古诗词

陆游

三山杜门作歌五首

陆游

宽恩四赋仙祠禄,每忍惭颜救枵腹。kuān ēn sì fù xiān cí lù,měi rěn cán yán jiù xiāo fù。
五秉初辞官粟红,一瓢自酌岩泉绿。wǔ bǐng chū cí guān sù hóng,yī piáo zì zhuó yán quán lǜ。
天公乘除不负汝,宿疾微平岁中熟。tiān gōng chéng chú bù fù rǔ,sù jí wēi píng suì zhōng shú。
呜呼字字细读逍遥篇,此去八十有几年。wū hū zì zì xì dú xiāo yáo piān,cǐ qù bā shí yǒu jǐ nián。

记戊午十一月二十四夜梦

陆游

街南酒楼粲丹碧,万顷湖光照山色。jiē nán jiǔ lóu càn dān bì,wàn qǐng hú guāng zhào shān sè。
我来半醉蹑危梯,坐客惊顾闻飞屐。wǒ lái bàn zuì niè wēi tī,zuò kè jīng gù wén fēi jī。
长绦短帽黄絁裘,从一山童持药笈。zhǎng tāo duǎn mào huáng shī qiú,cóng yī shān tóng chí yào jí。
近传老仙尝过市,此翁或是那可识。jìn chuán lǎo xiān cháng guò shì,cǐ wēng huò shì nà kě shí。
逡巡相语或稽首,争献名樽冀馀沥。qūn xún xiāng yǔ huò jī shǒu,zhēng xiàn míng zūn jì yú lì。
我欲自言度不听,亦复轩然为专席。wǒ yù zì yán dù bù tīng,yì fù xuān rán wèi zhuān xí。
高谈方纵惊四座,不觉邻鸡呼梦破。gāo tán fāng zòng jīng sì zuò,bù jué lín jī hū mèng pò。
人生自欺多类此,抚枕长谣识吾过。rén shēng zì qī duō lèi cǐ,fǔ zhěn zhǎng yáo shí wú guò。

三山卜居今三十有三年矣屋陋甚而地有馀数世之后当自成一村今日病少间作诗以示后人二首

陆游

印累累,绶若若,换君朱颜君不觉。yìn lèi lèi,shòu ruò ruò,huàn jūn zhū yán jūn bù jué。
冠如箕,剑拄颐,苍头庐儿笑君痴。guān rú jī,jiàn zhǔ yí,cāng tóu lú ér xiào jūn chī。
不如短褐归乡舍,上毕租庸下婚嫁。bù rú duǎn hè guī xiāng shě,shàng bì zū yōng xià hūn jià。
横陂引水莳禾黍,高陆犁荒种桑柘。héng bēi yǐn shuǐ shí hé shǔ,gāo lù lí huāng zhǒng sāng zhè。
比邻毕出观夜场,老稚相呼作春社。bǐ lín bì chū guān yè chǎng,lǎo zhì xiāng hū zuò chūn shè。
鸡争舂米茅檐底,犬吠行人槿篱罅。jī zhēng chōng mǐ máo yán dǐ,quǎn fèi xíng rén jǐn lí xià。
数椽幸可传子孙,此地它年名陆村。shù chuán xìng kě chuán zi sūn,cǐ dì tā nián míng lù cūn。
藜羹一饱能世守,殊胜养牛并上尊。lí gēng yī bǎo néng shì shǒu,shū shèng yǎng niú bìng shàng zūn。

三山卜居今三十有三年矣屋陋甚而地有馀数世之后当自成一村今日病少间作诗以示后人二首

陆游

再见封侯未为快,一掷成卢安用再。zài jiàn fēng hóu wèi wèi kuài,yī zhì chéng lú ān yòng zài。
世间得意固多矣,堪笑穷人事常败。shì jiān dé yì gù duō yǐ,kān xiào qióng rén shì cháng bài。
我生出仕四十年,寸进恰如船上埭。wǒ shēng chū shì sì shí nián,cùn jìn qià rú chuán shàng dài。
即今卧病茅檐里,回首穷通竟何在。jí jīn wò bìng máo yán lǐ,huí shǒu qióng tōng jìng hé zài。
荆山之下玉抵鹊,两京春荠论斤卖。jīng shān zhī xià yù dǐ què,liǎng jīng chūn jì lùn jīn mài。
苏秦煌煌佩六印,尼父栖栖厄陈蔡。sū qín huáng huáng pèi liù yìn,ní fù qī qī è chén cài。
玄保美官辄见思,东野出门常有碍。xuán bǎo měi guān zhé jiàn sī,dōng yě chū mén cháng yǒu ài。
躬耕至老岂不佳,子孙当以吾为戒。gōng gēng zhì lǎo qǐ bù jiā,zi sūn dāng yǐ wú wèi jiè。

