古诗词

苏辙

风痹三作

苏辙

年老百病生,风痹已三作。nián lǎo bǎi bìng shēng,fēng bì yǐ sān zuò。
主家长患聋,说法仍害脚。zhǔ jiā zhǎng huàn lóng,shuō fǎ réng hài jiǎo。
十年学趺坐,从此罢雀跃。shí nián xué fū zuò,cóng cǐ bà què yuè。
闭目时自观,寸田饱耕凿。bì mù shí zì guān,cùn tián bǎo gēng záo。
下种本无种,服药亦非药。xià zhǒng běn wú zhǒng,fú yào yì fēi yào。
田熟根自生,病去如花落。tián shú gēn zì shēng,bìng qù rú huā luò。
吾生默已定,有数谁能却。wú shēng mò yǐ dìng,yǒu shù shuí néng què。
数尽吾则行,未应堕冥漠。shù jǐn wú zé xíng,wèi yīng duò míng mò。

新作南门

苏辙

于公决狱多阴功,自知有子当三公,高作里门车马通。yú gōng jué yù duō yīn gōng,zì zhī yǒu zi dāng sān gōng,gāo zuò lǐ mén chē mǎ tōng。
定国精明有父风,饮酒一石耳目聪。dìng guó jīng míng yǒu fù fēng,yǐn jiǔ yī shí ěr mù cōng。
汉家宰相仍侯封,左右中兴始且终。hàn jiā zǎi xiāng réng hóu fēng,zuǒ yòu zhōng xīng shǐ qiě zhōng。
我家读书自我翁,耻言法律羞兵戎。wǒ jiā dú shū zì wǒ wēng,chǐ yán fǎ lǜ xiū bīng róng。
中年出入黄门中,智巧不足称愚忠,虽云寡过亦无功。zhōng nián chū rù huáng mén zhōng,zhì qiǎo bù zú chēng yú zhōng,suī yún guǎ guò yì wú gōng。
不忮不求心粗空,举世知我惟天工。bù zhì bù qiú xīn cū kōng,jǔ shì zhī wǒ wéi tiān gōng。
恃此知不累儿童,作门不庳亦不隆。shì cǐ zhī bù lèi ér tóng,zuò mén bù bì yì bù lóng。
陋巷正与颜生同,势家笑唾傥见容。lòu xiàng zhèng yǔ yán shēng tóng,shì jiā xiào tuò tǎng jiàn róng。

春旱

苏辙

旧俸存无几,生齿日益多。jiù fèng cún wú jǐ,shēng chǐ rì yì duō。
敝庐虽粗完,空廪无麦禾。bì lú suī cū wán,kōng lǐn wú mài hé。
首种二顷田,奈此春旱何。shǒu zhǒng èr qǐng tián,nài cǐ chūn hàn hé。
谁能持只鸡,一酹邢山阿。shuí néng chí zhǐ jī,yī lèi xíng shān ā。
饥寒谁相念,幸龙未见呵。jī hán shuí xiāng niàn,xìng lóng wèi jiàn hē。
去年投虎头,叩门用干戈。qù nián tóu hǔ tóu,kòu mén yòng gàn gē。
邂逅一尺雨,岂复阴阳和。xiè hòu yī chǐ yǔ,qǐ fù yīn yáng hé。
幽明初不隔,诚意岂在多。yōu míng chū bù gé,chéng yì qǐ zài duō。
恻然上通天,矧此一盘涡。cè rán shàng tōng tiān,shěn cǐ yī pán wō。
云兴雨随至,父老行且歌。yún xīng yǔ suí zhì,fù lǎo xíng qiě gē。

溽暑

苏辙

东风吹鼎方然薪,游鱼出没一世人。dōng fēng chuī dǐng fāng rán xīn,yóu yú chū méi yī shì rén。
随汤上下犹欣欣,不识河汉清凉津。suí tāng shàng xià yóu xīn xīn,bù shí hé hàn qīng liáng jīn。
十年我已不出门,可怜尚寄生死滨。shí nián wǒ yǐ bù chū mén,kě lián shàng jì shēng sǐ bīn。
老知下种功力新,开花结子当有辰。lǎo zhī xià zhǒng gōng lì xīn,kāi huā jié zi dāng yǒu chén。
寒暑一过聊颦呻,至此有道非有神。hán shǔ yī guò liáo pín shēn,zhì cǐ yǒu dào fēi yǒu shén。

