古诗词

阮蔡文

虎尾溪

阮蔡文

东螺虎尾之分派,北流西折而联界。dōng luó hǔ wěi zhī fēn pài,běi liú xī zhé ér lián jiè。
去年虎尾宽,今年虎尾隘。qù nián hǔ wěi kuān,jīn nián hǔ wěi ài。
去年东螺乾,今年东螺浍。qù nián dōng luó qián,jīn nián dōng luó huì。
大宗盛时支子依,支子若强大宗坏。dà zōng shèng shí zhī zi yī,zhī zi ruò qiáng dà zōng huài。
馀流附入阿拔泉,虎尾之名犹相沿。yú liú fù rù ā bá quán,hǔ wěi zhī míng yóu xiāng yán。
阿拔之源阿里山,虎尾之源水沙连。ā bá zhī yuán ā lǐ shān,hǔ wěi zhī yuán shuǐ shā lián。
譬如兄弟阋墙变,却于异性共周旋。pì rú xiōng dì xì qiáng biàn,què yú yì xìng gòng zhōu xuán。
水有源头木有本,不信但看棠棣篇。shuǐ yǒu yuán tóu mù yǒu běn,bù xìn dàn kàn táng dì piān。

后垄港

阮蔡文

双溪奔流西入海,海势吞溪溪气馁。shuāng xī bēn liú xī rù hǎi,hǎi shì tūn xī xī qì něi。
银涛翻逐绿波回,遂使溪流忽然改。yín tāo fān zhú lǜ bō huí,suì shǐ xī liú hū rán gǎi。
番丁日暮候潮归,竹箭穿鱼二尺肥。fān dīng rì mù hòu cháo guī,zhú jiàn chuān yú èr chǐ féi。
少妇家中藏美酒,共夫倒酌夜炉围。shǎo fù jiā zhōng cáng měi jiǔ,gòng fū dào zhuó yè lú wéi。
得鱼胜得獐与鹿,遭遭送去头家屋。dé yú shèng dé zhāng yǔ lù,zāo zāo sòng qù tóu jiā wū。

淡水

阮蔡文

淡水北尽头,番居之所纪。dàn shuǐ běi jǐn tóu,fān jū zhī suǒ jì。
远者旬日期,近者一望止。yuǎn zhě xún rì qī,jìn zhě yī wàng zhǐ。
内地闽安洋,扬帆日暮抵。nèi dì mǐn ān yáng,yáng fān rì mù dǐ。
全台重北门,锁钥非他比。quán tái zhòng běi mén,suǒ yào fēi tā bǐ。
闻昔王师来,负固犹未已。wén xī wáng shī lái,fù gù yóu wèi yǐ。
惧发阴平师,先截长江水。jù fā yīn píng shī,xiān jié zhǎng jiāng shuǐ。
降旗出石头,铁锁亦奚裨。jiàng qí chū shí tóu,tiě suǒ yì xī bì。
空亡五镇兵,鬼队阴风里。kōng wáng wǔ zhèn bīng,guǐ duì yīn fēng lǐ。
大遁八里坌,两山自对峙。dà dùn bā lǐ bèn,liǎng shān zì duì zhì。
中有干豆门,双港南北汇。zhōng yǒu gàn dòu mén,shuāng gǎng nán běi huì。
北港内北投,磺气喷天起。běi gǎng nèi běi tóu,huáng qì pēn tiān qǐ。
泉流势胜汤,鱼虾触之死。quán liú shì shèng tāng,yú xiā chù zhī sǐ。
浪泵麻小翁,平豁略可喜。làng bèng má xiǎo wēng,píng huō lüè kě xǐ。
沿溪一水清,风被成文绮。yán xī yī shuǐ qīng,fēng bèi chéng wén qǐ。
溪石亦恣奇,高下参差倚。xī shí yì zì qí,gāo xià cān chà yǐ。
逾岭渡鸡笼,蟒甲风潮驶。yú lǐng dù jī lóng,mǎng jiǎ fēng cháo shǐ。
周围十馀里,其番称姣美。zhōu wéi shí yú lǐ,qí fān chēng jiāo měi。
风俗喜淳良,鱼盐资互市。fēng sú xǐ chún liáng,yú yán zī hù shì。
南顾蛤仔难,北顾金包里。nán gù há zǎi nán,běi gù jīn bāo lǐ。
突入红毛城,顾似东流砥。tū rù hóng máo chéng,gù shì dōng liú dǐ。
南港武朥湾,科藤通草侈。nán gǎng wǔ láo wān,kē téng tōng cǎo chǐ。
摆接发源初,湜湜水之沚。bǎi jiē fā yuán chū,shí shí shuǐ zhī zhǐ。
隔岭南龟仑,南嵌收臂指。gé lǐng nán guī lún,nán qiàn shōu bì zhǐ。
鸡柔大遁阴,金包傍山矶。jī róu dà dùn yīn,jīn bāo bàng shān jī。
跳石以为梁,潮退急如矢。tiào shí yǐ wèi liáng,cháo tuì jí rú shǐ。
山鹿虽无多,海菜色何紫。shān lù suī wú duō,hǎi cài sè hé zǐ。
又有小鸡笼,依附在密迩。yòu yǒu xiǎo jī lóng,yī fù zài mì ěr。
凡此淡水番,植惟狗尾黍。fán cǐ dàn shuǐ fān,zhí wéi gǒu wěi shǔ。
山芋时佐之,原不需大米。shān yù shí zuǒ zhī,yuán bù xū dà mǐ。
近日流亡多,云欲事耘耔。jìn rì liú wáng duō,yún yù shì yún zǐ。
苟其愿躬耕,何处无桑梓。gǒu qí yuàn gōng gēng,hé chù wú sāng zǐ。
窜身幽谷中,毋乃非常理。cuàn shēn yōu gǔ zhōng,wú nǎi fēi cháng lǐ。
大社虽八名,小社更累累。dà shè suī bā míng,xiǎo shè gèng lèi lèi。
各以近相依,淮泗小侯拟。gè yǐ jìn xiāng yī,huái sì xiǎo hóu nǐ。
通事作头家,土官听役使。tōng shì zuò tóu jiā,tǔ guān tīng yì shǐ。
通事老而懦,诸番雄跅弛。tōng shì lǎo ér nuò,zhū fān xióng tuò chí。
何以尽倾心,圣朝声教底。hé yǐ jǐn qīng xīn,shèng cháo shēng jiào dǐ。
我行至此疆,俯伏而长跪。wǒ xíng zhì cǐ jiāng,fǔ fú ér zhǎng guì。
羊酒还其家,官自糗粮峙。yáng jiǔ hái qí jiā,guān zì qiǔ liáng zhì。
殷勤问土风,岂敢厌俚鄙。yīn qín wèn tǔ fēng,qǐ gǎn yàn lǐ bǐ。