赠燕

陆游

燕来我何喜,感此中春时。yàn lái wǒ hé xǐ,gǎn cǐ zhōng chūn shí。
燕去亦何有,无奈凋年悲。yàn qù yì hé yǒu,wú nài diāo nián bēi。
四序如循环,万物更盛衰。sì xù rú xún huán,wàn wù gèng shèng shuāi。
我亦寓斯世,如客会当归。wǒ yì yù sī shì,rú kè huì dāng guī。
骊车已在门,恋恋终何为。lí chē yǐ zài mén,liàn liàn zhōng hé wèi。
达人付无心,欣厌两俱非。dá rén fù wú xīn,xīn yàn liǎng jù fēi。
岂有天壤间,会合无别离。qǐ yǒu tiān rǎng jiān,huì hé wú bié lí。
对花不烂醉,燕子笑汝痴。duì huā bù làn zuì,yàn zi xiào rǔ chī。

雨闷示儿子

陆游

东吴春雨多,略无三日晴。dōng wú chūn yǔ duō,lüè wú sān rì qíng。
蒙蒙平野暗,淅淅空阶声。méng méng píng yě àn,xī xī kōng jiē shēng。
百花雨中尽,三月未闻莺。bǎi huā yǔ zhōng jǐn,sān yuè wèi wén yīng。
重裘坐奥室,时序真强名。zhòng qiú zuò ào shì,shí xù zhēn qiáng míng。
亦欲借驴出,泥淖沾衣缨。yì yù jiè lǘ chū,ní nào zhān yī yīng。
抚事每累欷,浊醪聊独倾。fǔ shì měi lèi xī,zhuó láo liáo dú qīng。
景运今方开,关辅一日平。jǐng yùn jīn fāng kāi,guān fǔ yī rì píng。
我家本好畴,灞浐可躬耕。wǒ jiā běn hǎo chóu,bà chǎn kě gōng gēng。
买酒新丰市,看花下杜城。mǎi jiǔ xīn fēng shì,kàn huā xià dù chéng。
会当与汝辈,藉草作清明。huì dāng yǔ rǔ bèi,jí cǎo zuò qīng míng。

夜雨

陆游

空阶雨声夜转急,壁疏窗破凄风入。kōng jiē yǔ shēng yè zhuǎn jí,bì shū chuāng pò qī fēng rù。
一灯袅袅吹欲灭,老生独傍书架立。yī dēng niǎo niǎo chuī yù miè,lǎo shēng dú bàng shū jià lì。
取书欲读辄复休,却行出门搔白头。qǔ shū yù dú zhé fù xiū,què xíng chū mén sāo bái tóu。
市楼卖酒日千斛,众人皆乐君胡忧。shì lóu mài jiǔ rì qiān hú,zhòng rén jiē lè jūn hú yōu。

喜雨

陆游

幽人睡觉夜未央,四檐悬溜声浪浪。yōu rén shuì jué yè wèi yāng,sì yán xuán liū shēng làng làng。
乐哉甘澍及时至,九衢一洗尘沙黄。lè zāi gān shù jí shí zhì,jiǔ qú yī xǐ chén shā huáng。
明朝邻曲各欢喜,赛庙沽酒刲猪羊。míng cháo lín qū gè huān xǐ,sài miào gū jiǔ kuī zhū yáng。
不劳轣辘蹋龙骨,转盼白水盈陂塘。bù láo lì lù tà lóng gǔ,zhuǎn pàn bái shuǐ yíng bēi táng。
呼儿扫地设菅席,与汝一醉歌时康。hū ér sǎo dì shè jiān xí,yǔ rǔ yī zuì gē shí kāng。
岂惟磨镰待收麦,小甑已觉吴粳香。qǐ wéi mó lián dài shōu mài,xiǎo zèng yǐ jué wú jīng xiāng。

