古诗词

苏辙

阻风

苏辙

大水蔑洲浦,牵挽无复施。dà shuǐ miè zhōu pǔ,qiān wǎn wú fù shī。
我舟恃长风,风止将安为。wǒ zhōu shì zhǎng fēng,fēng zhǐ jiāng ān wèi。
塌然委积水,坐被弱缆维。tā rán wěi jī shuǐ,zuò bèi ruò lǎn wéi。
市井隔峰岭,食尽行将饥。shì jǐng gé fēng lǐng,shí jǐn xíng jiāng jī。
长啸呼风伯,厄穷岂不知。zhǎng xiào hū fēng bó,è qióng qǐ bù zhī。
蓬蓬起东南,旗尾西北驰。péng péng qǐ dōng nán,qí wěi xī běi chí。
所望乃大谬,开门讯舟师。suǒ wàng nǎi dà miù,kāi mén xùn zhōu shī。
舟师掉头笑,沿溯要有时。zhōu shī diào tóu xiào,yán sù yào yǒu shí。
溯者不少息,沿者长嗟咨。sù zhě bù shǎo xī,yán zhě zhǎng jiē zī。
飘风不终日,急雨常相随。piāo fēng bù zhōng rì,jí yǔ cháng xiāng suí。
雨止风亦止,条条弄清漪。yǔ zhǐ fēng yì zhǐ,tiáo tiáo nòng qīng yī。
我言未见信,君行自见之。wǒ yán wèi jiàn xìn,jūn xíng zì jiàn zhī。

次韵子瞻游罗浮山

苏辙

客迷堕涧逢玉京,云行夭乔风号鸣。kè mí duò jiàn féng yù jīng,yún xíng yāo qiáo fēng hào míng。
暗中过尽石髓滑,惊喜观阙朝霞明。àn zhōng guò jǐn shí suǐ huá,jīng xǐ guān quē cháo xiá míng。
东坡南去类此客,挤者力尽非求生。dōng pō nán qù lèi cǐ kè,jǐ zhě lì jǐn fēi qiú shēng。
偶然濒海少氛气,复有福地容躬耕。ǒu rán bīn hǎi shǎo fēn qì,fù yǒu fú dì róng gōng gēng。
诸侯历聘谢鲁叟,茅檐燕坐师老彭。zhū hóu lì pìn xiè lǔ sǒu,máo yán yàn zuò shī lǎo péng。
天枢旋结日珠重,人寰下视鸿毛轻。tiān shū xuán jié rì zhū zhòng,rén huán xià shì hóng máo qīng。
俗缘渐觉冰雪解,元气乍复蛟虬狞。sú yuán jiàn jué bīng xuě jiě,yuán qì zhà fù jiāo qiú níng。
远游脱屣入盖竹,初怪长史留家庭。yuǎn yóu tuō xǐ rù gài zhú,chū guài zhǎng shǐ liú jiā tíng。
后来玉斧小儿子,亦入真诰参仙经。hòu lái yù fǔ xiǎo ér zi,yì rù zhēn gào cān xiān jīng。
试令子弟学诸许,还家不用剑阁铭。shì lìng zi dì xué zhū xǔ,hái jiā bù yòng jiàn gé míng。
洞天闻亦有图籍,但恐未免如公卿。dòng tiān wén yì yǒu tú jí,dàn kǒng wèi miǎn rú gōng qīng。
此心愿与世无事,不愿与世平不平。cǐ xīn yuàn yǔ shì wú shì,bù yuàn yǔ shì píng bù píng。

次韵子瞻江西

苏辙

许君马老共一邦,西山断处流蜀江。xǔ jūn mǎ lǎo gòng yī bāng,xī shān duàn chù liú shǔ jiāng。
谁令十载重渡泷,滩头旧寺晨钟撞。shuí lìng shí zài zhòng dù lóng,tān tóu jiù sì chén zhōng zhuàng。
乱流赤脚记淙淙,道俗自谓丹霞庞。luàn liú chì jiǎo jì cóng cóng,dào sú zì wèi dān xiá páng。
便令筑室修畦矼,往还二老筇一双。biàn lìng zhù shì xiū qí gāng,wǎng hái èr lǎo qióng yī shuāng。

