古诗词

刘基

江南弄七首

刘基

雄龙呼雌江底鸣,山摇谷殷江波惊,馀音不断随风征。xióng lóng hū cí jiāng dǐ míng,shān yáo gǔ yīn jiāng bō jīng,yú yīn bù duàn suí fēng zhēng。
随风征,入湘竹,截玉钻星吹向天,楚江六月无炎燠。suí fēng zhēng,rù xiāng zhú,jié yù zuān xīng chuī xiàng tiān,chǔ jiāng liù yuè wú yán yù。

江南弄七首

刘基

湖波澄明日色鲜,画鹢相随出采莲,娇红曼绿斗春妍。hú bō chéng míng rì sè xiān,huà yì xiāng suí chū cǎi lián,jiāo hóng màn lǜ dòu chūn yán。
斗春妍,倚徘徊,今朝花尽且归去,明日更有新花开。dòu chūn yán,yǐ pái huái,jīn cháo huā jǐn qiě guī qù,míng rì gèng yǒu xīn huā kāi。

江南弄七首

刘基

河曲悬匏渭滨竹,碧鲜削出蓝田玉,轻翎参差飞羽谡。hé qū xuán páo wèi bīn zhú,bì xiān xuē chū lán tián yù,qīng líng cān chà fēi yǔ sù。
飞羽谡,幽簧含,丹樱瑶笋调清吹,月明紫凤来??。fēi yǔ sù,yōu huáng hán,dān yīng yáo sǔn diào qīng chuī,yuè míng zǐ fèng lái。

江南弄七首

刘基

采菱女子木兰船,翠裙红袖青玉钿,摇光荡影惜婵娟。cǎi líng nǚ zi mù lán chuán,cuì qún hóng xiù qīng yù diàn,yáo guāng dàng yǐng xī chán juān。
惜婵娟,愁夕晖,拔蒲歌断鲤鱼入,归去芰荷香满衣。xī chán juān,chóu xī huī,bá pú gē duàn lǐ yú rù,guī qù jì hé xiāng mǎn yī。

江南弄七首

刘基

江草萋萋春渺渺,江皋出游多窈窕,轻霞衣裳碧云袅。jiāng cǎo qī qī chūn miǎo miǎo,jiāng gāo chū yóu duō yǎo tiǎo,qīng xiá yī shang bì yún niǎo。
碧云袅,红日斜,鸳鸯飞过绿渚去,东风吹落菖蒲花。bì yún niǎo,hóng rì xié,yuān yāng fēi guò lǜ zhǔ qù,dōng fēng chuī luò chāng pú huā。

江南弄七首

刘基

巫山岧峣巫峡长,瑶姬出舞朝云翔,翠葩婹袅金支光。wū shān tiáo yáo wū xiá zhǎng,yáo jī chū wǔ cháo yún xiáng,cuì pā yǎo niǎo jīn zhī guāng。
金支光,丹叶赩,宝鸡为使凤为骖,去雨来风乐无极。jīn zhī guāng,dān yè xì,bǎo jī wèi shǐ fèng wèi cān,qù yǔ lái fēng lè wú jí。

乌生八九子

刘基

树上乌,一生八九子,相呼哑哑聒人耳。shù shàng wū,yī shēng bā jiǔ zi,xiāng hū yǎ yǎ guā rén ěr。
何不学衔泥燕,和鸣集桃李。hé bù xué xián ní yàn,hé míng jí táo lǐ。
又不学鹰与隼,奋翅高飞碧云里。yòu bù xué yīng yǔ sǔn,fèn chì gāo fēi bì yún lǐ。
胡为巢此庭树间,啄腐吞腥饕吻觜。hú wèi cháo cǐ tíng shù jiān,zhuó fǔ tūn xīng tāo wěn zī。
少年挟弹如流星,祸机潜发不见形。shǎo nián xié dàn rú liú xīng,huò jī qián fā bù jiàn xíng。
翅翎槯析身首磔,蝼蚁伤残谁女惜。chì líng cuī xī shēn shǒu zhé,lóu yǐ shāng cán shuí nǚ xī。

