古诗词

刘基

题赵学士色竹图

刘基

竹性本孤直,磬折良可怜。zhú xìng běn gū zhí,qìng zhé liáng kě lián。
由来刚介有摧挫,岁寒然后知真坚。yóu lái gāng jiè yǒu cuī cuò,suì hán rán hòu zhī zhēn jiān。
虚堂无人清气会,日满高林风影碎。xū táng wú rén qīng qì huì,rì mǎn gāo lín fēng yǐng suì。
漆园胡堞去茫茫,今落潇湘苍玉佩。qī yuán hú dié qù máng máng,jīn luò xiāo xiāng cāng yù pèi。
我思美人淇水隈,路永莫致增悲怀。wǒ sī měi rén qí shuǐ wēi,lù yǒng mò zhì zēng bēi huái。
雪霜纷糅嘉实晚,不知凤凰来不来。xuě shuāng fēn róu jiā shí wǎn,bù zhī fèng huáng lái bù lái。

送黄岩林生伯云还乡觐省

刘基

生儿须男不须女,二十辞家事明主。shēng ér xū nán bù xū nǚ,èr shí cí jiā shì míng zhǔ。
由来卿相出白屋,志士宁甘守环堵。yóu lái qīng xiāng chū bái wū,zhì shì níng gān shǒu huán dǔ。
天上黉宫古庠序,济济衣冠鹓鹭羽。tiān shàng hóng gōng gǔ xiáng xù,jì jì yī guān yuān lù yǔ。
学业须兼文与武,济川期舟旱期雨。xué yè xū jiān wén yǔ wǔ,jì chuān qī zhōu hàn qī yǔ。
悬髻看书困不眠,劬心问道饥忘咀。xuán jì kàn shū kùn bù mián,qú xīn wèn dào jī wàng jǔ。
朝来忽睹林间鸦,雏飞哺母声哑哑。cháo lái hū dǔ lín jiān yā,chú fēi bǔ mǔ shēng yǎ yǎ。
慨想高堂缺温清,稽首天阍动天听。kǎi xiǎng gāo táng quē wēn qīng,jī shǒu tiān hūn dòng tiān tīng。
春烟苍茫春树绿,水暖芹芽白如玉。chūn yān cāng máng chūn shù lǜ,shuǐ nuǎn qín yá bái rú yù。
扁舟荡漾驶归风,彩服飘扬炫晴旭。biǎn zhōu dàng yàng shǐ guī fēng,cǎi fú piāo yáng xuàn qíng xù。
盈门弱柳鹅黄丝,莺鸣如弦花满枝。yíng mén ruò liǔ é huáng sī,yīng míng rú xián huā mǎn zhī。
开门见儿喜不定,问言执手仍牵衣。kāi mén jiàn ér xǐ bù dìng,wèn yán zhí shǒu réng qiān yī。
牵衣上堂拜嘉庆,笾豆既具殽且时。qiān yī shàng táng bài jiā qìng,biān dòu jì jù xiáo qiě shí。
儿前劝酒还蹈舞,亲戚满筵欢笑语。ér qián quàn jiǔ hái dǎo wǔ,qīn qī mǎn yán huān xiào yǔ。
朱颜婉娩映青松,鹤发婵娟照芳醑。zhū yán wǎn miǎn yìng qīng sōng,hè fā chán juān zhào fāng xǔ。
为子歌一曲,送子江之湄。wèi zi gē yī qū,sòng zi jiāng zhī méi。
到家早来旋,勿为儿女慈。dào jiā zǎo lái xuán,wù wèi ér nǚ cí。
人生有亲乐莫乐,况乃君恩重山岳。rén shēng yǒu qīn lè mò lè,kuàng nǎi jūn ēn zhòng shān yuè。
读书不可迂,检身不可疏。dú shū bù kě yū,jiǎn shēn bù kě shū。
劝子慎勿学世儒,顾言耻行名为愚。quàn zi shèn wù xué shì rú,gù yán chǐ xíng míng wèi yú。
君不见良金铸为器,鼎鼒亨饪干将利。jūn bù jiàn liáng jīn zhù wèi qì,dǐng zī hēng rèn gàn jiāng lì。
才全德备称大贤,报国荣亲两无愧。cái quán dé bèi chēng dà xián,bào guó róng qīn liǎng wú kuì。