大甲妇

阮蔡文

大甲妇,一何苦。dà jiǎ fù,yī hé kǔ。
为夫馌饷为夫锄,为夫日日绩麻缕。wèi fū yè xiǎng wèi fū chú,wèi fū rì rì jì má lǚ。
绩缕须净亦须长,撚匀合线紧双股。jì lǚ xū jìng yì xū zhǎng,niǎn yún hé xiàn jǐn shuāng gǔ。
斫木虚中三尺围,凿开一道两头堵。zhuó mù xū zhōng sān chǐ wéi,záo kāi yī dào liǎng tóu dǔ。
轻圆漫卷不支机,一任玄黄杂成组。qīng yuán màn juǎn bù zhī jī,yī rèn xuán huáng zá chéng zǔ。
间彩颇似虹霓生,绽花疑落仙姬舞。jiān cǎi pǒ shì hóng ní shēng,zhàn huā yí luò xiān jī wǔ。
吾闻利用前民有圣人,一器一名皆上古。wú wén lì yòng qián mín yǒu shèng rén,yī qì yī míng jiē shàng gǔ。
况兹抒轴事机丝,制度周详供黻黼。kuàng zī shū zhóu shì jī sī,zhì dù zhōu xiáng gōng fú fǔ。
土番蠢尔本无知,制器伊谁远近取。tǔ fān chǔn ěr běn wú zhī,zhì qì yī shuí yuǎn jìn qǔ。
日计苦无多,月计有馀缕。rì jì kǔ wú duō,yuè jì yǒu yú lǚ。
但得稍闲馀,轧轧事伛偻。dàn dé shāo xián yú,yà yà shì yǔ lóu。
番丁横肩胜绮罗,番妇周身短布裋。fān dīng héng jiān shèng qǐ luó,fān fù zhōu shēn duǎn bù shù。
大甲妇,一何苦。dà jiǎ fù,yī hé kǔ。