雨中游小云居

苏辙

卖酒高安市,早岁逢五秋。mài jiǔ gāo ān shì,zǎo suì féng wǔ qiū。
常怀简书畏,未暇云居游。cháng huái jiǎn shū wèi,wèi xiá yún jū yóu。
十载还上都,再谪仍此州。shí zài hái shàng dōu,zài zhé réng cǐ zhōu。
废斥免羁束,登临散幽忧。fèi chì miǎn jī shù,dēng lín sàn yōu yōu。
乡党二三子,结束同一舟。xiāng dǎng èr sān zi,jié shù tóng yī zhōu。
雨馀江涨高,林薄烦撑钩。yǔ yú jiāng zhǎng gāo,lín báo fán chēng gōu。
积阴荐雷作,两山乱云浮。jī yīn jiàn léi zuò,liǎng shān luàn yún fú。
雨点落飞镞,江光溅轻沤。yǔ diǎn luò fēi zú,jiāng guāng jiàn qīng ōu。
笑语曾未毕,风云遽谁收。xiào yǔ céng wèi bì,fēng yún jù shuí shōu。
舟人指松桧,古刹依林丘。zhōu rén zhǐ sōng guì,gǔ shā yī lín qiū。
老僧昔还住,晚饭迎淹留。lǎo sēng xī hái zhù,wǎn fàn yíng yān liú。
食菜吾自饱,馈肉烦贤侯。shí cài wú zì bǎo,kuì ròu fán xián hóu。
严城迫吹角,归棹随轻鸥。yán chéng pò chuī jiǎo,guī zhào suí qīng ōu。
联翩阅村坞,灯火明谯楼。lián piān yuè cūn wù,dēng huǒ míng qiáo lóu。
肩舆践积甃,涂潦分潜沟。jiān yú jiàn jī zhòu,tú lǎo fēn qián gōu。
居处方自适,未知厌拘囚。jū chù fāng zì shì,wèi zhī yàn jū qiú。

次韵子瞻上元见寄

苏辙

谁怜东坡老,独看南海灯。shuí lián dōng pō lǎo,dú kàn nán hǎi dēng。
故人隐山麓,燕坐销床棱。gù rén yǐn shān lù,yàn zuò xiāo chuáng léng。
人生天运中,往返成废兴。rén shēng tiān yùn zhōng,wǎng fǎn chéng fèi xīng。
炎起爨下薪,冻合瓶中冰。yán qǐ cuàn xià xīn,dòng hé píng zhōng bīng。
赖有不变处,寂如方定僧。lài yǒu bù biàn chù,jì rú fāng dìng sēng。
建城亦岩邑,灯火高下层。jiàn chéng yì yán yì,dēng huǒ gāo xià céng。
头陀旧所识,天寒发鬅鬙。tóu tuó jiù suǒ shí,tiān hán fā péng sēng。
问我何时来,嗟哉谷为陵。wèn wǒ hé shí lái,jiē zāi gǔ wèi líng。
幸此米方贱,日食聊一升。xìng cǐ mǐ fāng jiàn,rì shí liáo yī shēng。
夜出随众乐,餔糟共腾腾。yè chū suí zhòng lè,bù zāo gòng téng téng。

次韵侄过江涨

苏辙

阴淫夏为秋,雨暴溪作渎。yīn yín xià wèi qiū,yǔ bào xī zuò dú。
缺防旧通市,流潦几入屋。quē fáng jiù tōng shì,liú lǎo jǐ rù wū。
虽幸廪粟空,犹惜畦蔬绿。suī xìng lǐn sù kōng,yóu xī qí shū lǜ。
鹿骇不择音,鸿羁分遵陆。lù hài bù zé yīn,hóng jī fēn zūn lù。
室诮曾子还,城讴华元衄。shì qiào céng zi hái,chéng ōu huá yuán nǜ。
中情久岑寂,外物竞排蹙。zhōng qíng jiǔ cén jì,wài wù jìng pái cù。
设心等一慈,开怀受诸毒。shè xīn děng yī cí,kāi huái shòu zhū dú。
道力虽未究,游波偶然伏。dào lì suī wèi jiū,yóu bō ǒu rán fú。
粮须三月聚,艾要七年蓄。liáng xū sān yuè jù,ài yào qī nián xù。
君恩许北还,从此当退缩。jūn ēn xǔ běi hái,cóng cǐ dāng tuì suō。

