古诗词

刘基

题老翁骑马图

刘基

少年远征役,及归鬓巳霜。shǎo nián yuǎn zhēng yì,jí guī bìn sì shuāng。
战甲零落尽,空馀弓箭房。zhàn jiǎ líng luò jǐn,kōng yú gōng jiàn fáng。
老马同死生,蹴踏沙碛长。lǎo mǎ tóng sǐ shēng,cù tà shā qì zhǎng。
故乡此何极,仰看鸿雁行。gù xiāng cǐ hé jí,yǎng kàn hóng yàn xíng。

明斋诗为湖广陈进士赋

刘基

客从于阗来,遗我盈尺壁。kè cóng yú tián lái,yí wǒ yíng chǐ bì。
晶光射云汉,璀璨生五色。jīng guāng shè yún hàn,cuǐ càn shēng wǔ sè。
置之暗室中,鬼魅皆辟易。zhì zhī àn shì zhōng,guǐ mèi jiē pì yì。
愿持自照身,不用持照人。yuàn chí zì zhào shēn,bù yòng chí zhào rén。

寄题江东兰逸监司瑶芳亭

刘基

江蓠悲楚佩,丛桂空秋霜。jiāng lí bēi chǔ pèi,cóng guì kōng qiū shuāng。
兹花时秀绝,得升君子堂。zī huā shí xiù jué,dé shēng jūn zi táng。
艳色非我贵,皎洁有馀光。yàn sè fēi wǒ guì,jiǎo jié yǒu yú guāng。
仙人美良夜,鸣玉来琳琅。xiān rén měi liáng yè,míng yù lái lín láng。
纤云淡华月,色映青凤凰。xiān yún dàn huá yuè,sè yìng qīng fèng huáng。
飘飘白霓佩,左右参翱翔。piāo piāo bái ní pèi,zuǒ yòu cān áo xiáng。
众卉不敢傍,瑶台清且凉。zhòng huì bù gǎn bàng,yáo tái qīng qiě liáng。
闻有千岁实,其味如琼浆。wén yǒu qiān suì shí,qí wèi rú qióng jiāng。
愿持寿明主,天地同久长。yuàn chí shòu míng zhǔ,tiān dì tóng jiǔ zhǎng。

题揭伯洪山居图

刘基

黄埃晦城市,赤日焮逵道。huáng āi huì chéng shì,chì rì xìn kuí dào。
荣华能几何,未若山居好。róng huá néng jǐ hé,wèi ruò shān jū hǎo。
启扉对平林,辟径入芳草。qǐ fēi duì píng lín,pì jìng rù fāng cǎo。
丹崖翠萝映,青嶂白云抱。dān yá cuì luó yìng,qīng zhàng bái yún bào。
世事幸见遗,幽趣堪独讨。shì shì xìng jiàn yí,yōu qù kān dú tǎo。
新晴景物佳,缓步随野老。xīn qíng jǐng wù jiā,huǎn bù suí yě lǎo。
倚岩听鸣弦,息阴憩华葆。yǐ yán tīng míng xián,xī yīn qì huá bǎo。
蜂乱觉春暄,鸿惊信秋早。fēng luàn jué chūn xuān,hóng jīng xìn qiū zǎo。
无荣谢驰驱,有酒任倾倒。wú róng xiè chí qū,yǒu jiǔ rèn qīng dào。
但愿长儿童,稼穑以为宝。dàn yuàn zhǎng ér tóng,jià sè yǐ wèi bǎo。

会稽张氏春晖堂

刘基

乔木生山阿,硕实秋离离。qiáo mù shēng shān ā,shuò shí qiū lí lí。
谁知茂育功,乃在阳春时。shuí zhī mào yù gōng,nǎi zài yáng chūn shí。
丈夫佩玉玦,壮气东西驰。zhàng fū pèi yù jué,zhuàng qì dōng xī chí。
列鼎未酬欢,倚门巳生悲。liè dǐng wèi chóu huān,yǐ mén sì shēng bēi。
君看断根草,引蔓复何为。jūn kàn duàn gēn cǎo,yǐn màn fù hé wèi。
逝波不可驻,感激成吾诗。shì bō bù kě zhù,gǎn jī chéng wú shī。