后垄

阮蔡文

去县日以远,风俗日以变。qù xiàn rì yǐ yuǎn,fēng sú rì yǐ biàn。
顾此后垄番,北至中港限。gù cǐ hòu lǒng fān,běi zhì zhōng gǎng xiàn。
音语止一方,他处不能辨。yīn yǔ zhǐ yī fāng,tā chù bù néng biàn。
头发顶上垂,当额前后剪。tóu fā dǐng shàng chuí,dāng é qián hòu jiǎn。
发厚压光头,其形类覆碗。fā hòu yā guāng tóu,qí xíng lèi fù wǎn。
亦有一二人,公然戴高冕。yì yǒu yī èr rén,gōng rán dài gāo miǎn。
黑丝及红绒,缠之百千转。hēi sī jí hóng róng,chán zhī bǎi qiān zhuǎn。
大有古人风,所惜双足跣。dà yǒu gǔ rén fēng,suǒ xī shuāng zú xiǎn。
男女八九岁,牙前两齿刬。nán nǚ bā jiǔ suì,yá qián liǎng chǐ chǎn。
长大手自牵,另居无拘管。zhǎng dà shǒu zì qiān,lìng jū wú jū guǎn。
父固免肯堂,翁亦无甥馆。fù gù miǎn kěn táng,wēng yì wú shēng guǎn。
是处两三间,村庄何萧散。shì chù liǎng sān jiān,cūn zhuāng hé xiāo sàn。
高廪置平原,黍稷有馀挽。gāo lǐn zhì píng yuán,shǔ jì yǒu yú wǎn。
所虑湿气蒸,驾木如连栈。suǒ lǜ shī qì zhēng,jià mù rú lián zhàn。
巨匏老而坚,行汲络藤瓣。jù páo lǎo ér jiān,xíng jí luò téng bàn。
溪水涨连旬,利涉身焉绾。xī shuǐ zhǎng lián xún,lì shè shēn yān wǎn。
丰年百礼偕,疾病颠危罕。fēng nián bǎi lǐ xié,jí bìng diān wēi hǎn。
饮酒即高歌,其乐何衎衎。yǐn jiǔ jí gāo gē,qí lè hé kàn kàn。

大甲溪

阮蔡文

崩山万壑争流潝,溪石团团马蹄絷。bēng shān wàn hè zhēng liú xī,xī shí tuán tuán mǎ tí zhí。
大者如鼓小如拳,溪面谁填递疏密。dà zhě rú gǔ xiǎo rú quán,xī miàn shuí tián dì shū mì。
水挟沙流石动移,大石小石荡摩涩。shuǐ xié shā liú shí dòng yí,dà shí xiǎo shí dàng mó sè。
海风横刮入溪寒,故纵溪流作鬐鬣。hǎi fēng héng guā rù xī hán,gù zòng xī liú zuò qí liè。
水方没胫已难行,水至拦腰命呼吸。shuǐ fāng méi jìng yǐ nán xíng,shuǐ zhì lán yāo mìng hū xī。
夏秋之间势益狂,弥漫五里无舟楫。xià qiū zhī jiān shì yì kuáng,mí màn wǔ lǐ wú zhōu jí。
往来溺此不知谁,征魂夜夜溪旁泣。wǎng lái nì cǐ bù zhī shuí,zhēng hún yè yè xī páng qì。
山崩岩壑深复深,此中定有蛟龙蛰。shān bēng yán hè shēn fù shēn,cǐ zhōng dìng yǒu jiāo lóng zhé。

吞霄道中

阮蔡文

来时北渡正三更,归日微明复到此。lái shí běi dù zhèng sān gèng,guī rì wēi míng fù dào cǐ。
过港应须及退潮,稍缓须臾徒延企。guò gǎng yīng xū jí tuì cháo,shāo huǎn xū yú tú yán qǐ。
以兹来往不成眠,鸡鸣夜半行装起。yǐ zī lái wǎng bù chéng mián,jī míng yè bàn xíng zhuāng qǐ。
平时拥被五更寒,今夜匆匆胡乃尔。píng shí yōng bèi wǔ gèng hán,jīn yè cōng cōng hú nǎi ěr。
风卷涛飞天雨急,从人尽是征衣湿。fēng juǎn tāo fēi tiān yǔ jí,cóng rén jǐn shì zhēng yī shī。

竹堑

阮蔡文

南嵌之番附淡水,中港之番归后垄。nán qiàn zhī fān fù dàn shuǐ,zhōng gǎng zhī fān guī hòu lǒng。
竹堑周环三十里,封疆不大介其中。zhú qiàn zhōu huán sān shí lǐ,fēng jiāng bù dà jiè qí zhōng。
声音略与后垄异,土风习俗将无同。shēng yīn lüè yǔ hòu lǒng yì,tǔ fēng xí sú jiāng wú tóng。
年年捕鹿邱陵比,今年得鹿实无几。nián nián bǔ lù qiū líng bǐ,jīn nián dé lù shí wú jǐ。
鹿场半被流民开,蓺麻之馀兼蓺黍。lù chǎng bàn bèi liú mín kāi,yì má zhī yú jiān yì shǔ。
番丁自昔亦躬耕,铁锄掘土仅寸许。fān dīng zì xī yì gōng gēng,tiě chú jué tǔ jǐn cùn xǔ。
百锄不及一犁深,那得盈宁畜妻子。bǎi chú bù jí yī lí shēn,nà dé yíng níng chù qī zi。
鹿革为衣不贴身,尺布为裳露双髀。lù gé wèi yī bù tiē shēn,chǐ bù wèi shang lù shuāng bì。
是处差徭各有帮,竹堑茕茕一社耳。shì chù chà yáo gè yǒu bāng,zhú qiàn qióng qióng yī shè ěr。
鹊巢忽尔为鸠居,鹊尽无巢鸠焉徙。què cháo hū ěr wèi jiū jū,què jǐn wú cháo jiū yān xǐ。