古诗词

陆游

短歌示诸稚

陆游

流年去不还,老状来无那。liú nián qù bù hái,lǎo zhuàng lái wú nà。
虽甚颜原贫,尚胜夷齐饿。suī shén yán yuán pín,shàng shèng yí qí è。
再归又六年,疲马欣解驮。zài guī yòu liù nián,pí mǎ xīn jiě tuó。
姑幸棰辔空,敢复希豆莝。gū xìng chuí pèi kōng,gǎn fù xī dòu cuò。
好山懒出游,败屋得偃卧。hǎo shān lǎn chū yóu,bài wū dé yǎn wò。
饥能储粟盎,病亦有药裹。jī néng chǔ sù àng,bìng yì yǒu yào guǒ。
酒蚁溢皤罂,茗雪落小磨。jiǔ yǐ yì pó yīng,míng xuě luò xiǎo mó。
香火失惰偷,编简谨程课。xiāng huǒ shī duò tōu,biān jiǎn jǐn chéng kè。
岂惟洗幻妄,亦以起衰懦。qǐ wéi xǐ huàn wàng,yì yǐ qǐ shuāi nuò。
向来名宦事,回首如弃唾。xiàng lái míng huàn shì,huí shǒu rú qì tuò。
义理开诸孙,闵闵待其大。yì lǐ kāi zhū sūn,mǐn mǐn dài qí dà。
贤愚未易知,尚冀得一个。xián yú wèi yì zhī,shàng jì dé yī gè。
如其尽为农,亦未可吊贺。rú qí jǐn wèi nóng,yì wèi kě diào hè。
归耕岂不佳,努力求寡过。guī gēng qǐ bù jiā,nǔ lì qiú guǎ guò。

会稽行

陆游

我欲游蓬壶,安得身插羽。wǒ yù yóu péng hú,ān dé shēn chā yǔ。
我欲隐嵩华,叹息非吾土。wǒ yù yǐn sōng huá,tàn xī fēi wú tǔ。
会稽多名山,开迹自往古。huì jī duō míng shān,kāi jì zì wǎng gǔ。
岂惟颂刻秦,乃有庙祀禹。qǐ wéi sòng kè qín,nǎi yǒu miào sì yǔ。
山形舞鸾凤,泉脉流湩乳。shān xíng wǔ luán fèng,quán mài liú dòng rǔ。
家家富水竹,处处生兰杜。jiā jiā fù shuǐ zhú,chù chù shēng lán dù。
方舟泛曹娥,健席拂天姥。fāng zhōu fàn cáo é,jiàn xí fú tiān lǎo。
朱楼入烟霄,白塔临云雨。zhū lóu rù yān xiāo,bái tǎ lín yún yǔ。
修梁看龙化,遗箭遣鹤取。xiū liáng kàn lóng huà,yí jiàn qiǎn hè qǔ。
茶荈可作经,杨梅亦著谱。chá chuǎn kě zuò jīng,yáng méi yì zhù pǔ。
湖莼山蕨辈,一一难遽数。hú chún shān jué bèi,yī yī nán jù shù。
终年游不厌,冰玉生肺腑。zhōng nián yóu bù yàn,bīng yù shēng fèi fǔ。
诵诗有樵童,乞字到俚妪。sòng shī yǒu qiáo tóng,qǐ zì dào lǐ yù。
况复青青衿,盛不减邹鲁。kuàng fù qīng qīng jīn,shèng bù jiǎn zōu lǔ。
古诗三千篇,安知阙吴楚。gǔ shī sān qiān piān,ān zhī quē wú chǔ。
土风聊补亡,吾言岂夸诩。tǔ fēng liáo bǔ wáng,wú yán qǐ kuā xǔ。