壬辰岁八月自台州之永嘉度苍岭

刘基

昨暮辞赤劫,今朝度苍岭。zuó mù cí chì jié,jīn cháo dù cāng lǐng。
山峻路屈盘,峡束迷晷景。shān jùn lù qū pán,xiá shù mí guǐ jǐng。
谽谺出风门,坎窞入天井。hān xiā chū fēng mén,kǎn dàn rù tiān jǐng。
冥行九地底,高阚群木顶。míng xíng jiǔ dì dǐ,gāo hǎn qún mù dǐng。
瀑泉流其中,豃若泄溟涬。pù quán liú qí zhōng,hǎn ruò xiè míng xìng。
哀猿啸无外,去鸟飞东永。āi yuán xiào wú wài,qù niǎo fēi dōng yǒng。
仆夫怨跋涉,瘦马悲项领。pū fū yuàn bá shè,shòu mǎ bēi xiàng lǐng。
盗贼逭天诛,平人遘灾眚。dào zéi huàn tiān zhū,píng rén gòu zāi shěng。
伫立盼嵚岑,心乱难为整。zhù lì pàn qīn cén,xīn luàn nán wèi zhěng。

张子英闲止斋三首

刘基

鸟飞止茂林,鱼游止深渊。niǎo fēi zhǐ mào lín,yú yóu zhǐ shēn yuān。
步止辞跲踬,语止绝悔愆。bù zhǐ cí jiá zhì,yǔ zhǐ jué huǐ qiān。
䗂蝓升高壁,朽壳消腥涎。hǔ yú shēng gāo bì,xiǔ ké xiāo xīng xián。
夸父逐羲和,渴死大道边。kuā fù zhú xī hé,kě sǐ dà dào biān。
所以知止者,不为物所牵。suǒ yǐ zhī zhǐ zhě,bù wèi wù suǒ qiān。
摆落尘网婴,寂寞守自然。bǎi luò chén wǎng yīng,jì mò shǒu zì rán。
悠悠观群动,默默全吾年。yōu yōu guān qún dòng,mò mò quán wú nián。

张子英闲止斋三首

刘基

闲居安所止,自古有陶公。xián jū ān suǒ zhǐ,zì gǔ yǒu táo gōng。
柴门荫高柳,左右来清风。chái mén yīn gāo liǔ,zuǒ yòu lái qīng fēng。
槿蓠密复疏,下有黄菊丛。jǐn lí mì fù shū,xià yǒu huáng jú cóng。
摘花泛浊醪,啸歌抚孤松。zhāi huā fàn zhuó láo,xiào gē fǔ gū sōng。
驷马耀长衢,视之如蒿蓬。sì mǎ yào zhǎng qú,shì zhī rú hāo péng。

张子英闲止斋三首

刘基

筑室在城市,而无阛阓声。zhù shì zài chéng shì,ér wú huán huì shēng。
非关远人世,虑涤境自清。fēi guān yuǎn rén shì,lǜ dí jìng zì qīng。
图书堆几案,花竹当檐楹。tú shū duī jǐ àn,huā zhú dāng yán yíng。
酿酒香满瓮,宾至即共倾。niàng jiǔ xiāng mǎn wèng,bīn zhì jí gòng qīng。
黜陟吾不知,宠辱吾不惊。chù zhì wú bù zhī,chǒng rǔ wú bù jīng。
百岁聊复尔,孰为身后名。bǎi suì liáo fù ěr,shú wèi shēn hòu míng。

梦草堂遣怀

刘基

即事在自得,彊歌非正音。jí shì zài zì dé,jiàng gē fēi zhèng yīn。
所以春草句,声价重兼金。suǒ yǐ chūn cǎo jù,shēng jià zhòng jiān jīn。
若人千载下,遗响邈难寻。ruò rén qiān zài xià,yí xiǎng miǎo nán xún。
凄凉一池塘,赖尔得至今。qī liáng yī chí táng,lài ěr dé zhì jīn。
我来当才秋,天净潢潦沈。wǒ lái dāng cái qiū,tiān jìng huáng lǎo shěn。
枯荷有馀馨,衰柳无残阴。kū hé yǒu yú xīn,shuāi liǔ wú cán yīn。
鼓鼙响未已,山水意徒深。gǔ pí xiǎng wèi yǐ,shān shuǐ yì tú shēn。
感时念兄弟,恻怆伤我心。gǎn shí niàn xiōng dì,cè chuàng shāng wǒ xīn。

