古诗词

刘基

门有车马客行

刘基

门有车马客,云是故乡人。mén yǒu chē mǎ kè,yún shì gù xiāng rén。
执手前借问,乡语知情真。zhí shǒu qián jiè wèn,xiāng yǔ zhī qíng zhēn。
自云别故乡,观光京国尘。zì yún bié gù xiāng,guān guāng jīng guó chén。
经商涉代北,薄宦往西秦。jīng shāng shè dài běi,báo huàn wǎng xī qín。
绣凤锦鸳鸯,金鞍紫骐驎。xiù fèng jǐn yuān yāng,jīn ān zǐ qí lín。
结交贵公卿,出入拥众宾。jié jiāo guì gōng qīng,chū rù yōng zhòng bīn。
剧孟气方锐,郭解家不贫。jù mèng qì fāng ruì,guō jiě jiā bù pín。
但见三春花,宁思秋露晨。dàn jiàn sān chūn huā,níng sī qiū lù chén。
断蓬失其根,风沙歘漂沦。duàn péng shī qí gēn,fēng shā chuā piāo lún。
前途塞虎狼,故里荒荆榛。qián tú sāi hǔ láng,gù lǐ huāng jīng zhēn。
昔为横海鲸,今为涸辙鳞。xī wèi héng hǎi jīng,jīn wèi hé zhé lín。
话言未及竟,涕泪各盈巾。huà yán wèi jí jìng,tì lèi gè yíng jīn。
居家倚骨肉,出家倚交亲。jū jiā yǐ gǔ ròu,chū jiā yǐ jiāo qīn。
何当在异县,见此旧里邻。hé dāng zài yì xiàn,jiàn cǐ jiù lǐ lín。
园蔬如蜜甘,市酒若醴醇。yuán shū rú mì gān,shì jiǔ ruò lǐ chún。
悲欢且弃置,生死同苦辛。bēi huān qiě qì zhì,shēng sǐ tóng kǔ xīn。
短歌有深情,情深难具陈。duǎn gē yǒu shēn qíng,qíng shēn nán jù chén。

煌煌京洛行

刘基

齐讴且辍唱,吴趍亦停声。qí ōu qiě chuò chàng,wú chí yì tíng shēng。
请君倾耳听,听我歌洛京。qǐng jūn qīng ěr tīng,tīng wǒ gē luò jīng。
京洛何煌煌,卜宅自周王。jīng luò hé huáng huáng,bo zhái zì zhōu wáng。
五服画九州,兹惟土中央。wǔ fú huà jiǔ zhōu,zī wéi tǔ zhōng yāng。
用文四战地,恃德不恃强。yòng wén sì zhàn dì,shì dé bù shì qiáng。
叔世道虽微,灵源泻流长。shū shì dào suī wēi,líng yuán xiè liú zhǎng。
汉祖殪秦项,定都由子房。hàn zǔ yì qín xiàng,dìng dōu yóu zi fáng。
马上得天下,继周焉敢当。mǎ shàng dé tiān xià,jì zhōu yān gǎn dāng。
光武起白水,龙飞扫搀抢。guāng wǔ qǐ bái shuǐ,lóng fēi sǎo chān qiǎng。
应天顺民心,戡暴安痍伤。yīng tiān shùn mín xīn,kān bào ān yí shāng。
冕旒正宸极,圭组崇俊良。miǎn liú zhèng chén jí,guī zǔ chóng jùn liáng。
功臣列爵土,循吏劝耕桑。gōng chén liè jué tǔ,xún lì quàn gēng sāng。
诏书报臧马,玉关闭西羌。zhào shū bào zāng mǎ,yù guān bì xī qiāng。
周严播高风,卓鲁树甘棠。zhōu yán bō gāo fēng,zhuó lǔ shù gān táng。
廷无乳虎伏,邑有驯雉翔。tíng wú rǔ hǔ fú,yì yǒu xùn zhì xiáng。
涓涓醴泉液,烨烨朱草芳。juān juān lǐ quán yè,yè yè zhū cǎo fāng。
继体更贤能,守成不逾常。jì tǐ gèng xián néng,shǒu chéng bù yú cháng。
南郊尊上帝,宗祀亲明堂。nán jiāo zūn shàng dì,zōng sì qīn míng táng。
辟雍养耆德,灵台观祲祥。pì yōng yǎng qí dé,líng tái guān jìn xiáng。
南宫画元勋,东观昭文章。nán gōng huà yuán xūn,dōng guān zhāo wén zhāng。
诗书母后训,淫侈蕃封防。shī shū mǔ hòu xùn,yín chǐ fān fēng fáng。
百年天再辟,四帝日重光。bǎi nián tiān zài pì,sì dì rì zhòng guāng。
倾昃自满盈,宴安生怠荒。qīng zè zì mǎn yíng,yàn ān shēng dài huāng。
刑官窃威柄,义士死道旁。xíng guān qiè wēi bǐng,yì shì sǐ dào páng。
衅积千里草,祸成一星黄。xìn jī qiān lǐ cǎo,huò chéng yī xīng huáng。
大命始不挚,馀晖尚悠扬。dà mìng shǐ bù zhì,yú huī shàng yōu yáng。
典午亦有初,言治称太康。diǎn wǔ yì yǒu chū,yán zhì chēng tài kāng。
用人混哲否,孽芽出萧墙。yòng rén hùn zhé fǒu,niè yá chū xiāo qiáng。
兄弟相啖食,同气成豺狼。xiōng dì xiāng dàn shí,tóng qì chéng chái láng。
金墉岂不固,清谈漫洋洋。jīn yōng qǐ bù gù,qīng tán màn yáng yáng。
妖星入太极,胡雏登御床。yāo xīng rù tài jí,hú chú dēng yù chuáng。
铜驼荆棘没,寝庙狐狸藏。tóng tuó jīng jí méi,qǐn miào hú lí cáng。
落日照西城,寒云归北邙。luò rì zhào xī chéng,hán yún guī běi máng。
轘辕无人行,伊洛广且长。huán yuán wú rén xíng,yī luò guǎng qiě zhǎng。
衰荣若旦暮,道德信金汤。shuāi róng ruò dàn mù,dào dé xìn jīn tāng。
殷勤京洛篇,厥鉴不可忘。yīn qín jīng luò piān,jué jiàn bù kě wàng。

