古诗词

北上感怀

刘基

倦鸟思一枝,枥马志千里。juàn niǎo sī yī zhī,lì mǎ zhì qiān lǐ。
营营劳生心,出入靡定止。yíng yíng láo shēng xīn,chū rù mí dìng zhǐ。
伊余朽钝材,懒拙更无比。yī yú xiǔ dùn cái,lǎn zhuō gèng wú bǐ。
才疏乏世用,嗜僻惟书史。cái shū fá shì yòng,shì pì wéi shū shǐ。
虽非济时具,颇识素餐耻。suī fēi jì shí jù,pǒ shí sù cān chǐ。
既怀黎民忧,妄意古人企。jì huái lí mín yōu,wàng yì gǔ rén qǐ。
宁知乖圆方,举足辄伤趾。níng zhī guāi yuán fāng,jǔ zú zhé shāng zhǐ。
尘埃百病侵,贫窭万感累。chén āi bǎi bìng qīn,pín jù wàn gǎn lèi。
艰难幸息肩,迟莫窃所喜。jiān nán xìng xī jiān,chí mò qiè suǒ xǐ。
明时登骥騄,驽马但垂耳。míng shí dēng jì lù,nú mǎ dàn chuí ěr。
自非冀北姿,莫羡追风驶。zì fēi jì běi zī,mò xiàn zhuī fēng shǐ。
便欲解衣冠,躬耕向桑梓。biàn yù jiě yī guān,gōng gēng xiàng sāng zǐ。
终怀葵藿恋,不慕沮溺诡。zhōng huái kuí huò liàn,bù mù jǔ nì guǐ。
潜阳动原隰,白日暧兰芷。qián yáng dòng yuán xí,bái rì ài lán zhǐ。
埘鸡戒晨鸣,客子驾行李。shí jī jiè chén míng,kè zi jià xíng lǐ。
萦纡越巘崿,浩荡涉风水。yíng yū yuè yǎn è,hào dàng shè fēng shuǐ。
淹留具区北,信宿沧江圯。yān liú jù qū běi,xìn sù cāng jiāng yí。
维时连年歉,道路多流徙。wéi shí lián nián qiàn,dào lù duō liú xǐ。
官司职抚字,黔首皆赤子。guān sī zhí fǔ zì,qián shǒu jiē chì zi。
陈红太仓米,丰年所储偫。chén hóng tài cāng mǐ,fēng nián suǒ chǔ zhì。
为民备乏困,朝廷岂私此。wèi mín bèi fá kùn,cháo tíng qǐ sī cǐ。
推馀补不足,兹实王政始。tuī yú bǔ bù zú,zī shí wáng zhèng shǐ。
臣子宜奉承,天威不违咫。chén zi yí fèng chéng,tiān wēi bù wéi zhǐ。
柰何簿书曹,暴慢蔑至理。nài hé bù shū cáo,bào màn miè zhì lǐ。
苟云出纳吝,当闵觳觫死。gǒu yún chū nà lìn,dāng mǐn hú sù sǐ。
呜呼草莽露,惨恻沟渎委。wū hū cǎo mǎng lù,cǎn cè gōu dú wěi。
闻之犹鼻酸,见者宜颡泚。wén zhī yóu bí suān,jiàn zhě yí sǎng cǐ。
逾淮入大河,凄凉更难视。yú huái rù dà hé,qī liáng gèng nán shì。
黄沙渺茫茫,白骨积荒藟。huáng shā miǎo máng máng,bái gǔ jī huāng lěi。
哀哉耕食场,尽作狐兔垒。āi zāi gēng shí chǎng,jǐn zuò hú tù lěi。
太平戢干戈,景物未应尔。tài píng jí gàn gē,jǐng wù wèi yīng ěr。
意者斯人徒,纵欲扰天纪。yì zhě sī rén tú,zòng yù rǎo tiān jì。
鬼神赫震怒,咎戾良有以。guǐ shén hè zhèn nù,jiù lì liáng yǒu yǐ。
去年人食人,不识弟与姊。qù nián rén shí rén,bù shí dì yǔ zǐ。
至今盗贼辈,啸聚如蜂蚁。zhì jīn dào zéi bèi,xiào jù rú fēng yǐ。
长戈耀白雪,健马突封豕。zhǎng gē yào bái xuě,jiàn mǎ tū fēng shǐ。
岂惟横山泽,巳敢剽城市。qǐ wéi héng shān zé,sì gǎn piāo chéng shì。
途行绝稀少,空车但墙倚。tú xíng jué xī shǎo,kōng chē dàn qiáng yǐ。
身行须结集,一寐四五起。shēn xíng xū jié jí,yī mèi sì wǔ qǐ。
牧民岂无人,司寇亦有氏。mù mín qǐ wú rén,sī kòu yì yǒu shì。
阵车不驱驰,大田无耒耜。zhèn chē bù qū chí,dà tián wú lěi sì。
邦家禄食恩,岂为臣奉己。bāng jiā lù shí ēn,qǐ wèi chén fèng jǐ。
山东古要地,燕赵犹唇齿。shān dōng gǔ yào dì,yàn zhào yóu chún chǐ。
况兹南北冲,津梁通远迩。kuàng zī nán běi chōng,jīn liáng tōng yuǎn ěr。
属当全盛时,四海同一轨。shǔ dāng quán shèng shí,sì hǎi tóng yī guǐ。
庙堂多稷契,振举无遗弛。miào táng duō jì qì,zhèn jǔ wú yí chí。
勿云疥癣微,不足成疮痏。wù yún jiè xuǎn wēi,bù zú chéng chuāng wěi。
滔天起滥觞,炎冈发星炬。tāo tiān qǐ làn shāng,yán gāng fā xīng jù。
虞朝有分北,汉庭烦直指。yú cháo yǒu fēn běi,hàn tíng fán zhí zhǐ。
农夫植嘉谷,所务诛稂秕。nóng fū zhí jiā gǔ,suǒ wù zhū láng bǐ。
耕耘苟失时,雨露空沾洒。gēng yún gǒu shī shí,yǔ lù kōng zhān sǎ。
威怀岂异任,守令职非痹。wēi huái qǐ yì rèn,shǒu lìng zhí fēi bì。
端能慎黜陟,此辈何足弭。duān néng shèn chù zhì,cǐ bèi hé zú mǐ。
故乡隔山川,前途塞荆枳。gù xiāng gé shān chuān,qián tú sāi jīng zhǐ。
青徐气萧索,河济俱泥滓。qīng xú qì xiāo suǒ,hé jì jù ní zǐ。
痛哭贾生狂,长叹漆室悝。tòng kū jiǎ shēng kuáng,zhǎng tàn qī shì kuī。
何当天门开,清问逮下俚。hé dāng tiān mén kāi,qīng wèn dǎi xià lǐ。
刘基