耕云诗三首为堵无傲作

刘基

青山何逶迤,白云自悠悠。qīng shān hé wēi yí,bái yún zì yōu yōu。
数亩幸可耕,此外更何求。shù mǔ xìng kě gēng,cǐ wài gèng hé qiú。
整耨候时雨,荷锄适东畴。zhěng nòu hòu shí yǔ,hé chú shì dōng chóu。
凯风拂兰蕙,林薄鸣鸤鸠。kǎi fēng fú lán huì,lín báo míng shī jiū。
我麦既菶菶,我禾亦油油。wǒ mài jì běng běng,wǒ hé yì yóu yóu。
食力分所安,但愿岁有秋。shí lì fēn suǒ ān,dàn yuàn suì yǒu qiū。
王租及时足,尊酒聊相酬。wáng zū jí shí zú,zūn jiǔ liáo xiāng chóu。

耕云诗三首为堵无傲作

刘基

八月白露零,九月筑场圃。bā yuè bái lù líng,jiǔ yuè zhù chǎng pǔ。
稻粱己映遂,梨枣亦盈坞。dào liáng jǐ yìng suì,lí zǎo yì yíng wù。
耕耘幸就毕,一饱谅可取。gēng yún xìng jiù bì,yī bǎo liàng kě qǔ。
斗酒烹黄鸡,殷勤会田父。dòu jiǔ pēng huáng jī,yīn qín huì tián fù。
但愿守令贤,邑里得按堵。dàn yuàn shǒu lìng xián,yì lǐ dé àn dǔ。
无事苟安居,明朝复相聚。wú shì gǒu ān jū,míng cháo fù xiāng jù。

耕云诗三首为堵无傲作

刘基

朝耕原上云,暮宿云间屋。cháo gēng yuán shàng yún,mù sù yún jiān wū。
云来动丹霄,云去澄翠麓。yún lái dòng dān xiāo,yún qù chéng cuì lù。
坐看云变化,卧见云起伏。zuò kàn yún biàn huà,wò jiàn yún qǐ fú。
斯须不可期,飘忽鸟过目。sī xū bù kě qī,piāo hū niǎo guò mù。
濯足临寒泉,息景荫嘉木。zhuó zú lín hán quán,xī jǐng yīn jiā mù。
饭蔬勿云恶,无忧胜梁肉。fàn shū wù yún è,wú yōu shèng liáng ròu。
长歌招隐诗,清风满空谷。zhǎng gē zhāo yǐn shī,qīng fēng mǎn kōng gǔ。

在永嘉作

刘基

高屋集飞雨,萧条生早寒。gāo wū jí fēi yǔ,xiāo tiáo shēng zǎo hán。
我来复几时?明月缺巳团。wǒ lái fù jǐ shí?míng yuè quē sì tuán。
浮云蔽青天,山川杳漫漫。fú yún bì qīng tiān,shān chuān yǎo màn màn。
狐狸啸悲风,鲸鲵喷重澜。hú lí xiào bēi fēng,jīng ní pēn zhòng lán。
孤雁号南飞,音声悽以酸。gū yàn hào nán fēi,yīn shēng qī yǐ suān。
顾瞻望桑梓,慷慨起长叹。gù zhān wàng sāng zǐ,kāng kǎi qǐ zhǎng tàn。
愿欲凌风翔,惜哉无羽翰。yuàn yù líng fēng xiáng,xī zāi wú yǔ hàn。
中夜百感生,展转不遑安。zhōng yè bǎi gǎn shēng,zhǎn zhuǎn bù huáng ān。
枯荷响西池,槁叶鸣林端。kū hé xiǎng xī chí,gǎo yè míng lín duān。
寥寥天宇空,冉冉时节阑。liáo liáo tiān yǔ kōng,rǎn rǎn shí jié lán。
举俗爱文身,谁识章甫冠?河流未到海,平陆皆惊湍。jǔ sú ài wén shēn,shuí shí zhāng fǔ guān?hé liú wèi dào hǎi,píng lù jiē jīng tuān。
旗帜满山泽,呜呼行路难。qí zhì mǎn shān zé,wū hū xíng lù nán。