送姚伯渊之清溪河泊所任

刘基

清溪之水通秋浦,石白水清鱼可数。qīng xī zhī shuǐ tōng qiū pǔ,shí bái shuǐ qīng yú kě shù。
鲦鲿鯩鲢鲂与鱮,小鱼如针大如杵。tiáo cháng lún lián fáng yǔ xù,xiǎo yú rú zhēn dà rú chǔ。
侵晨渔艇浮空来,千夫撒网云烟回。qīn chén yú tǐng fú kōng lái,qiān fū sā wǎng yún yān huí。
鸣榔击楫声如雷,水怪駾啄珠宫开。míng láng jī jí shēng rú léi,shuǐ guài tuì zhuó zhū gōng kāi。
课鱼使者矢鱼急,冯夷嘘唏龙母泣。kè yú shǐ zhě shǐ yú jí,féng yí xū xī lóng mǔ qì。
琴高赤鲤纵有神,何暇超腾作人立。qín gāo chì lǐ zòng yǒu shén,hé xiá chāo téng zuò rén lì。
吾观大江之中有壮鱼,名曰海狶头如猪;群行九十其朋徒,喷沫成雨倏歘肓风俱。wú guān dà jiāng zhī zhōng yǒu zhuàng yú,míng yuē hǎi xī tóu rú zhū;qún xíng jiǔ shí qí péng tú,pēn mò chéng yǔ shū chuā huāng fēng jù。
旌阳仙人上天去巳久,平地波涛随处有。jīng yáng xiān rén shàng tiān qù sì jiǔ,píng dì bō tāo suí chù yǒu。
春渊潜鳞陟负冰,时哉罔俾虞人后。chūn yuān qián lín zhì fù bīng,shí zāi wǎng bǐ yú rén hòu。
小鱼琐碎獭所捐,大鱼多膏只自煎。xiǎo yú suǒ suì tǎ suǒ juān,dà yú duō gāo zhǐ zì jiān。
君不见振振鹭白白如玉,沙头见鱼饥不啄。jūn bù jiàn zhèn zhèn lù bái bái rú yù,shā tóu jiàn yú jī bù zhuó。
一朝飞上瑶华池,紫鹓黄鹄相追随。yī cháo fēi shàng yáo huá chí,zǐ yuān huáng gǔ xiāng zhuī suí。
俯视秃鹤垂六羽,还共野乌争腐鼠。fǔ shì tū hè chuí liù yǔ,hái gòng yě wū zhēng fǔ shǔ。

双鲤堂歌为唐侍仪赋

刘基

君不见鲁阳挥戈回白日,又不见耿恭拜井飞泉出。jūn bù jiàn lǔ yáng huī gē huí bái rì,yòu bù jiàn gěng gōng bài jǐng fēi quán chū。
精诚自古格皇天,如响应声非异术。jīng chéng zì gǔ gé huáng tiān,rú xiǎng yīng shēng fēi yì shù。
长江鲤鱼龙伯臣,三十六鳞红锦匀。zhǎng jiāng lǐ yú lóng bó chén,sān shí liù lín hóng jǐn yún。
枕丁尾丙宫渊沦,乘驾潮汐扶桑津。zhěn dīng wěi bǐng gōng yuān lún,chéng jià cháo xī fú sāng jīn。
天怜孝子孝不匮,特敕水官宣德意。tiān lián xiào zi xiào bù kuì,tè chì shuǐ guān xuān dé yì。
玄冰跃出双赤鲩,顷刻寒谷生春温。xuán bīng yuè chū shuāng chì huàn,qǐng kè hán gǔ shēng chūn wēn。
之子高堂发如絮,每怀古人心是慕。zhī zi gāo táng fā rú xù,měi huái gǔ rén xīn shì mù。
中庭凿池专种鱼,鱼行圉圉随陶朱。zhōng tíng záo chí zhuān zhǒng yú,yú xíng yǔ yǔ suí táo zhū。
晨昏膳羞不远索,翠韭金橙绘肥白。chén hūn shàn xiū bù yuǎn suǒ,cuì jiǔ jīn chéng huì féi bái。
中妇奉飧少妇进,大儿登歌小儿拍。zhōng fù fèng sūn shǎo fù jìn,dà ér dēng gē xiǎo ér pāi。
合欢花开庭草芳,忘忧花开池水光。hé huān huā kāi tíng cǎo fāng,wàng yōu huā kāi chí shuǐ guāng。
凌晨上马出门去,彩袖披拂金炉香。líng chén shàng mǎ chū mén qù,cǎi xiù pī fú jīn lú xiāng。
薄暮言归拜堂所,何况有鱼甘且旨。báo mù yán guī bài táng suǒ,hé kuàng yǒu yú gān qiě zhǐ。
忠孝由来同一轨,努力担台焕青史。zhōng xiào yóu lái tóng yī guǐ,nǔ lì dān tái huàn qīng shǐ。