猛虎行

刘基

君不见昔者牛哀病,七日化作猛虎形。jūn bù jiàn xī zhě niú āi bìng,qī rì huà zuò měng hǔ xíng。
躨跜衣裳佩带换毛尾,弃置衽席眠茅茨。kuí ní yī shang pèi dài huàn máo wěi,qì zhì rèn xí mián máo cí。
怒牙出吻目闪电,顷刻不识妻与儿。nù yá chū wěn mù shǎn diàn,qǐng kè bù shí qī yǔ ér。
昨日灯前相笑语,岂意今朝化为虎。zuó rì dēng qián xiāng xiào yǔ,qǐ yì jīn cháo huà wèi hǔ。
呜呼,世上茫茫化虎人,只应化心不化身。wū hū,shì shàng máng máng huà hǔ rén,zhǐ yīng huà xīn bù huà shēn。

野田黄雀行

刘基

野田雀,觜啄啄,朝食山下禾,暮食山上粟。yě tián què,zī zhuó zhuó,cháo shí shān xià hé,mù shí shān shàng sù。
千百为群丛薄里,忽然惊飞若蜂起。qiān bǎi wèi qún cóng báo lǐ,hū rán jīng fēi ruò fēng qǐ。
飞飞却落稻田中,众口齐啄稻为空。fēi fēi què luò dào tián zhōng,zhòng kǒu qí zhuó dào wèi kōng。
农夫力田望秋至,沐雨梳风尽劳瘁。nóng fū lì tián wàng qiū zhì,mù yǔ shū fēng jǐn láo cuì。
王租未了私债多,况复尔辈频经过。wáng zū wèi le sī zhài duō,kuàng fù ěr bèi pín jīng guò。
野田雀鹰隼,高翔不汝击,农夫田父愁何极!yě tián què yīng sǔn,gāo xiáng bù rǔ jī,nóng fū tián fù chóu hé jí!

何当行

刘基

念离莫悲歌,悲歌惨于哭。niàn lí mò bēi gē,bēi gē cǎn yú kū。
思乡莫望远,望远伤心目。sī xiāng mò wàng yuǎn,wàng yuǎn shāng xīn mù。
九疑迢迢隔湘川,空山落日啼杜鹃。jiǔ yí tiáo tiáo gé xiāng chuān,kōng shān luò rì tí dù juān。
梧桐摧折凤凰去,蛟蜃出没波滔天。wú tóng cuī zhé fèng huáng qù,jiāo shèn chū méi bō tāo tiān。
令我四顾心茫然,泪如悬崖泻流泉。lìng wǒ sì gù xīn máng rán,lèi rú xuán yá xiè liú quán。
樊桐有路到玄圃,何当飞堕王母前。fán tóng yǒu lù dào xuán pǔ,hé dāng fēi duò wáng mǔ qián。

行路难

刘基

君不见水上澌,往来倏忽随波移。jūn bù jiàn shuǐ shàng sī,wǎng lái shū hū suí bō yí。
又不见花上蜂,东枝飘落寻西枝。yòu bù jiàn huā shàng fēng,dōng zhī piāo luò xún xī zhī。
世人食葵不食檗,莫倚结交心匪石。shì rén shí kuí bù shí bò,mò yǐ jié jiāo xīn fěi shí。
君不见避席武安人,即是当年窦家客。jūn bù jiàn bì xí wǔ ān rén,jí shì dāng nián dòu jiā kè。

行路难

刘基

君不见白日光,不照幽草心。jūn bù jiàn bái rì guāng,bù zhào yōu cǎo xīn。
又不见石上云,肤寸遂成阴。yòu bù jiàn shí shàng yún,fū cùn suì chéng yīn。
世间会合良难得,况有巧言能烁金。shì jiān huì hé liáng nán dé,kuàng yǒu qiǎo yán néng shuò jīn。
伏波槁葬魏碑仆,当时岂是非知音?fú bō gǎo zàng wèi bēi pū,dāng shí qǐ shì fēi zhī yīn?
智谋启疑忠逆耳,平地反掌生崎嵚。zhì móu qǐ yí zhōng nì ěr,píng dì fǎn zhǎng shēng qí qīn。
行路难,愁最深。xíng lù nán,chóu zuì shēn。

射虎词

刘基

长戈如林夹弓弩,言向深山射猛虎。zhǎng gē rú lín jiā gōng nǔ,yán xiàng shēn shān shè měng hǔ。
獠儿蒙鹖走如风,所过犬羊皆为空。liáo ér méng hé zǒu rú fēng,suǒ guò quǎn yáng jiē wèi kōng。
纷纷散入人家宿,丁男上山妇女哭。fēn fēn sàn rù rén jiā sù,dīng nán shàng shān fù nǚ kū。
前行闻虎心先畏,一虎当头万夫弃。qián xíng wén hǔ xīn xiān wèi,yī hǔ dāng tóu wàn fū qì。
折弓坠刃委如土,却向人前作威武。zhé gōng zhuì rèn wěi rú tǔ,què xiàng rén qián zuò wēi wǔ。