野饮

陆游

春雨行路难,春寒客衣薄。chūn yǔ xíng lù nán,chūn hán kè yī báo。
客衣薄尚可,泥深畏驴弱。kè yī báo shàng kě,ní shēn wèi lǘ ruò。
溪桥有孤店,村酒亦可酌。xī qiáo yǒu gū diàn,cūn jiǔ yì kě zhuó。
凫茈小甑炊,丹柿青篾络。fú cí xiǎo zèng chuī,dān shì qīng miè luò。
人生忧患窟,骇机日夜作。rén shēng yōu huàn kū,hài jī rì yè zuò。
野饮君勿轻,名宦无此乐。yě yǐn jūn wù qīng,míng huàn wú cǐ lè。

作野饮诗后一日复作此篇反之

陆游

世事如海沙,巧历不能数。shì shì rú hǎi shā,qiǎo lì bù néng shù。
身居忧患中,殆若堕阱虎。shēn jū yōu huàn zhōng,dài ruò duò jǐng hǔ。
又如住败屋,岌岌日撑拄。yòu rú zhù bài wū,jí jí rì chēng zhǔ。
中夜风雨至,摧压固其所。zhōng yè fēng yǔ zhì,cuī yā gù qí suǒ。
孰能知其然,徙义以为主。shú néng zhī qí rán,xǐ yì yǐ wèi zhǔ。
要于一念间,不敢欺仰俯。yào yú yī niàn jiān,bù gǎn qī yǎng fǔ。
兢兢日三省,宁可自莽卤。jīng jīng rì sān shěng,níng kě zì mǎng lǔ。
君看昔先师,乃愧不若禹。jūn kàn xī xiān shī,nǎi kuì bù ruò yǔ。

自诘

陆游

修行力量浅,触事常寡悰。xiū xíng lì liàng qiǎn,chù shì cháng guǎ cóng。
端居本无事,奈此百忧攻。duān jū běn wú shì,nài cǐ bǎi yōu gōng。
今晨默自诘,世岂不汝容。jīn chén mò zì jí,shì qǐ bù rǔ róng。
漱濯临清流,啸歌荫长松。shù zhuó lín qīng liú,xiào gē yīn zhǎng sōng。
缓步有夷途,远眺多奇峰。huǎn bù yǒu yí tú,yuǎn tiào duō qí fēng。
野叟时相寻,村酒亦自醲。yě sǒu shí xiāng xún,cūn jiǔ yì zì nóng。
于道忽少进,一扫芥蒂胸。yú dào hū shǎo jìn,yī sǎo jiè dì xiōng。
轑釜本常情,宁说饭后钟。lǎo fǔ běn cháng qíng,níng shuō fàn hòu zhōng。

野饮

陆游

农事未兴思一笑,春荠可采鱼可钓。nóng shì wèi xīng sī yī xiào,chūn jì kě cǎi yú kě diào。
霏霏小雨忽已晴,堤上相携踏残照。fēi fēi xiǎo yǔ hū yǐ qíng,dī shàng xiāng xié tà cán zhào。
村场酒薄亦有力,把盏相娱不辞釂。cūn chǎng jiǔ báo yì yǒu lì,bǎ zhǎn xiāng yú bù cí jiào。
眼花耳热言语多,霍然已醒如过烧。yǎn huā ěr rè yán yǔ duō,huò rán yǐ xǐng rú guò shāo。
人生百年会有尽,世事万变谁能料。rén shēng bǎi nián huì yǒu jǐn,shì shì wàn biàn shuí néng liào。
酒空人散寂无声,为君试作苏门啸。jiǔ kōng rén sàn jì wú shēng,wèi jūn shì zuò sū mén xiào。