旧在杭时为冷起敬赋泉石歌乱后失之今起敬为恊律郎邀予写旧作已忘而记其起三句因更足之

刘基

君不见吴山削成三百尺,上有流泉发苍石。jūn bù jiàn wú shān xuē chéng sān bǎi chǐ,shàng yǒu liú quán fā cāng shí。
冷卿以之调七弦,龙出太阴风动天。lěng qīng yǐ zhī diào qī xián,lóng chū tài yīn fēng dòng tiān。
初闻涓涓响林莽,悄若玄宵鬼神语。chū wén juān juān xiǎng lín mǎng,qiāo ruò xuán xiāo guǐ shén yǔ。
玲然穿崖达幽谷,竽籁飕飕振乔木。líng rán chuān yá dá yōu gǔ,yú lài sōu sōu zhèn qiáo mù。
永怀帝子来潇湘,瑶环琼佩千鸣珰。yǒng huái dì zi lái xiāo xiāng,yáo huán qióng pèi qiān míng dāng。
女夷鼓歌交甫舞,月上九疑啼凤凰。nǚ yí gǔ gē jiāo fǔ wǔ,yuè shàng jiǔ yí tí fèng huáng。
还思娲皇补穹碧,排抉银河通积石。hái sī wā huáng bǔ qióng bì,pái jué yín hé tōng jī shí。
咸池泻浪入重溟,玉井冰凘相戛击。xián chí xiè làng rù zhòng míng,yù jǐng bīng sī xiāng jiá jī。
三门既凿龙池高,三十六鳞腾夜涛。sān mén jì záo lóng chí gāo,sān shí liù lín téng yè tāo。
丰隆咆哮震威怒,鲸鱼揵尾惊蒲牢。fēng lóng páo xiāo zhèn wēi nù,jīng yú qián wěi jīng pú láo。
倏然神怪归寂寞,殷殷馀音在寥廓。shū rán shén guài guī jì mò,yīn yīn yú yīn zài liáo kuò。
鲛人渊客起相顾,江白山青烟漠漠。jiāo rén yuān kè qǐ xiāng gù,jiāng bái shān qīng yān mò mò。
伯牙骨朽今几年,叔夜广陵无续弦。bó yá gǔ xiǔ jīn jǐ nián,shū yè guǎng líng wú xù xián。
绝伦之艺不常有,得心应手非人传。jué lún zhī yì bù cháng yǒu,dé xīn yīng shǒu fēi rén chuán。
忆昔识子时,西州正繁华。yì xī shí zi shí,xī zhōu zhèng fán huá。
筝笛沸晨暮,兜离僸佅争矜夸。zhēng dí fèi chén mù,dōu lí jìn mài zhēng jīn kuā。
子独倘佯泉石里,长日松阴净书几。zi dú tǎng yáng quán shí lǐ,zhǎng rì sōng yīn jìng shū jǐ。
取琴为我弹一曲,似掬沧浪洗尘耳。qǔ qín wèi wǒ dàn yī qū,shì jū cāng làng xǐ chén ěr。
否往泰来逢圣明,有虞制作超茎英。fǒu wǎng tài lái féng shèng míng,yǒu yú zhì zuò chāo jīng yīng。
和声恊律子能事,罔俾夔挚专其名。hé shēng xié lǜ zi néng shì,wǎng bǐ kuí zhì zhuān qí míng。