奉同子瞻荔支叹

苏辙

蜀中荔支止嘉州,馀波及眉半有不。shǔ zhōng lì zhī zhǐ jiā zhōu,yú bō jí méi bàn yǒu bù。
稻糠宿火却霜霰,结子仅与黄金侔。dào kāng sù huǒ què shuāng xiàn,jié zi jǐn yǔ huáng jīn móu。
近闻闽尹传种法,移种成都出巴峡。jìn wén mǐn yǐn chuán zhǒng fǎ,yí zhǒng chéng dōu chū bā xiá。
名园竞撷绛纱苞,蜜渍琼肤甘且滑。míng yuán jìng xié jiàng shā bāo,mì zì qióng fū gān qiě huá。
北游京洛堕红尘,箬笼白晒称最珍。běi yóu jīng luò duò hóng chén,ruò lóng bái shài chēng zuì zhēn。
思归不复为莼菜,欲及炎风朝露匀。sī guī bù fù wèi chún cài,yù jí yán fēng cháo lù yún。
平居著鞭苦不早,东坡南窜岭南道。píng jū zhù biān kǔ bù zǎo,dōng pō nán cuàn lǐng nán dào。
海边百物非平生,独数山前荔支好。hǎi biān bǎi wù fēi píng shēng,dú shù shān qián lì zhī hǎo。
荔支色味巧留人,不管年来白发新。lì zhī sè wèi qiǎo liú rén,bù guǎn nián lái bái fā xīn。
得归便拟寻乡路,枣栗园林不须顾。dé guī biàn nǐ xún xiāng lù,zǎo lì yuán lín bù xū gù。
青枝丹实须十株,丁宁附书老农圃。qīng zhī dān shí xū shí zhū,dīng níng fù shū lǎo nóng pǔ。

次韵子瞻梳头

苏辙

水上有车车自翻,悬霤如线垂前轩。shuǐ shàng yǒu chē chē zì fān,xuán liù rú xiàn chuí qián xuān。
霜蓬已枯不再绿,有客劝我抽其根。shuāng péng yǐ kū bù zài lǜ,yǒu kè quàn wǒ chōu qí gēn。
枯根一去紫茸茁,珍重已试幽人言。kū gēn yī qù zǐ rōng zhuó,zhēn zhòng yǐ shì yōu rén yán。
纷纷华发何足道,当返六十过去魂。fēn fēn huá fā hé zú dào,dāng fǎn liù shí guò qù hún。

子瞻和陶公读山海经诗欲同作而未成梦中得数句觉而补之

苏辙

此心淡无著,与物常欣然。cǐ xīn dàn wú zhù,yǔ wù cháng xīn rán。
虚闲偶有见,白云在空间。xū xián ǒu yǒu jiàn,bái yún zài kōng jiān。
爱之欲吐玩,恐为时俗传。ài zhī yù tǔ wán,kǒng wèi shí sú chuán。
逡巡自失去,云散空长天。qūn xún zì shī qù,yún sàn kōng zhǎng tiān。
永愧陶彭泽,佳句如珠圆。yǒng kuì táo péng zé,jiā jù rú zhū yuán。

次迟韵二首

苏辙

老谪江南岸,万里修烝尝。lǎo zhé jiāng nán àn,wàn lǐ xiū zhēng cháng。
三子留二子,嵩少道路长。sān zi liú èr zi,sōng shǎo dào lù zhǎng。
累以二孀女,辛勤具糇粮。lèi yǐ èr shuāng nǚ,xīn qín jù hóu liáng。
谁令南飞鸿,送汝至我旁。shuí lìng nán fēi hóng,sòng rǔ zhì wǒ páng。
饥寒不能病,气纾色亦康。jī hán bù néng bìng,qì shū sè yì kāng。
拊背问家事,嗟我久已忘。fǔ bèi wèn jiā shì,jiē wǒ jiǔ yǐ wàng。
力耕当及春,无为久南方。lì gēng dāng jí chūn,wú wèi jiǔ nán fāng。
还家语诸女,素刚非王章。hái jiā yǔ zhū nǚ,sù gāng fēi wáng zhāng。