近村

陆游

家居每思出,出亦无与游。jiā jū měi sī chū,chū yì wú yǔ yóu。
江山岂不佳,乃复生我愁。jiāng shān qǐ bù jiā,nǎi fù shēng wǒ chóu。
不如适近村,家家业农畴。bù rú shì jìn cūn,jiā jiā yè nóng chóu。
深巷鸣鸡犬,长陂下羊牛。shēn xiàng míng jī quǎn,zhǎng bēi xià yáng niú。
枣熟稻当穫,桑落酒可篘。zǎo shú dào dāng huò,sāng luò jiǔ kě chōu。
宁无宾祭须,柿栗良易求。níng wú bīn jì xū,shì lì liáng yì qiú。
医翁日过门,得药疾自瘳。yī wēng rì guò mén,dé yào jí zì chōu。
婚嫁不出村,百世加绸缪。hūn jià bù chū cūn,bǎi shì jiā chóu móu。
我来每绝叹,恨不终岁留。wǒ lái měi jué tàn,hèn bù zhōng suì liú。
人生正应尔,底事须王侯。rén shēng zhèng yīng ěr,dǐ shì xū wáng hóu。

予好把酒常以小户为苦戏述

陆游

我非恶旨酒,好饮而不能。wǒ fēi è zhǐ jiǔ,hǎo yǐn ér bù néng。
方其临觞时,直欲举斗升。fāng qí lín shāng shí,zhí yù jǔ dòu shēng。
若有物制之,合龠已不胜。ruò yǒu wù zhì zhī,hé yuè yǐ bù shèng。
岂独观者笑,心亦甚自憎。qǐ dú guān zhě xiào,xīn yì shén zì zēng。
正如疾逆虏,愤切常横膺。zhèng rú jí nì lǔ,fèn qiè cháng héng yīng。
蹭蹬忽衰老,何由效先登。cèng dēng hū shuāi lǎo,hé yóu xiào xiān dēng。
上天无长梯,系日无长绳。shàng tiān wú zhǎng tī,xì rì wú zhǎng shéng。
可叹固非一,壮志空飞腾。kě tàn gù fēi yī,zhuàng zhì kōng fēi téng。

春日对花有感

陆游

夭夭枝头花,郁郁地上草。yāo yāo zhī tóu huā,yù yù dì shàng cǎo。
方春万物遂,我乃独衰槁。fāng chūn wàn wù suì,wǒ nǎi dú shuāi gǎo。
少时喜方药,晚亦学黄老。shǎo shí xǐ fāng yào,wǎn yì xué huáng lǎo。
又非爱名宦,壮岁迹已扫。yòu fēi ài míng huàn,zhuàng suì jì yǐ sǎo。
如何过八十,尚复未闻道。rú hé guò bā shí,shàng fù wèi wén dào。
伛行阡陌间,齿摇而发缟。yǔ xíng qiān mò jiān,chǐ yáo ér fā gǎo。
名山可巢居,决去恨不早。míng shān kě cháo jū,jué qù hèn bù zǎo。
宴坐精思床,犹能养梨枣。yàn zuò jīng sī chuáng,yóu néng yǎng lí zǎo。

二感

陆游

狸奴睡被中,鼠横若不闻。lí nú shuì bèi zhōng,shǔ héng ruò bù wén。
残我架上书,祸乃及斯文。cán wǒ jià shàng shū,huò nǎi jí sī wén。
乾鹊下屋檐,鸣噪不待晨。qián què xià wū yán,míng zào bù dài chén。
但为得食计,何曾问行人。dàn wèi dé shí jì,hé céng wèn xíng rén。
惰得暖而安,饥得饱而驯。duò dé nuǎn ér ān,jī dé bǎo ér xùn。
汝计则善矣,我忧难具陈。rǔ jì zé shàn yǐ,wǒ yōu nán jù chén。