青田诔辞

刘基

曹为娥姓氏,氏曹几千许。cáo wèi é xìng shì,shì cáo jǐ qiān xǔ。
娥为曹氏女,女行千万夥。é wèi cáo shì nǚ,nǚ xíng qiān wàn huǒ。
娥游千百载,娥孝人谁伍?é yóu qiān bǎi zài,é xiào rén shuí wǔ?
前或儗缇萦,月轮比萤火。qián huò nǐ tí yíng,yuè lún bǐ yíng huǒ。
后或配朱娥,雷门持布鼓。hòu huò pèi zhū é,léi mén chí bù gǔ。
肫肫孝娥仁,荆璞匪丸玞。zhūn zhūn xiào é rén,jīng pú fěi wán fū。
卓卓孝娥行,轰烈同雷斧。zhuó zhuó xiào é xíng,hōng liè tóng léi fǔ。
虽存绝妙词,莫写娥心腑。suī cún jué miào cí,mò xiě é xīn fǔ。
究竟哀慕衷,可接姚江武。jiū jìng āi mù zhōng,kě jiē yáo jiāng wǔ。
因悲世生女,缓急真无补。yīn bēi shì shēng nǚ,huǎn jí zhēn wú bǔ。
抚摩鞠育恩,岂异娥家父。fǔ mó jū yù ēn,qǐ yì é jiā fù。
总角至娥年,醇驳难为数。zǒng jiǎo zhì é nián,chún bó nán wèi shù。
调铅难画眉,心望事豪府。diào qiān nán huà méi,xīn wàng shì háo fǔ。
父馀寸累资,迭妆恣缠裹。fù yú cùn lèi zī,dié zhuāng zì chán guǒ。
父窘赔嫁奁,向隅泣受苦。fù jiǒng péi jià lián,xiàng yú qì shòu kǔ。
顾耀绮罗颜,那管亲割股。gù yào qǐ luó yán,nà guǎn qīn gē gǔ。
嫁后父有家,犹勤挈筐脯。jià hòu fù yǒu jiā,yóu qín qiè kuāng pú。
嫁后父伶仃,怕见恰如虎。jià hòu fù líng dīng,pà jiàn qià rú hǔ。
种种佻达状,世态不如古。zhǒng zhǒng tiāo dá zhuàng,shì tài bù rú gǔ。
娥庙此女祷,娥神谅必吐。é miào cǐ nǚ dǎo,é shén liàng bì tǔ。
愿娥弗受生,免蔑娥江浒。yuàn é fú shòu shēng,miǎn miè é jiāng hǔ。