两翁歌

陆游

君不见塞上失马翁,马去安知不为福。jūn bù jiàn sāi shàng shī mǎ wēng,mǎ qù ān zhī bù wèi fú。
又不见新丰折臂翁,臂废身全老乡国。yòu bù jiàn xīn fēng zhé bì wēng,bì fèi shēn quán lǎo xiāng guó。
陆翁多难类两翁,著书满屋身愈穷。lù wēng duō nán lèi liǎng wēng,zhù shū mǎn wū shēn yù qióng。
十年力耕遇水旱,老不能耕年始丰。shí nián lì gēng yù shuǐ hàn,lǎo bù néng gēng nián shǐ fēng。
人言翁穷可闵笑,霍食鹑衣天所料。rén yán wēng qióng kě mǐn xiào,huò shí chún yī tiān suǒ liào。
翁方自谓实幸民,对人抱膝惟清啸。wēng fāng zì wèi shí xìng mín,duì rén bào xī wéi qīng xiào。
即今群公佐明主,长剑拄颐来接武。jí jīn qún gōng zuǒ míng zhǔ,zhǎng jiàn zhǔ yí lái jiē wǔ。
向非老病又不才,纵欲归休宁见许。xiàng fēi lǎo bìng yòu bù cái,zòng yù guī xiū níng jiàn xǔ。

晨起

陆游

清晨推枕起,盥面吾事足。qīng chén tuī zhěn qǐ,guàn miàn wú shì zú。
岂无扫洒役,出市待归仆。qǐ wú sǎo sǎ yì,chū shì dài guī pū。
小餐亦已省,尚进药盈掬。xiǎo cān yì yǐ shěng,shàng jìn yào yíng jū。
整衣登北堂,危坐巾一幅。zhěng yī dēng běi táng,wēi zuò jīn yī fú。
徐行梧楸阴,爱此雨馀绿。xú xíng wú qiū yīn,ài cǐ yǔ yú lǜ。
幽鸟东山来,锵鸣若琴筑。yōu niǎo dōng shān lái,qiāng míng ruò qín zhù。
静听兴未阑,稚子报饭熟。jìng tīng xīng wèi lán,zhì zi bào fàn shú。
欣然往从之,宁计食不肉。xīn rán wǎng cóng zhī,níng jì shí bù ròu。

夜坐

陆游

仲夏苦郁蒸,既夕热未解。zhòng xià kǔ yù zhēng,jì xī rè wèi jiě。
浴罢坐柴门,汲井痛扫洒。yù bà zuò chái mén,jí jǐng tòng sǎo sǎ。
覆野天穹穹,垂地星磊磊。fù yě tiān qióng qióng,chuí dì xīng lěi lěi。
明河落无声,北斗低饮海。míng hé luò wú shēng,běi dòu dī yǐn hǎi。
三更缺月升,草木尽光彩。sān gèng quē yuè shēng,cǎo mù jǐn guāng cǎi。
渔舟在何许,断续闻欸乃。yú zhōu zài hé xǔ,duàn xù wén āi nǎi。
百忧集老境,坐叹双鬓改。bǎi yōu jí lǎo jìng,zuò tàn shuāng bìn gǎi。
谁能拥雕戈,遗虏何足醢。shuí néng yōng diāo gē,yí lǔ hé zú hǎi。

蜉蝣行

陆游

蜉蝣至细能知时,舂风硙雨占无遗。fú yóu zhì xì néng zhī shí,chōng fēng wéi yǔ zhàn wú yí。
蜻蜓满空乃不知,庭除一出无归期。qīng tíng mǎn kōng nǎi bù zhī,tíng chú yī chū wú guī qī。
乐哉蜻蜓高下飞,蜉蝣未尽何忧饥。lè zāi qīng tíng gāo xià fēi,fú yóu wèi jǐn hé yōu jī。
檐间蜘蛛亦伺汝,吐丝织网腹如鼓。yán jiān zhī zhū yì cì rǔ,tǔ sī zhī wǎng fù rú gǔ。

望霁

陆游

夜雨勿厌空阶声,天公欲作明朝晴。yè yǔ wù yàn kōng jiē shēng,tiān gōng yù zuò míng cháo qíng。
明朝甲子最畏雨,榜舟入市闻古语。míng cháo jiǎ zi zuì wèi yǔ,bǎng zhōu rù shì wén gǔ yǔ。
今年雨旸俱及时,麦已入仓云四垂。jīn nián yǔ yáng jù jí shí,mài yǐ rù cāng yún sì chuí。
雨来不驶亦不迟,大点如菽细如丝。yǔ lái bù shǐ yì bù chí,dà diǎn rú shū xì rú sī。
徐徐云开见杲日,晚禾吹花早禾实。xú xú yún kāi jiàn gǎo rì,wǎn hé chuī huā zǎo hé shí。
但令有米送官仓,豆饭藜羹甘似蜜。dàn lìng yǒu mǐ sòng guān cāng,dòu fàn lí gēng gān shì mì。