刘基

刘基(1311年7月1日-1375年5月16日)字伯温,谥曰文成,元末明初杰出的军事谋略家、政治家、文学家和思想家,明朝开国元勋,汉族,浙江文成南田(原属青田)人,故时人称他刘青田,明洪武三年(1370)封诚意伯,人们又称他刘诚意。武宗正德九年追赠太师,谥号文成,后人又称他刘文成、文成公。他以神机妙算、运筹帷幄著称于世。刘伯温是中国古代的一位传奇人物,至今在中国大陆、港澳台乃至东南亚、日韩等地仍有广泛深厚的民间影响力。 刘基的作品>>

猜您喜欢

畦桑词

刘基

编竹为篱更栽剌,高门大写畦桑字。biān zhú wèi lí gèng zāi lá,gāo mén dà xiě qí sāng zì。
县官要备六事忙,村村巷巷催畦桑。xiàn guān yào bèi liù shì máng,cūn cūn xiàng xiàng cuī qí sāng。
桑畦有增不可减,准备上司来计点。sāng qí yǒu zēng bù kě jiǎn,zhǔn bèi shàng sī lái jì diǎn。
新官下马旧官行,牌上却改新官名。xīn guān xià mǎ jiù guān xíng,pái shàng què gǎi xīn guān míng。
君不见古人树桑在墙下,五十衣帛无冻者。jūn bù jiàn gǔ rén shù sāng zài qiáng xià,wǔ shí yī bó wú dòng zhě。
今日路傍桑满畦,茅屋苦寒中夜啼。jīn rì lù bàng sāng mǎn qí,máo wū kǔ hán zhōng yè tí。