升天行

刘基

太仪转神枢,日月飞两丸。tài yí zhuǎn shén shū,rì yuè fēi liǎng wán。
荣华如电火,瞬息无留颜。róng huá rú diàn huǒ,shùn xī wú liú yán。
谁能与蟪蛄,争鸣秋草间。shuí néng yǔ huì gū,zhēng míng qiū cǎo jiān。
中夜集五灵,步虚款天关。zhōng yè jí wǔ líng,bù xū kuǎn tiān guān。
摆脱尘土累,廓落真境宽。bǎi tuō chén tǔ lèi,kuò luò zhēn jìng kuān。
玉髓充晚食,璚霞足晨餐。yù suǐ chōng wǎn shí,qióng xiá zú chén cān。
妙合五色光,化为九转丹。miào hé wǔ sè guāng,huà wèi jiǔ zhuǎn dān。
洞朗照无极,逍遥出人寰。dòng lǎng zhào wú jí,xiāo yáo chū rén huán。
象载六苍虬,翼以双紫鸾。xiàng zài liù cāng qiú,yì yǐ shuāng zǐ luán。
濯足北河津,弭节蓬莱山。zhuó zú běi hé jīn,mǐ jié péng lái shān。
伶伦歌九韶,眉连舞七盘。líng lún gē jiǔ sháo,méi lián wǔ qī pán。
浮丘吹参差,宓妃鸣佩环。fú qiū chuī cān chà,mì fēi míng pèi huán。
娱乐竟日夕,还归玉宸班。yú lè jìng rì xī,hái guī yù chén bān。

长安有狭邪行

刘基

大道坦荡荡,狭路能摧车。dà dào tǎn dàng dàng,xiá lù néng cuī chē。
大道少人行,狭路争走趋。dà dào shǎo rén xíng,xiá lù zhēng zǒu qū。
狭路险以捷,大道平而迂。xiá lù xiǎn yǐ jié,dà dào píng ér yū。
所以狭路间,叠足不惮劬。suǒ yǐ xiá lù jiān,dié zú bù dàn qú。
嶒崚磨为光,窊坳辗成渠。céng léng mó wèi guāng,wā ào niǎn chéng qú。
峻滑无涩踵,攀缘有牵裾。jùn huá wú sè zhǒng,pān yuán yǒu qiān jū。
騧骊踠蹄踸,仆从赪肩呼。guā lí wǎn tí chěn,pū cóng chēng jiān hū。
清霜晨入袂,白露夜沾襦。qīng shuāng chén rù mèi,bái lù yè zhān rú。
扰扰极追奔,营营竞须臾。rǎo rǎo jí zhuī bēn,yíng yíng jìng xū yú。
穷通乃定命,得丧岂异途。qióng tōng nǎi dìng mìng,dé sàng qǐ yì tú。
君子遵义路,诡御非吾驱。jūn zi zūn yì lù,guǐ yù fēi wú qū。
灭趾祸难悔,素履戒匆逾。miè zhǐ huò nán huǐ,sù lǚ jiè cōng yú。
那能恸阮籍,何用泣扬朱。nà néng tòng ruǎn jí,hé yòng qì yáng zhū。
长安有狭邪,虽捷焉所如。zhǎng ān yǒu xiá xié,suī jié yān suǒ rú。