久雨路断朋旧有相过者皆不能进

陆游

今年风雨多,平陆成沮洳。jīn nián fēng yǔ duō,píng lù chéng jǔ rù。
吾庐地尤下,积水环百步。wú lú dì yóu xià,jī shuǐ huán bǎi bù。
客从城市来,熟视却复去。kè cóng chéng shì lái,shú shì què fù qù。
僮奴笑欲倒,伞屐知无路。tóng nú xiào yù dào,sǎn jī zhī wú lù。
计其各还家,对灶燎衣裤。jì qí gè hái jiā,duì zào liáo yī kù。
嗟予久退藏,蓬藋生庭户。jiē yǔ jiǔ tuì cáng,péng diào shēng tíng hù。
谁如数子贤,裹饭肯来顾。shuí rú shù zi xián,guǒ fàn kěn lái gù。
清言虽不接,亦足慰迟暮。qīng yán suī bù jiē,yì zú wèi chí mù。

夜闻姑恶

陆游

湖桥东西斜月明,高城漏鼓传三更。hú qiáo dōng xī xié yuè míng,gāo chéng lòu gǔ chuán sān gèng。
钓船夜过掠沙际,蒲苇萧萧姑恶声。diào chuán yè guò lüè shā jì,pú wěi xiāo xiāo gū è shēng。
湖桥南北烟雨昏,两岸人家早闭门。hú qiáo nán běi yān yǔ hūn,liǎng àn rén jiā zǎo bì mén。
不知姑恶何所恨,时时一声能断魂。bù zhī gū è hé suǒ hèn,shí shí yī shēng néng duàn hún。
天地大矣汝至微,沧波本自无危机。tiān dì dà yǐ rǔ zhì wēi,cāng bō běn zì wú wēi jī。
秋菰有米亦可饱,哀哀如此将安归。qiū gū yǒu mǐ yì kě bǎo,āi āi rú cǐ jiāng ān guī。

村舍杂书十二首

陆游

我本杞菊家,桑苎亦吾宗。wǒ běn qǐ jú jiā,sāng zhù yì wú zōng。
种艺日成列,喜过万户封。zhǒng yì rì chéng liè,xǐ guò wàn hù fēng。
今年夏雨足,不复忧螟虫。jīn nián xià yǔ zú,bù fù yōu míng chóng。
归耕殆有相,所愿天辄从。guī gēng dài yǒu xiāng,suǒ yuàn tiān zhé cóng。

村舍杂书十二首

陆游

中春农在野,蚕事亦随作。zhōng chūn nóng zài yě,cán shì yì suí zuò。
手种临安青,可饲蚕百箔。shǒu zhǒng lín ān qīng,kě sì cán bǎi bó。
累累茧满簇,绎绎丝上篗。lèi lèi jiǎn mǎn cù,yì yì sī shàng yuè。
老子虽安眠,衣帛可无怍。lǎo zi suī ān mián,yī bó kě wú zuò。

村舍杂书十二首

陆游

舍北作蔬圃,敢辞灌溉劳。shě běi zuò shū pǔ,gǎn cí guàn gài láo。
轮囷瓜瓠熟,珍爱敌豚羔。lún qūn guā hù shú,zhēn ài dí tún gāo。
晨餐戒厨人,全项净去毛。chén cān jiè chú rén,quán xiàng jìng qù máo。
虽云发客笑,亦足慰老饕。suī yún fā kè xiào,yì zú wèi lǎo tāo。

村舍杂书十二首

陆游

舍南种胡麻,三日幸不雨。shě nán zhǒng hú má,sān rì xìng bù yǔ。
晨起亲按行,已见青覆土。chén qǐ qīn àn xíng,yǐ jiàn qīng fù tǔ。
穷人如意少,喜色漏眉宇。qióng rén rú yì shǎo,xǐ sè lòu méi yǔ。
儿童勿惰偷,造物不负汝。ér tóng wù duò tōu,zào wù bù fù rǔ。

村舍杂书十二首

陆游

五月新面成,六月甘瓜熟。wǔ yuè xīn miàn chéng,liù yuè gān guā shú。
作曲及良时,火见金始伏。zuò qū jí liáng shí,huǒ jiàn jīn shǐ fú。
悬知桑落后,醅面醲如粥。xuán zhī sāng luò hòu,pēi miàn nóng rú zhōu。
再拜谢天公,无功叨美禄。zài bài xiè tiān gōng,wú gōng dāo měi lù。