修居室赋诗自警

陆游

荒园二三亩,败屋八九间。huāng yuán èr sān mǔ,bài wū bā jiǔ jiān。
初至如逆旅,忽逾四十年。chū zhì rú nì lǚ,hū yú sì shí nián。
屋日已朽蠹,我老不自还。wū rì yǐ xiǔ dù,wǒ lǎo bù zì hái。
茅可刈之野,木可伐之山。máo kě yì zhī yě,mù kě fá zhī shān。
尚复不能具,日夜忧其颠。shàng fù bù néng jù,rì yè yōu qí diān。
况我虚幻身,念念随化迁。kuàng wǒ xū huàn shēn,niàn niàn suí huà qiān。
齿堕发亦缟,镜中失朱颜。chǐ duò fā yì gǎo,jìng zhōng shī zhū yán。
其危甚于屋,何恃能牢坚。qí wēi shén yú wū,hé shì néng láo jiān。
丰汝梨与枣,养汝汞与铅。fēng rǔ lí yǔ zǎo,yǎng rǔ gǒng yǔ qiān。
防疾如待敌,爱气如守关。fáng jí rú dài dí,ài qì rú shǒu guān。
谋于履霜初,惧在横流前。móu yú lǚ shuāng chū,jù zài héng liú qián。
书绅铭席端,虽老尚可全。shū shēn míng xí duān,suī lǎo shàng kě quán。

谢客相过

陆游

我力日愈衰,人事不敢倡。wǒ lì rì yù shuāi,rén shì bù gǎn chàng。
穷巷春多泥,何以税客鞅。qióng xiàng chūn duō ní,hé yǐ shuì kè yāng。
诸君顾何取,勤恳问亡恙。zhū jūn gù hé qǔ,qín kěn wèn wáng yàng。
赋诗代尺书,跂望徒悢悢。fù shī dài chǐ shū,qí wàng tú liàng liàng。

古兴二首

陆游

草衰何预人,每起徂年悲。cǎo shuāi hé yù rén,měi qǐ cú nián bēi。
日月才几何,又见青青时。rì yuè cái jǐ hé,yòu jiàn qīng qīng shí。
青青虽满眼,行矣当复衰。qīng qīng suī mǎn yǎn,xíng yǐ dāng fù shuāi。
盛衰还无端,其理可前知。shèng shuāi hái wú duān,qí lǐ kě qián zhī。
人生死则已,千载无还期。rén shēng sǐ zé yǐ,qiān zài wú hái qī。

古兴二首

陆游

月出横林上,宿鸟无定枝。yuè chū héng lín shàng,sù niǎo wú dìng zhī。
物生各畏祸,所托辄蹈危。wù shēng gè wèi huò,suǒ tuō zhé dǎo wēi。
老人倚壁坐,大鼾惊群儿。lǎo rén yǐ bì zuò,dà hān jīng qún ér。
虽云差自适,见事亦太迟。suī yún chà zì shì,jiàn shì yì tài chí。
犹有一可喜,永谢世俗羁。yóu yǒu yī kě xǐ,yǒng xiè shì sú jī。

病中有述二首

陆游

万事有常理,中智皆能知。wàn shì yǒu cháng lǐ,zhōng zhì jiē néng zhī。
祸福如白黑,不待诹蓍龟。huò fú rú bái hēi,bù dài zōu shī guī。
疾患初萌芽,未有旦夕危。jí huàn chū méng yá,wèi yǒu dàn xī wēi。
每能自省察,百鬼安能窥。měi néng zì shěng chá,bǎi guǐ ān néng kuī。
一怠生百疾,速死乃自诒。yī dài shēng bǎi jí,sù sǐ nǎi zì yí。

病中有述二首

陆游

为国恃久安,变起最莫测。wèi guó shì jiǔ ān,biàn qǐ zuì mò cè。
释楚为外惧,此实计之得。shì chǔ wèi wài jù,cǐ shí jì zhī dé。
吾侪学养生,事事当自克。wú chái xué yǎng shēng,shì shì dāng zì kè。
老无声色娱,戒惧在饮食。lǎo wú shēng sè yú,jiè jù zài yǐn shí。
要须铭盘盂,下箸如对敌。yào xū míng pán yú,xià zhù rú duì dí。