买马词

刘基

驿官亭鼓鼕鼕打,驿使星驰买官马。yì guān tíng gǔ dōng dōng dǎ,yì shǐ xīng chí mǎi guān mǎ。
府官奔走群吏趍,呵叱县官如使奴。fǔ guān bēn zǒu qún lì chí,hē chì xiàn guān rú shǐ nú。
一时立限限乡役,马价顿增无处觅。yī shí lì xiàn xiàn xiāng yì,mǎ jià dùn zēng wú chù mì。
卖田买马来纳官,买时辛苦纳时难。mài tián mǎi mǎ lái nà guān,mǎi shí xīn kǔ nà shí nán。
县官定价府官减,骅骝也作驽骀看。xiàn guān dìng jià fǔ guān jiǎn,huá liú yě zuò nú dài kàn。
归来拊膺向隅泣,门前索钱风火急。guī lái fǔ yīng xiàng yú qì,mén qián suǒ qián fēng huǒ jí。

神祠曲

刘基

路傍古庙壁半斜,雨滴香案堆坭沙。lù bàng gǔ miào bì bàn xié,yǔ dī xiāng àn duī ní shā。
槎牙死树当道卧,树上纸钱犹未化。chá yá sǐ shù dāng dào wò,shù shàng zhǐ qián yóu wèi huà。
春秋祭祀知几时,乌鸦得食号相随。chūn qiū jì sì zhī jǐ shí,wū yā dé shí hào xiāng suí。
人人欢喜得好珓,低昂拜跪山花飞。rén rén huān xǐ dé hǎo jiào,dī áng bài guì shān huā fēi。
宁知祸发在旦夕,空村无烟唯瓦砾。níng zhī huò fā zài dàn xī,kōng cūn wú yān wéi wǎ lì。
庙傍乌鸦亦不来,独留土偶眠苍苔。miào bàng wū yā yì bù lái,dú liú tǔ ǒu mián cāng tái。

雨雪曲

刘基

北风吹尘沙,雨雪日夜深。běi fēng chuī chén shā,yǔ xuě rì yè shēn。
三足之乌毛氄飞不远,白昼惨淡成幽阴。sān zú zhī wū máo rǒng fēi bù yuǎn,bái zhòu cǎn dàn chéng yōu yīn。
青天冥冥不可睹,水有罔象路有虎。qīng tiān míng míng bù kě dǔ,shuǐ yǒu wǎng xiàng lù yǒu hǔ。
平民避乱入山谷,编蓬作屋无环堵。píng mín bì luàn rù shān gǔ,biān péng zuò wū wú huán dǔ。
回看故里尽荆榛,野乌争食声怒嗔。huí kàn gù lǐ jǐn jīng zhēn,yě wū zhēng shí shēng nù chēn。
盗贼官军齐劫掠,去住无所容其身。dào zéi guān jūn qí jié lüè,qù zhù wú suǒ róng qí shēn。
呜呼,彼苍何日回春阳,北风雨雪断人肠!wū hū,bǐ cāng hé rì huí chūn yáng,běi fēng yǔ xuě duàn rén cháng!

苦寒行

刘基

去年苦寒犹身可,今年苦寒愁杀我。qù nián kǔ hán yóu shēn kě,jīn nián kǔ hán chóu shā wǒ。
去年苦寒冻裂唇,犹有草茅堪蔽身。qù nián kǔ hán dòng liè chún,yóu yǒu cǎo máo kān bì shēn。
今年苦寒冻入髓,妻啼子哭空山里。jīn nián kǔ hán dòng rù suǐ,qī tí zi kū kōng shān lǐ。
空山日夜望官军,燕颔虎头闻不闻?kōng shān rì yè wàng guān jūn,yàn hàn hǔ tóu wén bù wén?