外孙文九伏中入村晒麦

苏辙

春田不雨忧无麦,入囷得半犹足食。chūn tián bù yǔ yōu wú mài,rù qūn dé bàn yóu zú shí。
伏中一晒不可缓,旱田苍耳犹难得。fú zhōng yī shài bù kě huǎn,hàn tián cāng ěr yóu nán dé。
人言春旱夏当潦,入伏未保天日好。rén yán chūn hàn xià dāng lǎo,rù fú wèi bǎo tiān rì hǎo。
老农经事言不虚,防风防雨如防盗。lǎo nóng jīng shì yán bù xū,fáng fēng fáng yǔ rú fáng dào。
外孙读书旧有功,五言七字传祖风。wài sūn dú shū jiù yǒu gōng,wǔ yán qī zì chuán zǔ fēng。
旋投诗笔到田舍,知我老来馋且慵。xuán tóu shī bǐ dào tián shě,zhī wǒ lǎo lái chán qiě yōng。
秋田正急车难起,汗滴肩赪愧邻里。qiū tián zhèng jí chē nán qǐ,hàn dī jiān chēng kuì lín lǐ。
磨声细转雪花飞,举家百口磨牙齿。mó shēng xì zhuǎn xuě huā fēi,jǔ jiā bǎi kǒu mó yá chǐ。
食前方丈我所无,烝饼十字或有诸。shí qián fāng zhàng wǒ suǒ wú,zhēng bǐng shí zì huò yǒu zhū。
孙归何用慰勤苦,烹鸡亦有烝胡卢。sūn guī hé yòng wèi qín kǔ,pēng jī yì yǒu zhēng hú lú。

送迟赴登封丞

苏辙

昔我过嵩阳,秋高日重九。xī wǒ guò sōng yáng,qiū gāo rì zhòng jiǔ。
晨邀同行客,共举登高酒。chén yāo tóng xíng kè,gòng jǔ dēng gāo jiǔ。
藤鞋生胼胝,一览河山富。téng xié shēng pián zhī,yī lǎn hé shān fù。
封坛土消尽,中夜扪星斗。fēng tán tǔ xiāo jǐn,zhōng yè mén xīng dòu。
下山双足废,欲上知难又。xià shān shuāng zú fèi,yù shàng zhī nán yòu。
回首烟云中,隐约见岩岫。huí shǒu yān yún zhōng,yǐn yuē jiàn yán xiù。
未老约来游,何意七十后。wèi lǎo yuē lái yóu,hé yì qī shí hòu。
吾儿性静默,丞邑山路口。wú ér xìng jìng mò,chéng yì shān lù kǒu。
秋暑山尚烦,冬雪山方瘦。qiū shǔ shān shàng fán,dōng xuě shān fāng shòu。
春山利游观,安舆即迎父。chūn shān lì yóu guān,ān yú jí yíng fù。

省事

苏辙

早岁读书无甚解,晚年省事有奇功。zǎo suì dú shū wú shén jiě,wǎn nián shěng shì yǒu qí gōng。
自许平生初不错,人言毕竟两皆空。zì xǔ píng shēng chū bù cuò,rén yán bì jìng liǎng jiē kōng。
空中有实何人见,实际心知与佛同。kōng zhōng yǒu shí hé rén jiàn,shí jì xīn zhī yǔ fú tóng。
烦恼消除病亦去,闭门便了此生中。fán nǎo xiāo chú bìng yì qù,bì mén biàn le cǐ shēng zhōng。

广福僧智昕西归

苏辙

老人寄东岩,萧然四无邻。lǎo rén jì dōng yán,xiāo rán sì wú lín。
八尺清冷泉,中有白发人。bā chǐ qīng lěng quán,zhōng yǒu bái fā rén。
婆娑弄明月,松间夜相宾。pó suō nòng míng yuè,sōng jiān yè xiāng bīn。
平生指庚壬,终老投此身。píng shēng zhǐ gēng rén,zhōng lǎo tóu cǐ shēn。
筑室颍川市,西望长悲辛。zhù shì yǐng chuān shì,xī wàng zhǎng bēi xīn。
故山比丘僧,茧足超峨岷。gù shān bǐ qiū sēng,jiǎn zú chāo é mín。
归涂三千里,秋风入衣巾。guī tú sān qiān lǐ,qiū fēng rù yī jīn。
北崦百步外,我梦一室新。běi yān bǎi bù wài,wǒ mèng yī shì xīn。
速营三间堂,永奉两足尊。sù yíng sān jiān táng,yǒng fèng liǎng zú zūn。
我归要有时,久远与子亲。wǒ guī yào yǒu shí,jiǔ yuǎn yǔ zi qīn。
悟老非凡僧,瓦砾化金银。wù lǎo fēi fán sēng,wǎ lì huà jīn yín。
归来味玄言,见日当自陈。guī lái wèi xuán yán,jiàn rì dāng zì chén。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