次迟韵二首

苏辙

世事非吾忧,物理有必至。shì shì fēi wú yōu,wù lǐ yǒu bì zhì。
常旸百川竭,顾亦防雨耳。cháng yáng bǎi chuān jié,gù yì fáng yǔ ěr。
阴阳相纠缠,反覆更自治。yīn yáng xiāng jiū chán,fǎn fù gèng zì zhì。
幽怀澹不起,默坐识其意。yōu huái dàn bù qǐ,mò zuò shí qí yì。
长子念衰老,远行重惭愧。zhǎng zi niàn shuāi lǎo,yuǎn xíng zhòng cán kuì。
疏慵身似僧,岑寂家近寺。shū yōng shēn shì sēng,cén jì jiā jìn sì。
但闻事日新,未觉吾有异。dàn wén shì rì xīn,wèi jué wú yǒu yì。
器锽本自出,藩角徒不遂。qì huáng běn zì chū,fān jiǎo tú bù suì。
得失众共知,穷达佛所记。dé shī zhòng gòng zhī,qióng dá fú suǒ jì。
要令北归日,粗究一大事。yào lìng běi guī rì,cū jiū yī dà shì。

次远韵

苏辙

万里谪南荒,三子从一幼。wàn lǐ zhé nán huāng,sān zi cóng yī yòu。
谬追春秋馀,赖尔牛马走。miù zhuī chūn qiū yú,lài ěr niú mǎ zǒu。
忧病多所忘,问学非复旧。yōu bìng duō suǒ wàng,wèn xué fēi fù jiù。
借书里诸生,疑事谁当叩。jiè shū lǐ zhū shēng,yí shì shuí dāng kòu。
吾儿虽懒教,擢颖既冠后。wú ér suī lǎn jiào,zhuó yǐng jì guān hòu。
求友卷中人,玩心竹间岫。qiú yǒu juǎn zhōng rén,wán xīn zhú jiān xiù。
时令检遗阙,相对忘昏昼。shí lìng jiǎn yí quē,xiāng duì wàng hūn zhòu。
兄来试讴吟,句法渐翘秀。xiōng lái shì ōu yín,jù fǎ jiàn qiào xiù。
暂时鸿雁飞,迭发埙篪奏。zàn shí hóng yàn fēi,dié fā xūn chí zòu。
更念宛丘子,颀然何时觏。gèng niàn wǎn qiū zi,qí rán hé shí gòu。

次韵子瞻和陶公止酒

苏辙

少年无大过,临老重复止。shǎo nián wú dà guò,lín lǎo zhòng fù zhǐ。
自言衰病根,恐在酒杯里。zì yán shuāi bìng gēn,kǒng zài jiǔ bēi lǐ。
今年各南迁,百事付诸子。jīn nián gè nán qiān,bǎi shì fù zhū zi。
谁言瘴雾中,乃有相逢喜。shuí yán zhàng wù zhōng,nǎi yǒu xiāng féng xǐ。
连床闻动息,一夜再三起。lián chuáng wén dòng xī,yī yè zài sān qǐ。
溯流俯仰得,此病竟何理。sù liú fǔ yǎng dé,cǐ bìng jìng hé lǐ。
平生不尤人,未免亦求己。píng shēng bù yóu rén,wèi miǎn yì qiú jǐ。
非酒犹止之,其馀真止矣。fēi jiǔ yóu zhǐ zhī,qí yú zhēn zhǐ yǐ。
飘然从孔公,乘桴南海涘。piāo rán cóng kǒng gōng,chéng fú nán hǎi sì。
路逢安期生,一笑千万祀。lù féng ān qī shēng,yī xiào qiān wàn sì。