上云乐

刘基

混沌结,玄黄开,人生其中,称为三才。hùn dùn jié,xuán huáng kāi,rén shēng qí zhōng,chēng wèi sān cái。
一人身有一天地,形质虽异众理该。yī rén shēn yǒu yī tiān dì,xíng zhì suī yì zhòng lǐ gāi。
欲淫物诱滋巧伪,遂使真淳耗斁玄风颓。yù yín wù yòu zī qiǎo wěi,suì shǐ zhēn chún hào yì xuán fēng tuí。
乃有朝生而暮死者,本根浅短无栽培。nǎi yǒu cháo shēng ér mù sǐ zhě,běn gēn qiǎn duǎn wú zāi péi。
惟有西天老胡名文康,自从盘古到今日,不老不少,气体充实如婴孩。wéi yǒu xī tiān lǎo hú míng wén kāng,zì cóng pán gǔ dào jīn rì,bù lǎo bù shǎo,qì tǐ chōng shí rú yīng hái。
性情和易颜色好,恰似初酿匐萄醅。xìng qíng hé yì yán sè hǎo,qià shì chū niàng fú táo pēi。
激之而不见其怒,挠之而不见其咍,甘之而不见其喜,苦之而不见其款。jī zhī ér bù jiàn qí nù,náo zhī ér bù jiàn qí hāi,gān zhī ér bù jiàn qí xǐ,kǔ zhī ér bù jiàn qí kuǎn。
所以于物无所忤,于人无所猜,于事无所碍,于艺无所能。suǒ yǐ yú wù wú suǒ wǔ,yú rén wú suǒ cāi,yú shì wú suǒ ài,yú yì wú suǒ néng。
不生不死在人世,借问老胡何修得此哉?老胡答言我亦不自解,请说伏羲神农皇帝在日一二事,不知得失汝自挨。bù shēng bù sǐ zài rén shì,jiè wèn lǎo hú hé xiū dé cǐ zāi?lǎo hú dá yán wǒ yì bù zì jiě,qǐng shuō fú xī shén nóng huáng dì zài rì yī èr shì,bù zhī dé shī rǔ zì āi。
伏羲始画八八六十有四卦,罗天网地括五材。fú xī shǐ huà bā bā liù shí yǒu sì guà,luó tiān wǎng dì kuò wǔ cái。
老胡不识单与耦,谓是乌曹重叠堆砖坯。lǎo hú bù shí dān yǔ ǒu,wèi shì wū cáo zhòng dié duī zhuān pī。
仓颉制文字,鬼母夜哭声哀哀。cāng jié zhì wén zì,guǐ mǔ yè kū shēng āi āi。
老胡不识点与画,谓是蜗牛之泪萦莓苔。lǎo hú bù shí diǎn yǔ huà,wèi shì wō niú zhī lèi yíng méi tái。
容成隶首造历数,上收坤灵之精爽,下掇乾象之根荄。róng chéng lì shǒu zào lì shù,shàng shōu kūn líng zhī jīng shuǎng,xià duō qián xiàng zhī gēn gāi。
大挠作甲子,编户星宿来当差。dà náo zuò jiǎ zi,biān hù xīng sù lái dāng chà。
老胡不识一二三四五,但见暖则出,寒则伏,一似虫豸听命霜与雷。lǎo hú bù shí yī èr sān sì wǔ,dàn jiàn nuǎn zé chū,hán zé fú,yī shì chóng zhì tīng mìng shuāng yǔ léi。
羲和常仪占日月,拘束乌飞兔走、翼足相排挼。xī hé cháng yí zhàn rì yuè,jū shù wū fēi tù zǒu yì zú xiāng pái ruá。
鬼臾区占星气,指斥王蓬絮,周伯老子、无所藏匿其祥灾。guǐ yú qū zhàn xīng qì,zhǐ chì wáng péng xù,zhōu bó lǎo zi wú suǒ cáng nì qí xiáng zāi。
老胡不识金木水火土,但见昊天森列众光怪,大者如缶小者如杯。lǎo hú bù shí jīn mù shuǐ huǒ tǔ,dàn jiàn hào tiān sēn liè zhòng guāng guài,dà zhě rú fǒu xiǎo zhě rú bēi。
伶伦截竹作律吕,中间实以葭莩灰。líng lún jié zhú zuò lǜ lǚ,zhōng jiān shí yǐ jiā fú huī。