苦哉行

刘基

鸡不可使守门,狗不可使司晨。jī bù kě shǐ shǒu mén,gǒu bù kě shǐ sī chén。
驱车梁弱水,日暮空悲辛。qū chē liáng ruò shuǐ,rì mù kōng bēi xīn。
我欲乘风谒阊阖,虹蜺弥天云雾合。wǒ yù chéng fēng yè chāng hé,hóng ní mí tiān yún wù hé。
九关虎豹森骇人,长跪陈辞阍不答。jiǔ guān hǔ bào sēn hài rén,zhǎng guì chén cí hūn bù dá。
错石作玙璠,鬼神惊见欺。cuò shí zuò yú fán,guǐ shén jīng jiàn qī。
截梁为欂栌,般垂拊膺泪交颐。jié liáng wèi bó lú,bān chuí fǔ yīng lèi jiāo yí。
冲风结玄冰,道恶不可履。chōng fēng jié xuán bīng,dào è bù kě lǚ。
巫咸上天去,泽冻神蓍死。wū xián shàng tiān qù,zé dòng shén shī sǐ。
我欲竟此曲,此曲多苦声。wǒ yù jìng cǐ qū,cǐ qū duō kǔ shēng。
鸿雁向天北,因之寄遐情。hóng yàn xiàng tiān běi,yīn zhī jì xiá qíng。

起夜来

刘基

微月就没银河烂,城乌哑哑夜将半。wēi yuè jiù méi yín hé làn,chéng wū yǎ yǎ yè jiāng bàn。
忧愁不寐揽衣起,仰看明星坐待旦。yōu chóu bù mèi lǎn yī qǐ,yǎng kàn míng xīng zuò dài dàn。
威弧历落连天狼,两旗欲动风不扬。wēi hú lì luò lián tiān láng,liǎng qí yù dòng fēng bù yáng。
槐根王侯梦未觉,岂知鸡声堪断肠。huái gēn wáng hóu mèng wèi jué,qǐ zhī jī shēng kān duàn cháng。

无愁果有愁曲

刘基

君不见陈家天子春茫茫,后庭玉树凝冷光。jūn bù jiàn chén jiā tiān zi chūn máng máng,hòu tíng yù shù níng lěng guāng。
楼船江上走龙阵,宫中只报平安信。lóu chuán jiāng shàng zǒu lóng zhèn,gōng zhōng zhǐ bào píng ān xìn。
酒波滟滟蒸粉香,暖翠烘烟妒娇鬓。jiǔ bō yàn yàn zhēng fěn xiāng,nuǎn cuì hōng yān dù jiāo bìn。
无愁老夫貂鼠裘,降旗摇动台城秋。wú chóu lǎo fū diāo shǔ qiú,jiàng qí yáo dòng tái chéng qiū。
生绡束缚槛车去,始信人间果有愁。shēng xiāo shù fù kǎn chē qù,shǐ xìn rén jiān guǒ yǒu chóu。

妾安所居

刘基

忆昔嫁君时,红颜艳春华。yì xī jià jūn shí,hóng yán yàn chūn huá。
今与君别离,明珠化为沙。jīn yǔ jūn bié lí,míng zhū huà wèi shā。
女儿嫁夫愿偕老,何异青菘缠蔓草。nǚ ér jià fū yuàn xié lǎo,hé yì qīng sōng chán màn cǎo。
一枝一叶俱有心,生死长当两萦抱。yī zhī yī yè jù yǒu xīn,shēng sǐ zhǎng dāng liǎng yíng bào。
谁言妾心君不知,芳兰委弃同蒺藜。shuí yán qiè xīn jūn bù zhī,fāng lán wěi qì tóng jí lí。
妾欲有言君不见,君车遥遥妾空恋。qiè yù yǒu yán jūn bù jiàn,jūn chē yáo yáo qiè kōng liàn。
君家犬宅荒路隅,可怜弃妾安所居?jūn jiā quǎn zhái huāng lù yú,kě lián qì qiè ān suǒ jū?