飞龙引

刘基

轩辕黄帝上天时,五龙垂髯下接之,后宫彩女咸相随。xuān yuán huáng dì shàng tiān shí,wǔ lóng chuí rán xià jiē zhī,hòu gōng cǎi nǚ xián xiāng suí。
云轻龙健不可追,彩女化作黄金芝。yún qīng lóng jiàn bù kě zhuī,cǎi nǚ huà zuò huáng jīn zhī。
金芝千年一作花,花光五色明朝霞。jīn zhī qiān nián yī zuò huā,huā guāng wǔ sè míng cháo xiá。
扶疏荫映玉皇家,沉精降液为丹砂。fú shū yīn yìng yù huáng jiā,chén jīng jiàng yè wèi dān shā。
炼丹砂,成水银,水银流汞浴火轮。liàn dān shā,chéng shuǐ yín,shuǐ yín liú gǒng yù huǒ lún。
火轮照曜十二辰,黄龙归来天帝嗔。huǒ lún zhào yào shí èr chén,huáng lóng guī lái tiān dì chēn。

春思

刘基

忆昔东风入芳草,柳绿花红看总好。yì xī dōng fēng rù fāng cǎo,liǔ lǜ huā hóng kàn zǒng hǎo。
今日风吹陌上尘,莺啼燕语俱伤神。jīn rì fēng chuī mò shàng chén,yīng tí yàn yǔ jù shāng shén。
忧来感人泪沾臆,未必春光不如昔。yōu lái gǎn rén lèi zhān yì,wèi bì chūn guāng bù rú xī。

静夜思

刘基

静夜思,一思肠百转。jìng yè sī,yī sī cháng bǎi zhuǎn。
啼螀当户听不闻,明月在庭看不见。tí jiāng dāng hù tīng bù wén,míng yuè zài tíng kàn bù jiàn。
方将入海剸猛蛟,复欲度岭邀飞猱。fāng jiāng rù hǎi tuán měng jiāo,fù yù dù lǐng yāo fēi náo。
胸中倏忽乱忧喜,得丧纷纷竟何是。xiōng zhōng shū hū luàn yōu xǐ,dé sàng fēn fēn jìng hé shì。
静夜思,思无穷。jìng yè sī,sī wú qióng。
天鸡一声海日红,满头白发吹秋风。tiān jī yī shēng hǎi rì hóng,mǎn tóu bái fā chuī qiū fēng。

华山畿

刘基

华山畿,劳劳渚,割弃父母恩,相随黄泉去。huá shān jī,láo láo zhǔ,gē qì fù mǔ ēn,xiāng suí huáng quán qù。
男婚女嫁当及时,标梅不见周南诗。nán hūn nǚ jià dāng jí shí,biāo méi bù jiàn zhōu nán shī。
王风荡荡散荆棘,帷薄日夕生狂痴。wáng fēng dàng dàng sàn jīng jí,wéi báo rì xī shēng kuáng chī。
当歌怅然有所思,华山畿,何足悲。dāng gē chàng rán yǒu suǒ sī,huá shān jī,hé zú bēi。

冬暖行

刘基

孟冬十月暖,桃李花盛开。mèng dōng shí yuè nuǎn,táo lǐ huā shèng kāi。
胡蝶草间出,飞上花枝来。hú dié cǎo jiān chū,fēi shàng huā zhī lái。
蝶知爱花为花出,不知冬暖无多日。dié zhī ài huā wèi huā chū,bù zhī dōng nuǎn wú duō rì。
霜风一夕花作尘,坠粉飘黄愁杀人。shuāng fēng yī xī huā zuò chén,zhuì fěn piāo huáng chóu shā rén。