黄鸦吟

陆游

嗟哉黄鸦一何陋,性喜隐翳藏荒囿。jiē zāi huáng yā yī hé lòu,xìng xǐ yǐn yì cáng huāng yòu。
烟深翅重飞不起,鸣声谷谷知雨候。yān shēn chì zhòng fēi bù qǐ,míng shēng gǔ gǔ zhī yǔ hòu。
夜与妖鵩群,又似恶白昼。yè yǔ yāo fú qún,yòu shì è bái zhòu。
羽毛不足辱弹射,滋味不足登俎豆。yǔ máo bù zú rǔ dàn shè,zī wèi bù zú dēng zǔ dòu。
捕之既无用,鬻之又不售。bǔ zhī jì wú yòng,yù zhī yòu bù shòu。
譬之人以支离而全,木以拥肿而寿。pì zhī rén yǐ zhī lí ér quán,mù yǐ yōng zhǒng ér shòu。
若予者智不能知农圃,学不能举孝秀。ruò yǔ zhě zhì bù néng zhī nóng pǔ,xué bù néng jǔ xiào xiù。
名不哗世,动得嘲诟。míng bù huā shì,dòng dé cháo gòu。
是亦天下不材之尤,尚何议乎汝后。shì yì tiān xià bù cái zhī yóu,shàng hé yì hū rǔ hòu。

海棠歌

陆游

我初入蜀鬓未霜,南充樊亭看海棠。wǒ chū rù shǔ bìn wèi shuāng,nán chōng fán tíng kàn hǎi táng。
当时已谓目未睹,岂知更有碧鸡坊。dāng shí yǐ wèi mù wèi dǔ,qǐ zhī gèng yǒu bì jī fāng。
碧鸡海棠天下绝,枝枝似染猩猩血。bì jī hǎi táng tiān xià jué,zhī zhī shì rǎn xīng xīng xuè。
蜀姬艳妆肯让人,花前顿觉无颜色。shǔ jī yàn zhuāng kěn ràng rén,huā qián dùn jué wú yán sè。
扁舟东下八千里,桃李真成仆奴尔。biǎn zhōu dōng xià bā qiān lǐ,táo lǐ zhēn chéng pū nú ěr。
若使海棠根可移,扬州芍药应羞死。ruò shǐ hǎi táng gēn kě yí,yáng zhōu sháo yào yīng xiū sǐ。
风雨春残杜鹃哭,夜夜寒衾梦还蜀。fēng yǔ chūn cán dù juān kū,yè yè hán qīn mèng hái shǔ。
何从乞得不死方,更看千年未为足。hé cóng qǐ dé bù sǐ fāng,gèng kàn qiān nián wèi wèi zú。

稻陂

陆游

白水满稻陂,投种未三宿。bái shuǐ mǎn dào bēi,tóu zhǒng wèi sān sù。
新秧出水面,已作纤纤绿。xīn yāng chū shuǐ miàn,yǐ zuò xiān xiān lǜ。
年来残俸绝,所望在一熟。nián lái cán fèng jué,suǒ wàng zài yī shú。
见之喜欲舞,不复忧半菽。jiàn zhī xǐ yù wǔ,bù fù yōu bàn shū。
想当西成时,载重压车轴。xiǎng dāng xī chéng shí,zài zhòng yā chē zhóu。
病齿幸已牢,往矣分社肉。bìng chǐ xìng yǐ láo,wǎng yǐ fēn shè ròu。

病中观辛夷花

陆游

馀生垂九十,一病理一衰。yú shēng chuí jiǔ shí,yī bìng lǐ yī shuāi。
旬月不自保,敢作期岁期。xún yuè bù zì bǎo,gǎn zuò qī suì qī。
粲粲女郎花,忽满庭前枝。càn càn nǚ láng huā,hū mǎn tíng qián zhī。
繁华虽少减,高雅亦足奇。fán huá suī shǎo jiǎn,gāo yǎ yì zú qí。
持杯酹花前,事亦未可知。chí bēi lèi huā qián,shì yì wèi kě zhī。
明年傥未死,一笑当解颐。míng nián tǎng wèi sǐ,yī xiào dāng jiě yí。