玄问老鬼二十四,俯首受命同舆佁。xuán wèn lǎo guǐ èr shí sì,fǔ shǒu shòu mìng tóng yú yǐ。
又用子谷秬黍起度量,教得蠢动狡猾而不呆。yòu yòng zi gǔ jù shǔ qǐ dù liàng,jiào dé chǔn dòng jiǎo huá ér bù dāi。
老胡不识轻重长短多与寡,但觉饥则食,饱则止,明则起,暗则卧,有力即往倦即回。lǎo hú bù shí qīng zhòng zhǎng duǎn duō yǔ guǎ,dàn jué jī zé shí,bǎo zé zhǐ,míng zé qǐ,àn zé wò,yǒu lì jí wǎng juàn jí huí。
轩辕黄帝与岐伯,口尝毒药一日生死八九遍,皮肉黑瘦生烟煤。xuān yuán huáng dì yǔ qí bó,kǒu cháng dú yào yī rì shēng sǐ bā jiǔ biàn,pí ròu hēi shòu shēng yān méi。
老胡但见颜色差异即不吃,牙齿牢,硬无龇。lǎo hú dàn jiàn yán sè chà yì jí bù chī,yá chǐ láo,yìng wú zī。
九天玄女说兵法,风云鸟蛇掌上排。jiǔ tiān xuán nǚ shuō bīng fǎ,fēng yún niǎo shé zhǎng shàng pái。
教人斗阋逞雄杰,致使阪泉涿鹿之野,它它藉藉撑枯骸。jiào rén dòu xì chěng xióng jié,zhì shǐ bǎn quán zhuō lù zhī yě,tā tā jí jí chēng kū hái。
尔时众贤圣,尾尾相继轰轳濆。ěr shí zhòng xián shèng,wěi wěi xiāng jì hōng lú fén。
雕肝琢肾镂心肺,倾泻精髓通脊脢。diāo gān zuó shèn lòu xīn fèi,qīng xiè jīng suǐ tōng jí méi。
攘攘扰扰竞神知,虚名不朽身先隤。rǎng rǎng rǎo rǎo jìng shén zhī,xū míng bù xiǔ shēn xiān tuí。
惟有老胡混沌无孔窍,不与人世分仇侪。wéi yǒu lǎo hú hùn dùn wú kǒng qiào,bù yǔ rén shì fēn chóu chái。
尧舜相传授,四海玉烛无氛埃。yáo shùn xiāng chuán shòu,sì hǎi yù zhú wú fēn āi。
老胡随众歌击壤,帝力于我何有哉?lǎo hú suí zhòng gē jī rǎng,dì lì yú wǒ hé yǒu zāi?
汤武行放伐,鹰化为雀驹为裛。tāng wǔ xíng fàng fá,yīng huà wèi què jū wèi yì。
龙逢被杀夷叔饿,何如老胡终日瞑坐山之隈。lóng féng bèi shā yí shū è,hé rú lǎo hú zhōng rì míng zuò shān zhī wēi。
五伯与七国,角力争喧豗。wǔ bó yǔ qī guó,jiǎo lì zhēng xuān huī。
谋臣辨士神出而鬼没,口乾舌拔眉眼。móu chén biàn shì shén chū ér guǐ méi,kǒu qián shé bá méi yǎn。
到头毕竟成就者,土坟三尺埋蒿莱。dào tóu bì jìng chéng jiù zhě,tǔ fén sān chǐ mái hāo lái。
老胡万事皆不理,厓厓坐得四肢百骨如干柴。lǎo hú wàn shì jiē bù lǐ,yá yá zuò dé sì zhī bǎi gǔ rú gàn chái。
所以天地鬼神不怪怒,容得老胡永远在世上,时复一出歌笑呈诙谐。suǒ yǐ tiān dì guǐ shén bù guài nù,róng dé lǎo hú yǒng yuǎn zài shì shàng,shí fù yī chū gē xiào chéng huī xié。
况遇天子圣,德泽浃九垓。kuàng yù tiān zi shèng,dé zé jiā jiǔ gāi。
青云应吕风应律,遐方感化神民怀。qīng yún yīng lǚ fēng yīng lǜ,xiá fāng gǎn huà shén mín huái。
老胡再拜稽首、献天子寿,愿天子与天地相似,老胡岁岁舞蹈玉墀下,跪进玻璃杯。lǎo hú zài bài jī shǒu xiàn tiān zi shòu,yuàn tiān zi yǔ tiān dì xiāng shì,lǎo hú suì suì wǔ dǎo yù chí xià,guì jìn bō lí bēi。