节妇吟

刘基

凄切复凄切,绿萍初生池水竭。qī qiè fù qī qiè,lǜ píng chū shēng chí shuǐ jié。
兰根压霜芽不茁,春风泠泠逐秋月。lán gēn yā shuāng yá bù zhuó,chūn fēng líng líng zhú qiū yuè。
蓼虫食苦甘如酒,卷葹虽生心巳朽。liǎo chóng shí kǔ gān rú jiǔ,juǎn shī suī shēng xīn sì xiǔ。
扬州青镜蚀土花,玉匣琼台复何有?yáng zhōu qīng jìng shí tǔ huā,yù xiá qióng tái fù hé yǒu?
君不见人间日月如飞梭,地下相从应始多。jūn bù jiàn rén jiān rì yuè rú fēi suō,dì xià xiāng cóng yīng shǐ duō。

登高丘而望远海

刘基

登高丘,望远海。dēng gāo qiū,wàng yuǎn hǎi。
长风簸浪高于山,蓬莱宫阙无光采。zhǎng fēng bǒ làng gāo yú shān,péng lái gōng quē wú guāng cǎi。
云雾翳阳谷,羲和安所之?鲸鲵作队行,鳞鬣如朱旗。yún wù yì yáng gǔ,xī hé ān suǒ zhī?jīng ní zuò duì xíng,lín liè rú zhū qí。
精卫衔石空有心,口角流血天不知。jīng wèi xián shí kōng yǒu xīn,kǒu jiǎo liú xuè tiān bù zhī。
登高丘,望远海。dēng gāo qiū,wàng yuǎn hǎi。
弱水浩荡不可航,一望令人玄发改。ruò shuǐ hào dàng bù kě háng,yī wàng lìng rén xuán fā gǎi。

江上曲

刘基

江上风吹沙石走,江中涛浪如牛吼。jiāng shàng fēng chuī shā shí zǒu,jiāng zhōng tāo làng rú niú hǒu。
鄂君绣被寒无香,江水不如残夜长。è jūn xiù bèi hán wú xiāng,jiāng shuǐ bù rú cán yè zhǎng。

北风行

刘基

城外萧萧北风起,城上健儿吹落耳。chéng wài xiāo xiāo běi fēng qǐ,chéng shàng jiàn ér chuī luò ěr。
将军玉帐貂鼠衣,手持酒杯看雪飞。jiāng jūn yù zhàng diāo shǔ yī,shǒu chí jiǔ bēi kàn xuě fēi。

铜爵台

刘基

高台突兀连苍穹,中有艳质如花红。gāo tái tū wù lián cāng qióng,zhōng yǒu yàn zhì rú huā hóng。
君王巳作西陵土,穗帷王座空秋风。jūn wáng sì zuò xī líng tǔ,suì wéi wáng zuò kōng qiū fēng。
向陵舞罢寒月白,苍狐夜啼松泪滴。xiàng líng wǔ bà hán yuè bái,cāng hú yè tí sōng lèi dī。
冢中枯骨宁有知,翠袖珠袍为谁色。zhǒng zhōng kū gǔ níng yǒu zhī,cuì xiù zhū páo wèi shuí sè。
当其奋臂谯许间,手挥群雄如刈菅。dāng qí fèn bì qiáo xǔ jiān,shǒu huī qún xióng rú yì jiān。
横矛赋诗逞豪杰,猛气可以移南山。héng máo fù shī chěng háo jié,měng qì kě yǐ yí nán shān。
宁知暮年壮心死,遗教但闻令卖履。níng zhī mù nián zhuàng xīn sǐ,yí jiào dàn wén lìng mài lǚ。
唏嘘涕泣儿女态,遗臭至今犹未已。xī xū tì qì ér nǚ tài,yí chòu zhì jīn yóu wèi yǐ。
君不见永安宫中顾命时,天下英雄人得知。jūn bù jiàn yǒng ān gōng zhōng gù mìng shí,tiān xià yīng xióng rén dé zhī。