蟾室诗为台州栖霞观道士作

刘基

蟾是虾蟆精,谁令居月宫。chán shì xiā má jīng,shuí lìng jū yuè gōng。
凄其羁旅身,竟作蚀月虫。qī qí jī lǚ shēn,jìng zuò shí yuè chóng。
我心有灵丹,光与日月同。wǒ xīn yǒu líng dān,guāng yǔ rì yuè tóng。
子能精鍊之,可发天地蒙。zi néng jīng liàn zhī,kě fā tiān dì méng。
照灼六合外,安事一室中。zhào zhuó liù hé wài,ān shì yī shì zhōng。
哀哉爬沙辈,局促栖樊笼。āi zāi pá shā bèi,jú cù qī fán lóng。

登卧龙山写怀二十八韵

刘基

暮春寺雨馀,原野皆秀色。mù chūn sì yǔ yú,yuán yě jiē xiù sè。
流云暧芳甸,惠风畅轻翼。liú yún ài fāng diān,huì fēng chàng qīng yì。
公崇冈低垂,崇冈缅登陟。gōng chóng gāng dī chuí,chóng gāng miǎn dēng zhì。
山川纠纷错,疆畎互纡直。shān chuān jiū fēn cuò,jiāng quǎn hù yū zhí。
凄凉神禹穴,偪反句践国。qī liáng shén yǔ xué,bī fǎn jù jiàn guó。
玉简閟玄缄,铜牛启雄德。yù jiǎn bì xuán jiān,tóng niú qǐ xióng dé。
霸气浩江河,王风散荆棘。bà qì hào jiāng hé,wáng fēng sàn jīng jí。
感今情轸郁,怀古心怆恻。gǎn jīn qíng zhěn yù,huái gǔ xīn chuàng cè。
东溟尚波涛,中原未耕织。dōng míng shàng bō tāo,zhōng yuán wèi gēng zhī。
无能事萧曹,妄意追契稷。wú néng shì xiāo cáo,wàng yì zhuī qì jì。
蹇产魂屡迁,逶迟足犹侧。jiǎn chǎn hún lǚ qiān,wēi chí zú yóu cè。
良辰复几何,白日忽中昃。liáng chén fù jǐ hé,bái rì hū zhōng zè。
周流睨圆方,俯仰观动植。zhōu liú nì yuán fāng,fǔ yǎng guān dòng zhí。
有水必趋东,无星不拱北。yǒu shuǐ bì qū dōng,wú xīng bù gǒng běi。
宗社固神灵,至尊实恭默。zōng shè gù shén líng,zhì zūn shí gōng mò。
殷王伐鬼方,尚期三年克。yīn wáng fá guǐ fāng,shàng qī sān nián kè。
苗顽负险阻,终竟膺窜殛。miáo wán fù xiǎn zǔ,zhōng jìng yīng cuàn jí。
天戈向无前,况乃诛鬼蜮。tiān gē xiàng wú qián,kuàng nǎi zhū guǐ yù。
窃闻海滨民,决眦疾狂慝。qiè wén hǎi bīn mín,jué zì jí kuáng tè。
荷殳思一奋,所惧官未识。hé shū sī yī fèn,suǒ jù guān wèi shí。
朝廷鉴往辙,中道诛贪愎。cháo tíng jiàn wǎng zhé,zhōng dào zhū tān bì。
主将敦书诗,志士愿尽力。zhǔ jiāng dūn shū shī,zhì shì yuàn jǐn lì。
诸公总英俊,矫矫百夫特。zhū gōng zǒng yīng jùn,jiǎo jiǎo bǎi fū tè。
愚生谅疏拙,千虑冀一得。yú shēng liàng shū zhuō,qiān lǜ jì yī dé。
农人奉壶浆,迟尔殄蟊贼。nóng rén fèng hú jiāng,chí ěr tiǎn máo zéi。
采薇戒怀归,伐檀惭素食。cǎi wēi jiè huái guī,fá tán cán sù shí。
白云在青天,可望不可即。bái yún zài qīng tiān,kě wàng bù kě jí。
浩歌梁甫吟,忧来凭胸臆。hào gē liáng fǔ yín,yōu lái píng xiōng yì。