感怀三十一首

刘基

闲夜坐中庭,逍遥散烦襟。xián yè zuò zhōng tíng,xiāo yáo sàn fán jīn。
素月出高云,清风来远林。sù yuè chū gāo yún,qīng fēng lái yuǎn lín。
仰观河汉流,俯聆鶗鴂吟。yǎng guān hé hàn liú,fǔ líng tí jué yín。
伫立起长歌,感叹一何深!zhù lì qǐ zhǎng gē,gǎn tàn yī hé shēn!

感怀三十一首

刘基

驱车出门去,四顾不见人。qū chē chū mén qù,sì gù bù jiàn rén。
回风卷落叶,飒飒带沙尘。huí fēng juǎn luò yè,sà sà dài shā chén。
平原旷千里,莽莽尽荆榛。píng yuán kuàng qiān lǐ,mǎng mǎng jǐn jīng zhēn。
繁华能几何,憔悴及兹辰。fán huá néng jǐ hé,qiáo cuì jí zī chén。
所以芳桂枝,不争桃李春。suǒ yǐ fāng guì zhī,bù zhēng táo lǐ chūn。
云林耿幽独,霜雪空相亲。yún lín gěng yōu dú,shuāng xuě kōng xiāng qīn。

感怀三十一首

刘基

谁云鲁酒薄,邯郸被戈矛。shuí yún lǔ jiǔ báo,hán dān bèi gē máo。
楚馆困两君,乃为马与裘。chǔ guǎn kùn liǎng jūn,nǎi wèi mǎ yǔ qiú。
举世共如此,太息复何尤。jǔ shì gòng rú cǐ,tài xī fù hé yóu。
振衣箕山顶,引领望许由。zhèn yī jī shān dǐng,yǐn lǐng wàng xǔ yóu。
终然不可见,涕泪交膺流。zhōng rán bù kě jiàn,tì lèi jiāo yīng liú。

感怀三十一首

刘基

古人盗天地,利源不可穷。gǔ rén dào tiān dì,lì yuán bù kě qióng。
今人盗农夫,岁莫山泽空。jīn rén dào nóng fū,suì mò shān zé kōng。
纷纷九衢内,连袖如长虹。fēn fēn jiǔ qú nèi,lián xiù rú zhǎng hóng。
共笑沮溺鄙,各事游冶雄。gòng xiào jǔ nì bǐ,gè shì yóu yě xióng。
悠悠方自此,衮衮何时终。yōu yōu fāng zì cǐ,gǔn gǔn hé shí zhōng。

感怀三十一首

刘基

啾啾草间雀,日随黄鸟飞。jiū jiū cǎo jiān què,rì suí huáng niǎo fēi。
争先赴稻粱,宁顾野人机。zhēng xiān fù dào liáng,níng gù yě rén jī。
便便善柔子,怀利近相依。biàn biàn shàn róu zi,huái lì jìn xiāng yī。
但慕春荑好,不见秋霜霏。dàn mù chūn tí hǎo,bù jiàn qiū shuāng fēi。
驱车逐走鹿,中路忘所归。qū chē zhú zǒu lù,zhōng lù wàng suǒ guī。
岂不爱其躬,天命与心违。qǐ bù ài qí gōng,tiān mìng yǔ xīn wéi。
古道今巳矣,感悟空涕欷。gǔ dào jīn sì yǐ,gǎn wù kōng tì xī。

感怀三十一首

刘基

柔桑生中园,婀娜当阳春。róu sāng shēng zhōng yuán,ē nà dāng yáng chūn。
下滋灵泉液,上承膏露津。xià zī líng quán yè,shàng chéng gāo lù jīn。
美人望蚕月,倾筐竞明晨。měi rén wàng cán yuè,qīng kuāng jìng míng chén。
荣盛方及时,采捋一何频。róng shèng fāng jí shí,cǎi lǚ yī hé pín。
枯根不盈拱,何以御霜辰。kū gēn bù yíng gǒng,hé yǐ yù shuāng chén。
复闻刍荛子,磨砺待为薪。fù wén chú ráo zi,mó lì dài wèi xīn。
冥观成感激,踯躅含酸辛。míng guān chéng gǎn jī,zhí zhú hán suān xīn。

感怀三十一首

刘基

无恤得尹铎,晋阳以为归。wú xù dé yǐn duó,jìn yáng yǐ wèi guī。
冯谖劝市义,孟尝能不宜?féng xuān quàn shì yì,mèng cháng néng bù yí?
战国有如此,况乃商周时。zhàn guó yǒu rú cǐ,kuàng nǎi shāng zhōu shí。
汉武任叶羊,朘剥尽膏脂。hàn wǔ rèn yè yáng,zuī bō jǐn gāo zhī。
向非轮台诏,持斧空绣衣。xiàng fēi lún tái zhào,chí fǔ kōng xiù yī。
悠悠复何道,咄咄令人悲。yōu yōu fù hé dào,duō duō lìng rén bēi。