大道与众往,疾驱只自尘。dà dào yǔ zhòng wǎng,jí qū zhǐ zì chén。
徐行听所之,何者非吾身。xú xíng tīng suǒ zhī,hé zhě fēi wú shēn。
却过白鹤峰,鸡犬来相亲。què guò bái hè fēng,jī quǎn lái xiāng qīn。
筑室依果树,有无通四邻。zhù shì yī guǒ shù,yǒu wú tōng sì lín。
安眠岂有足,良夜惟恐晨。ān mián qǐ yǒu zú,liáng yè wéi kǒng chén。
晨朝亦何事,倦对往来人。chén cháo yì hé shì,juàn duì wǎng lái rén。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

莫言三谪远,归路近庾岭。mò yán sān zhé yuǎn,guī lù jìn yǔ lǐng。
谁怜东坡穷,垂老徙此景。shuí lián dōng pō qióng,chuí lǎo xǐ cǐ jǐng。
幸无薪炭役,岂念冰雪冷。xìng wú xīn tàn yì,qǐ niàn bīng xuě lěng。
平生笑子厚,山水记柳永。píng shēng xiào zi hòu,shān shuǐ jì liǔ yǒng。
孜孜苦怀归,何异走逃影。zī zī kǔ huái guī,hé yì zǒu táo yǐng。
吾观两蛮触,出缩方驰骋。wú guān liǎng mán chù,chū suō fāng chí chěng。
百年寄龟息,幸此支床静。bǎi nián jì guī xī,xìng cǐ zhī chuáng jìng。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

我来适恶岁,斗米如珠量。wǒ lái shì è suì,dòu mǐ rú zhū liàng。
何时举头看,岁月守心房。hé shí jǔ tóu kàn,suì yuè shǒu xīn fáng。
念我东坡翁,忍饥海中央。niàn wǒ dōng pō wēng,rěn jī hǎi zhōng yāng。
愿翁勿言饥,稷调阴阳。yuàn wēng wù yán jī,jì diào yīn yáng。
玉池有清水,生肥满中肠。yù chí yǒu qīng shuǐ,shēng féi mǎn zhōng cháng。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

故山纵得归,无复昔遗老。gù shān zòng dé guī,wú fù xī yí lǎo。
家风知在否,后生恐难保。jiā fēng zhī zài fǒu,hòu shēng kǒng nán bǎo。
似闻老翁泉,曾作泥土燥。shì wén lǎo wēng quán,céng zuò ní tǔ zào。
穷冬忽涌溢,络绎瓶瓮早。qióng dōng hū yǒng yì,luò yì píng wèng zǎo。
此翁终可信,明月耿怀抱。cǐ wēng zhōng kě xìn,míng yuè gěng huái bào。
从我先人游,安得不闻道。cóng wǒ xiān rén yóu,ān dé bù wén dào。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

幽忧如蛰虫,雷雨惊奋豫。yōu yōu rú zhé chóng,léi yǔ jīng fèn yù。
无根不萌动,有翼皆鶱翥。wú gēn bù méng dòng,yǒu yì jiē xiān zhù。
嗟我独枯槁,无来孰为去。jiē wǒ dú kū gǎo,wú lái shú wèi qù。
念兄当北迁,海阔煎百虑。niàn xiōng dāng běi qiān,hǎi kuò jiān bǎi lǜ。
往来七年间,信矣梦幻如。wǎng lái qī nián jiān,xìn yǐ mèng huàn rú。
从今便筑室,占籍无所住。cóng jīn biàn zhù shì,zhàn jí wú suǒ zhù。
四方无不可,莫住生灭处。sì fāng wú bù kě,mò zhù shēng miè chù。
纵浪大化中,何喜复何惧。zòng làng dà huà zhōng,hé xǐ fù hé jù。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

尝闻左师言,少子古所喜。cháng wén zuǒ shī yán,shǎo zi gǔ suǒ xǐ。
二儿从两父,服辱了百事。èr ér cóng liǎng fù,fú rǔ le bǎi shì。
佳子何关人,自怪馀此意。jiā zi hé guān rén,zì guài yú cǐ yì。
看书时独笑,屡与古人值。kàn shū shí dú xiào,lǚ yǔ gǔ rén zhí。
他年会六子,道眼谁最驶。tā nián huì liù zi,dào yǎn shuí zuì shǐ。
衣钵傥可传,田园不须置。yī bō tǎng kě chuán,tián yuán bù xū zhì。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

舜以五音言,二雅良褊迫。shùn yǐ wǔ yīn yán,èr yǎ liáng biǎn pò。
变风犹井牧,驱人遂阡陌。biàn fēng yóu jǐng mù,qū rén suì qiān mò。
周馀几崩坏,况经甫与白。zhōu yú jǐ bēng huài,kuàng jīng fǔ yǔ bái。
崎岖收狂澜,还付滥觞窄。qí qū shōu kuáng lán,hái fù làn shāng zhǎi。
蒙庄泾渭杂,恐有郭象客。méng zhuāng jīng wèi zá,kǒng yǒu guō xiàng kè。
壁藏待知者,金石闻旧宅。bì cáng dài zhī zhě,jīn shí wén jiù zhái。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