立夏日有感

刘基

朝且天宇清,逍遥步庭除。cháo qiě tiān yǔ qīng,xiāo yáo bù tíng chú。
温风自远至,绿树嘉有馀。wēn fēng zì yuǎn zhì,lǜ shù jiā yǒu yú。
登高展遐眺,万象各以舒。dēng gāo zhǎn xiá tiào,wàn xiàng gè yǐ shū。
念此客行久,感彼时节徂。niàn cǐ kè xíng jiǔ,gǎn bǐ shí jié cú。
退食耻尸素,进思愧庸驽。tuì shí chǐ shī sù,jìn sī kuì yōng nú。
仰视日月高,俯察川原纡。yǎng shì rì yuè gāo,fǔ chá chuān yuán yū。
愿欲凌风翔,周流观六虚。yuàn yù líng fēng xiáng,zhōu liú guān liù xū。
天路修且阻,惜无奇肱车。tiān lù xiū qiě zǔ,xī wú qí gōng chē。
倚松玩悬萝,藉茅想连茹。yǐ sōng wán xuán luó,jí máo xiǎng lián rú。
公叔实尚贤,宁武不能愚。gōng shū shí shàng xián,níng wǔ bù néng yú。
何当脱尘鞅,归卧园田居。hé dāng tuō chén yāng,guī wò yuán tián jū。

癸巳正月在杭州作四首

刘基

春阳动万物,众草昔巳抽。chūn yáng dòng wàn wù,zhòng cǎo xī sì chōu。
嘤鸣亦和悦,我何独怀忧。yīng míng yì hé yuè,wǒ hé dú huái yōu。
鲸鲵未菹醢,豺狼满山丘。jīng ní wèi jū hǎi,chái láng mǎn shān qiū。
凤凰窜荆棘,乌鸢自相求。fèng huáng cuàn jīng jí,wū yuān zì xiāng qiú。
浮云蔽苍穹,天路阻且修。fú yún bì cāng qióng,tiān lù zǔ qiě xiū。
风沙日暮起,铩羽安所投。fēng shā rì mù qǐ,shā yǔ ān suǒ tóu。
悲来怛中怀,泣涕纵横流。bēi lái dá zhōng huái,qì tì zòng héng liú。

癸巳正月在杭州作四首

刘基

江城阴气凝,积雨春凄凉。jiāng chéng yīn qì níng,jī yǔ chūn qī liáng。
出门何所见,但见瓦砾场。chū mén hé suǒ jiàn,dàn jiàn wǎ lì chǎng。
新庐各有主,店舍亦巳张。xīn lú gè yǒu zhǔ,diàn shě yì sì zhāng。
市人半荷戈,使客尽戎装。shì rén bàn hé gē,shǐ kè jǐn róng zhuāng。
回首旧游地,惨淡寒烟黄。huí shǒu jiù yóu dì,cǎn dàn hán yān huáng。
怅焉念所思,恻怆心中伤。chàng yān niàn suǒ sī,cè chuàng xīn zhōng shāng。

癸巳正月在杭州作四首

刘基

徘徊西湖上,怆悢有所思。pái huái xī hú shàng,chuàng liàng yǒu suǒ sī。
所思不可见,涕泪下沾衣。suǒ sī bù kě jiàn,tì lèi xià zhān yī。
死生一瞬息,逝者安可追。sǐ shēng yī shùn xī,shì zhě ān kě zhuī。
狼曋信君子,李陵非男儿。láng shěn xìn jūn zi,lǐ líng fēi nán ér。