感怀三十一首

刘基

伏枕候明发,梦游沧海中。fú zhěn hòu míng fā,mèng yóu cāng hǎi zhōng。
中有万斛船,荡漾随天风。zhōng yǒu wàn hú chuán,dàng yàng suí tiān fēng。
舵师兀昏睡,环视立众工。duò shī wù hūn shuì,huán shì lì zhòng gōng。
波涛正汹涌,欲往迷西东。bō tāo zhèng xiōng yǒng,yù wǎng mí xī dōng。
寤寐惕惊起,魂魄犹忡忡。wù mèi tì jīng qǐ,hún pò yóu chōng chōng。

感怀三十一首

刘基

苏秦佩六印,宾从何纵横。sū qín pèi liù yìn,bīn cóng hé zòng héng。
当时机中妇,倩笑远相迎。dāng shí jī zhōng fù,qiàn xiào yuǎn xiāng yíng。
黄金生意气,蚕蠋见人情。huáng jīn shēng yì qì,cán zhú jiàn rén qíng。
岂无箪瓢士,今为时所轻。qǐ wú dān piáo shì,jīn wèi shí suǒ qīng。

感怀三十一首

刘基

种树当中庭,不识美与恶。zhǒng shù dāng zhōng tíng,bù shí měi yǔ è。
微阴未盈户,枝叶犹荏弱。wēi yīn wèi yíng hù,zhī yè yóu rěn ruò。
一朝根柢成,延蔓蔽楼阁。yī cháo gēn dǐ chéng,yán màn bì lóu gé。
离披引剌蚝,蒙昧喧鸟雀。lí pī yǐn lá háo,méng mèi xuān niǎo què。
毁垣施斧斤,得丧亦相若。huǐ yuán shī fǔ jīn,dé sàng yì xiāng ruò。
万事不早谋,日暮徒骇愕。wàn shì bù zǎo móu,rì mù tú hài è。

感怀三十一首

刘基

东园多桃李,擢干何交加。dōng yuán duō táo lǐ,zhuó gàn hé jiāo jiā。
春秋互递代,衰荣竞相夸。chūn qiū hù dì dài,shuāi róng jìng xiāng kuā。
槭槭去故物,英英发新花。qī qī qù gù wù,yīng yīng fā xīn huā。
花谢叶复作,空令人叹嗟。huā xiè yè fù zuò,kōng lìng rén tàn jiē。

感怀三十一首

刘基

翡翠翔江湖,亡身为毛羽。fěi cuì xiáng jiāng hú,wáng shēn wèi máo yǔ。
不如道傍李,尚得滋味苦。bù rú dào bàng lǐ,shàng dé zī wèi kǔ。
驱车上太行,还顾望梁甫。qū chē shàng tài xíng,hái gù wàng liáng fǔ。
高冈多烈风,茂林化为岵。gāo gāng duō liè fēng,mào lín huà wèi hù。
空馀涧底藤,蒙茏蔓烟雨。kōng yú jiàn dǐ téng,méng lóng màn yān yǔ。

感怀三十一首

刘基

浮萍不依山,女萝不移根。fú píng bù yī shān,nǚ luó bù yí gēn。
草木非有心,天道更何言。cǎo mù fēi yǒu xīn,tiān dào gèng hé yán。
如何三春子,磬折随凉温。rú hé sān chūn zi,qìng zhé suí liáng wēn。
朝乘晋主车,暮集韩魏门。cháo chéng jìn zhǔ chē,mù jí hán wèi mén。
巧笑发容辉,驰骋矜愚昏。qiǎo xiào fā róng huī,chí chěng jīn yú hūn。
谁见陶彭泽,叶麻满田园。shuí jiàn táo péng zé,yè má mǎn tián yuán。