大道如衣食,六经所耕桑。dà dào rú yī shí,liù jīng suǒ gēng sāng。
家传易春秋,未易相秕糠。jiā chuán yì chūn qiū,wèi yì xiāng bǐ kāng。
久种终不穫,岁晚嗟无粮。jiǔ zhǒng zhōng bù huò,suì wǎn jiē wú liáng。
念此坐叹息,追飞及颓阳。niàn cǐ zuò tàn xī,zhuī fēi jí tuí yáng。
天公亦假我,书成麟未伤。tiān gōng yì jiǎ wǒ,shū chéng lín wèi shāng。
可怜陆忠州,空集千首方。kě lián lù zhōng zhōu,kōng jí qiān shǒu fāng。
何如学袁盎,日把无可觞。hé rú xué yuán àng,rì bǎ wú kě shāng。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

五年寓黄阁,盛服朝玄端。wǔ nián yù huáng gé,shèng fú cháo xuán duān。
愧无昔人姿,谬作奇章迁。kuì wú xī rén zī,miù zuò qí zhāng qiān。
还从九渊底,回望百尺巅。hái cóng jiǔ yuān dǐ,huí wàng bǎi chǐ diān。
身世俱一梦,往来适三餐。shēn shì jù yī mèng,wǎng lái shì sān cān。
天公本无心,谁为此由缘。tiān gōng běn wú xīn,shuí wèi cǐ yóu yuán。
从今罢述作,尽付逍遥篇。cóng jīn bà shù zuò,jǐn fù xiāo yáo piān。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

吾兄昔在朝,屡欲请会稽。wú xiōng xī zài cháo,lǚ yù qǐng huì jī。
誓将老阳羡,洞天隐苍崖。shì jiāng lǎo yáng xiàn,dòng tiān yǐn cāng yá。
时事乃大谬,宁复守此怀。shí shì nǎi dà miù,níng fù shǒu cǐ huái。
区区芥子中,岂有两须弥。qū qū jiè zi zhōng,qǐ yǒu liǎng xū mí。
举眼即见兄,何者为别离。jǔ yǎn jí jiàn xiōng,hé zhě wèi bié lí。
尻舆驾神马,孰为策与羁。kāo yú jià shén mǎ,shú wèi cè yǔ jī。
弭节过蓬莱,海波看增亏。mǐ jié guò péng lái,hǎi bō kàn zēng kuī。

和子瞻和陶渊明杂诗十一首

苏辙

红炉厄夏景,团扇悲秋凉。hóng lú è xià jǐng,tuán shàn bēi qiū liáng。
来鸿已遵渚,去燕亦辞梁。lái hóng yǐ zūn zhǔ,qù yàn yì cí liáng。
冰蚕怀冻薮,火鼠安炎乡。bīng cán huái dòng sǒu,huǒ shǔ ān yán xiāng。
曲士漫谈道,夏虫岂知霜。qū shì màn tán dào,xià chóng qǐ zhī shuāng。
物化何时休,叹息此路长。wù huà hé shí xiū,tàn xī cǐ lù zhǎng。

四月二十八日新热寄仇池

苏辙

细莎为屦如编须,轻葛为服如剪莩。xì shā wèi jù rú biān xū,qīng gé wèi fú rú jiǎn fú。
寒泉洒屋朝露濡,霜簟可荐机可扶。hán quán sǎ wū cháo lù rú,shuāng diàn kě jiàn jī kě fú。
风鸣牖间如吹竽,此虽有暑宜亦无。fēng míng yǒu jiān rú chuī yú,cǐ suī yǒu shǔ yí yì wú。
庭前峻山槎之馀,盆中养鳅大如鱼。tíng qián jùn shān chá zhī yú,pén zhōng yǎng qiū dà rú yú。
荻生抱甲未见肤,蔓起上屋将悬壶。dí shēng bào jiǎ wèi jiàn fū,màn qǐ shàng wū jiāng xuán hú。
麦苗高齐可藏乌,此虽非野仅亦如。mài miáo gāo qí kě cáng wū,cǐ suī fēi yě jǐn yì rú。
兄居溪堂南山趺,濯足溪水惊雁凫。xiōng jū xī táng nán shān fū,zhuó zú xī shuǐ jīng yàn fú。
澄潭百丈清无淤,将往思我立踟蹰。chéng tán bǎi zhàng qīng wú yū,jiāng wǎng sī wǒ lì chí chú。
东轩鄙陋何足居,欲行不行系辕驹。dōng xuān bǐ lòu hé zú jū,yù xíng bù xíng xì yuán jū。