薤露歌

刘基

蜀琴且勿弹,齐竽且莫吹。shǔ qín qiě wù dàn,qí yú qiě mò chuī。
四筵并寂听,听我薤露诗。sì yán bìng jì tīng,tīng wǒ xiè lù shī。
昨日七尺躯,今日为死尸。zuó rì qī chǐ qū,jīn rì wèi sǐ shī。
亲戚空满堂,魂气安所之。qīn qī kōng mǎn táng,hún qì ān suǒ zhī。
金玉素所爱,弃捐箧笥中。jīn yù sù suǒ ài,qì juān qiè sì zhōng。
佩服素所爱,凄凉挂悲风。pèi fú sù suǒ ài,qī liáng guà bēi fēng。
妻妾素所爱,洒泪空房栊。qī qiè sù suǒ ài,sǎ lèi kōng fáng lóng。
宾客素所爱,分散各西东。bīn kè sù suǒ ài,fēn sàn gè xī dōng。
雠者自相快,亲者自相悲。chóu zhě zì xiāng kuài,qīn zhě zì xiāng bēi。
有耳不复闻,有目不复窥。yǒu ěr bù fù wén,yǒu mù bù fù kuī。
譬彼烛上火,一灭无光辉。pì bǐ zhú shàng huǒ,yī miè wú guāng huī。
譬彼空中云,散去绝馀姿。pì bǐ kōng zhōng yún,sàn qù jué yú zī。
人生无百岁,百岁复如何。rén shēng wú bǎi suì,bǎi suì fù rú hé。
谁能将两手,挽彼东逝波。shuí néng jiāng liǎng shǒu,wǎn bǐ dōng shì bō。
古来英雄士,俱巳归山阿。gǔ lái yīng xióng shì,jù sì guī shān ā。
有酒且尽欢,听我薤露歌。yǒu jiǔ qiě jǐn huān,tīng wǒ xiè lù gē。

沭浴子

刘基

沭发不如清神,浴身不如洗心。shù fā bù rú qīng shén,yù shēn bù rú xǐ xīn。
仁义非外铄,矜容防内淫。rén yì fēi wài shuò,jīn róng fáng nèi yín。
登山望汉京,楼观蔚嵚岑。dēng shān wàng hàn jīng,lóu guān wèi qīn cén。
轩车拥衡禹,几杖尊雄歆。xuān chē yōng héng yǔ,jǐ zhàng zūn xióng xīn。
著书拟周孔,吐论跻骞参。zhù shū nǐ zhōu kǒng,tǔ lùn jī qiān cān。
青衿来济济,白日去骎骎。qīng jīn lái jì jì,bái rì qù qīn qīn。
驱车泗水曲,揽辔长淮阴。qū chē sì shuǐ qū,lǎn pèi zhǎng huái yīn。
悠悠黄石略,杳杳天风吟。yōu yōu huáng shí lüè,yǎo yǎo tiān fēng yín。
盛时不可再,感叹为沾襟。shèng shí bù kě zài,gǎn tàn wèi zhān jīn。

秋闺曲

刘基

天上伤心月,秋来情更亲。tiān shàng shāng xīn yuè,qiū lái qíng gèng qīn。
那能照幽独,不照远行人。nà néng zhào yōu dú,bù zhào yuǎn xíng rén。

莲塘曲

刘基

落日下莲塘,轻舟赴晚凉。luò rì xià lián táng,qīng zhōu fù wǎn liáng。
偶然花片落,飞出两鸳鸯。ǒu rán huā piàn luò,fēi chū liǎng yuān yāng。

促织词

刘基

草间小虫名促织,夜夜隔窗鸣不息。cǎo jiān xiǎo chóng míng cù zhī,yè yè gé chuāng míng bù xī。
小儿侧足潜听声,雕笼铁栅闭尔形。xiǎo ér cè zú qián tīng shēng,diāo lóng tiě zhà bì ěr xíng。
金钱纵斗争相妒,得胜转多扃转固。jīn qián zòng dòu zhēng xiāng dù,dé shèng zhuǎn duō jiōng zhuǎn gù。
高秋九月严霜飞,开笼却放枯蔓归。gāo qiū jiǔ yuè yán shuāng fēi,kāi lóng què fàng kū màn guī。
旧穴无踪故帷去,生死凄凉向何处?jiù xué wú zōng gù wéi qù,shēng sǐ qī liáng xiàng hé chù?

衔泥燕

刘基

衔泥燕,尾涎涎,衔泥点污几席间,更捉飞虫扑人面。xián ní yàn,wěi xián xián,xián ní diǎn wū jǐ xí jiān,gèng zhuō fēi chóng pū rén miàn。
衔泥燕,人言尔巢长满尺,主人仓廪多蓄积。xián ní yàn,rén yán ěr cháo zhǎng mǎn chǐ,zhǔ rén cāng lǐn duō xù jī。
借尔华屋好安居,年年垒巢生尔雏。jiè ěr huá wū hǎo ān jū,nián nián lěi cháo shēng ěr chú。