次韵子瞻过海

苏辙

我迁海康郡,犹在寰海中。wǒ qiān hǎi kāng jùn,yóu zài huán hǎi zhōng。
送君渡海南,风帆若张弓。sòng jūn dù hǎi nán,fēng fān ruò zhāng gōng。
笑揖彼岸人,回首平生空。xiào yī bǐ àn rén,huí shǒu píng shēng kōng。
平生定何有,此去未可穷。píng shēng dìng hé yǒu,cǐ qù wèi kě qióng。
惜无好勇夫,从此乘桴翁。xī wú hǎo yǒng fū,cóng cǐ chéng fú wēng。
幽子疑龙虾,牙须竟谁雄。yōu zi yí lóng xiā,yá xū jìng shuí xióng。
闭门亦勿见,一嗅同香风。bì mén yì wù jiàn,yī xiù tóng xiāng fēng。
晨朝饱粥饭,洗钵随僧钟。chén cháo bǎo zhōu fàn,xǐ bō suí sēng zhōng。
有问何时归,兹焉若将终。yǒu wèn hé shí guī,zī yān ruò jiāng zhōng。
居家出家人,岂复怀儿童。jū jiā chū jiā rén,qǐ fù huái ér tóng。
老聃真吾师,出入初犹龙。lǎo dān zhēn wú shī,chū rù chū yóu lóng。
笼樊顾甚密,俯首姑尔容。lóng fán gù shén mì,fǔ shǒu gū ěr róng。
众人指我笑,缰锁无此工。zhòng rén zhǐ wǒ xiào,jiāng suǒ wú cǐ gōng。
一瞬千佛土,相期兜率宫。yī shùn qiān fú tǔ,xiāng qī dōu lǜ gōng。

所寓堂后月季再生与远同赋

苏辙

客背有芳丛,开花不遗月。kè bèi yǒu fāng cóng,kāi huā bù yí yuè。
何人纵寻斧,害意肯留蘖。hé rén zòng xún fǔ,hài yì kěn liú niè。
偶乘秋雨滋,冒土见微茁。ǒu chéng qiū yǔ zī,mào tǔ jiàn wēi zhuó。
猗猗抽条颖,颇欲傲寒冽。yī yī chōu tiáo yǐng,pǒ yù ào hán liè。
势穷虽云病,根大未容拔。shì qióng suī yún bìng,gēn dà wèi róng bá。
我行天涯远,幸此城南茇。wǒ xíng tiān yá yuǎn,xìng cǐ chéng nán bá。
小堂劣容卧,幽阁粗可蹑。xiǎo táng liè róng wò,yōu gé cū kě niè。
中无一寻空,外有四邻市。zhōng wú yī xún kōng,wài yǒu sì lín shì。
窥墙数柚实,隔屋看椰叶。kuī qiáng shù yòu shí,gé wū kàn yē yè。
葱茜独兹苗,悯悯待其活。cōng qiàn dú zī miáo,mǐn mǐn dài qí huó。
及春见开敷,三嗅何忍折。jí chūn jiàn kāi fū,sān xiù hé rěn zhé。

浴罢

苏辙

逐客例幽忧,多年不洗沐。zhú kè lì yōu yōu,duō nián bù xǐ mù。
予发栉无垢,身垢要须浴。yǔ fā zhì wú gòu,shēn gòu yào xū yù。
颠隮本天运,愤恨当谁复。diān jī běn tiān yùn,fèn hèn dāng shuí fù。
茅檐容病躯,稻饭饱枵腹。máo yán róng bìng qū,dào fàn bǎo xiāo fù。
形骸但癯瘁,气血尚丰足。xíng hái dàn qú cuì,qì xuè shàng fēng zú。
微阳阅九地,浮彩见双目。wēi yáng yuè jiǔ dì,fú cǎi jiàn shuāng mù。
枯槁如束薪,坚致比温玉。kū gǎo rú shù xīn,jiān zhì bǐ wēn yù。
长斋虽云净,阅月聊一沃。zhǎng zhāi suī yún jìng,yuè yuè liáo yī wò。
石泉浣巾帨,土釜煮桃竹。shí quán huàn jīn shuì,tǔ fǔ zhǔ táo zhú。
南窗日未移,困卧久弥熟。nán chuāng rì wèi yí,kùn wò jiǔ mí shú。
华严有馀帙,默坐心自读。huá yán yǒu yú zhì,mò zuò xīn zì dú。
诸尘忽消尽,法界了无瞩。zhū chén hū xiāo jǐn,fǎ jiè le wú zhǔ。
恍如仰山翁,欲就沩叟卜。huǎng rú yǎng shān wēng,yù jiù wéi sǒu bo。
犹恐堕声闻,大愿勤自督。yóu kǒng duò shēng wén,dà yuàn qín zì dū。