放歌行

刘基

鸿鹄抟紫霄,鹁鸠守苞桑。hóng gǔ tuán zǐ xiāo,bó jiū shǒu bāo sāng。
岂惟异所志,羽翼有短长。qǐ wéi yì suǒ zhì,yǔ yì yǒu duǎn zhǎng。
玄阴变白昼,闇虚侵太阳。xuán yīn biàn bái zhòu,àn xū qīn tài yáng。
一鹿走中原,熊虎竞腾骧。yī lù zǒu zhōng yuán,xióng hǔ jìng téng xiāng。
植竿成垒壁,举袂为搀枪。zhí gān chéng lěi bì,jǔ mèi wèi chān qiāng。
叱咤倒江河,蹴蹋摧山冈。chì zhà dào jiāng hé,cù tà cuī shān gāng。
犬牙据险要,瓜瓣割土疆。quǎn yá jù xiǎn yào,guā bàn gē tǔ jiāng。
六奇夸曲逆,三略称子房。liù qí kuā qū nì,sān lüè chēng zi fáng。
磨牙各有伺,裂眦遥相望。mó yá gè yǒu cì,liè zì yáo xiāng wàng。
龙蛇未分明,智力正争强。lóng shé wèi fēn míng,zhì lì zhèng zhēng qiáng。
孔明鱼得水,毛遂锥脱囊。kǒng míng yú dé shuǐ,máo suì zhuī tuō náng。
雾晦豹始变,海激鹏乃翔。wù huì bào shǐ biàn,hǎi jī péng nǎi xiáng。
嗟尔独何为,抱己自摧藏。jiē ěr dú hé wèi,bào jǐ zì cuī cáng。

雁门太守行

刘基

赤符复汉祚,褒德先侯封。chì fú fù hàn zuò,bāo dé xiān hóu fēng。
阳熺焰发燧,霜皠山鸣钟。yáng xī yàn fā suì,shuāng cuǐ shān míng zhōng。
驯雉集中牟,乳虎去弘农。xùn zhì jí zhōng móu,rǔ hǔ qù hóng nóng。
抱鼓夜无声,桑阴麦芃芃。bào gǔ yè wú shēng,sāng yīn mài péng péng。
循良一何多,谣歌满儿童。xún liáng yī hé duō,yáo gē mǎn ér tóng。
贤哉洛阳令,卓鲁相继踪。xián zāi luò yáng lìng,zhuó lǔ xiāng jì zōng。
擿奸若明神,外猛中有容。tī jiān ruò míng shén,wài měng zhōng yǒu róng。
正狱除烦苛,平赋宽畸穷。zhèng yù chú fán kē,píng fù kuān jī qióng。
黎民拜恩惠,吏卒服至公。lí mín bài ēn huì,lì zú fú zhì gōng。
身殁德不隳,弦歌祠庙崇。shēn mò dé bù huī,xián gē cí miào chóng。
望美安阳亭,顽懦兴廉风。wàng měi ān yáng tíng,wán nuò xīng lián fēng。
彼哉肉食者,舆马愧肓聋。bǐ zāi ròu shí zhě,yú mǎ kuì huāng lóng。

艳歌行

刘基

亭亭松柏树,结根幽涧隈。tíng tíng sōng bǎi shù,jié gēn yōu jiàn wēi。
高标拂云日,直干排风雷。gāo biāo fú yún rì,zhí gàn pái fēng léi。
曾经匠石顾,谓是梁栋材。céng jīng jiàng shí gù,wèi shì liáng dòng cái。
明堂未构架,厚地深栽培。míng táng wèi gòu jià,hòu dì shēn zāi péi。
荧星入天阙,武库一朝灾。yíng xīng rù tiān quē,wǔ kù yī cháo zāi。
搜求到栎朴,谷赤山城垓。sōu qiú dào lì pǔ,gǔ chì shān chéng gāi。
般尔死无人,钩绳付舆台。bān ěr sǐ wú rén,gōu shéng fù yú tái。
路阻莫自致,弃之于草莱。lù zǔ mò zì zhì,qì zhī yú cǎo lái。
天寒斧斤集,岁莫空摧颓。tiān hán fǔ jīn jí,suì mò kōng cuī tuí。
三光无偏照,四气有还回。sān guāng wú piān zhào,sì qì yǒu hái huí。
斫丧在须臾,成长何艰哉。zhuó sàng zài xū yú,chéng zhǎng hé jiān zāi。
孰知真宰意,怅望使心哀。shú zhī zhēn zǎi yì,chàng wàng shǐ xīn āi。