次远韵齿痛

苏辙

元明散诸根,外与六尘合。yuán míng sàn zhū gēn,wài yǔ liù chén hé。
流中积缘气,虚妄无可托。liú zhōng jī yuán qì,xū wàng wú kě tuō。
敝陋少空明,妇姑相攘夺。bì lòu shǎo kōng míng,fù gū xiāng rǎng duó。
日出暵焦牙,风来动危萚。rì chū hàn jiāo yá,fēng lái dòng wēi tuò。
喜汝因病悟,或免终身著。xǐ rǔ yīn bìng wù,huò miǎn zhōng shēn zhù。
更须诵楞严,从此脱缠缚。gèng xū sòng léng yán,cóng cǐ tuō chán fù。

子瞻闻瘦以诗见寄次韵

苏辙

多生习气未除肉,长夜安眠懒食粥。duō shēng xí qì wèi chú ròu,zhǎng yè ān mián lǎn shí zhōu。
屈伸久已效熊虎,倒挂渐拟同蝙蝠。qū shēn jiǔ yǐ xiào xióng hǔ,dào guà jiàn nǐ tóng biān fú。
众笑忍饥长杜门,自恐莫年还入俗。zhòng xiào rěn jī zhǎng dù mén,zì kǒng mò nián hái rù sú。
经旬辄瘦骇邻父,未信脑满添黄玉。jīng xún zhé shòu hài lín fù,wèi xìn nǎo mǎn tiān huáng yù。
海夷旋觉似齐鲁,山蕨仍堪尝菽粟。hǎi yí xuán jué shì qí lǔ,shān jué réng kān cháng shū sù。
孤船会复见洲渚,小车未用安羊鹿。gū chuán huì fù jiàn zhōu zhǔ,xiǎo chē wèi yòng ān yáng lù。
海南老兄行尤苦,樵爨长须同一仆。hǎi nán lǎo xiōng xíng yóu kǔ,qiáo cuàn zhǎng xū tóng yī pū。
此身所至即所安,莫同归期两黄鹄。cǐ shēn suǒ zhì jí suǒ ān,mò tóng guī qī liǎng huáng gǔ。

次韵子瞻独觉

苏辙

咄咄书空中有怪,内热搜膏发痈疥。duō duō shū kōng zhōng yǒu guài,nèi rè sōu gāo fā yōng jiè。
羹藜饭芋如固然,饱食安眠真一快。gēng lí fàn yù rú gù rán,bǎo shí ān mián zhēn yī kuài。
午鸡鸣屋呼不起,欠伸吉贝重衾里。wǔ jī míng wū hū bù qǐ,qiàn shēn jí bèi zhòng qīn lǐ。
此身南北付天工,竹杖芒鞋即行李。cǐ shēn nán běi fù tiān gōng,zhú zhàng máng xié jí xíng lǐ。
夜长却对一灯明,上池溢流微有声。yè zhǎng què duì yī dēng míng,shàng chí yì liú wēi yǒu shēng。
幻中非幻人不见,本来日月无阴晴。huàn zhōng fēi huàn rén bù jiàn,běn lái rì yuè wú yīn qíng。

次韵子瞻寄贺生日

苏辙

弟兄本三人,怀抱丧其一。dì xiōng běn sān rén,huái bào sàng qí yī。
颀然仲与叔,耆老天所骘。qí rán zhòng yǔ shū,qí lǎo tiān suǒ zhì。
师心每独往,可否辄自必。shī xīn měi dú wǎng,kě fǒu zhé zì bì。
折足非所恨,所恨覆鼎实。zhé zú fēi suǒ hèn,suǒ hèn fù dǐng shí。
上赖吾君仁,议止海滨黜。shàng lài wú jūn rén,yì zhǐ hǎi bīn chù。
凄酸念母氏,此恨何时毕。qī suān niàn mǔ shì,cǐ hèn hé shí bì。
平生贤孟博,苟生不谓吉。píng shēng xián mèng bó,gǒu shēng bù wèi jí。
归心天若许,定卜老泉室。guī xīn tiān ruò xǔ,dìng bo lǎo quán shì。
凄凉百年后,事付何人笔。qī liáng bǎi nián hòu,shì fù hé rén bǐ。
于今兄独知,言之泣生日。yú jīn xiōng dú zhī,yán zhī qì shēng rì。