远客叹雨

刘基

远客暮年筋力寡,入门无家出无马。yuǎn kè mù nián jīn lì guǎ,rù mén wú jiā chū wú mǎ。
冷风一夜雨潇潇,平明道上泥没腰。lěng fēng yī yè yǔ xiāo xiāo,píng míng dào shàng ní méi yāo。
灶下湿新不生火,敲冰取水指欲堕。zào xià shī xīn bù shēng huǒ,qiāo bīng qǔ shuǐ zhǐ yù duò。
仆夫怨怒呼不前,终日忍饥掩关坐。pū fū yuàn nù hū bù qián,zhōng rì rěn jī yǎn guān zuò。
忧来伤心令发白,人生百身莫为客。yōu lái shāng xīn lìng fā bái,rén shēng bǎi shēn mò wèi kè。

久别离

刘基

久别离,别时小儿未解语。jiǔ bié lí,bié shí xiǎo ér wèi jiě yǔ。
今日踉蹡庭下来,向人问爷泪如雨。jīn rì liáng qiāng tíng xià lái,xiàng rén wèn yé lèi rú yǔ。
儿知有爷未曾识,爷有母在愁何极。ér zhī yǒu yé wèi céng shí,yé yǒu mǔ zài chóu hé jí。
明庭不奏采薇诗,久别离,当语谁?míng tíng bù zòu cǎi wēi shī,jiǔ bié lí,dāng yǔ shuí?

梁甫吟送郑希道入京

刘基

老翁生长平原里,但见平原路如砥。lǎo wēng shēng zhǎng píng yuán lǐ,dàn jiàn píng yuán lù rú dǐ。
谓言路平无崄巇,车轮不摧马如飞。wèi yán lù píng wú xiǎn xī,chē lún bù cuī mǎ rú fēi。
今日驱车上梁甫,回头却忆平原路。jīn rì qū chē shàng liáng fǔ,huí tóu què yì píng yuán lù。
梁甫吟,愁我心。liáng fǔ yín,chóu wǒ xīn。

望远行俟后舟不至作

刘基

望远行,日日望来肠欲断,数遍南风下水船。wàng yuǎn xíng,rì rì wàng lái cháng yù duàn,shù biàn nán fēng xià shuǐ chuán。
愁中白日偏难晚,顺风顺水不易得,欲去又愁来者远。chóu zhōng bái rì piān nán wǎn,shùn fēng shùn shuǐ bù yì dé,yù qù yòu chóu lái zhě yuǎn。
望远行,一望令人白发生。wàng yuǎn xíng,yī wàng lìng rén bái fā shēng。

苦热行

刘基

南风吹云不成泽,朝霞暮霞山谷赤。nán fēng chuī yún bù chéng zé,cháo xiá mù xiá shān gǔ chì。
赤松羽人潜大荒,火府朱陵气相射。chì sōng yǔ rén qián dà huāng,huǒ fǔ zhū líng qì xiāng shè。
蜚廉翅跕不能奋,蓱号眼枯口流液,远客魂销畏絺绤。fēi lián chì diǎn bù néng fèn,píng hào yǎn kū kǒu liú yè,yuǎn kè hún xiāo wèi chī xì。

苦热行

刘基

忆昔伏波南伐时,穿岸为宫避炎气。yì xī fú bō nán fá shí,chuān àn wèi gōng bì yán qì。
青草茫茫起瘴烟,吹虫含沙总堪畏。qīng cǎo máng máng qǐ zhàng yān,chuī chóng hán shā zǒng kān wèi。
人生惜死非男儿,但有马革可裹尸,武陵之曲何伤悲!rén shēng xī sǐ fēi nán ér,dàn yǒu mǎ gé kě guǒ shī,wǔ líng zhī qū hé shāng bēi!

女儿割股词为徐勉之作

刘基

女儿少小幽闺里,深掩重帘学针指。nǚ ér shǎo xiǎo yōu guī lǐ,shēn yǎn zhòng lián xué zhēn zhǐ。
施朱傅粉有母怜,一朝无母将焉恃?shī zhū fù fěn yǒu mǔ lián,yī cháo wú mǔ jiāng yān shì?
青灯背壁月当户,峘山之禽夜啼苦。qīng dēng bèi bì yuè dāng hù,huán shān zhī qín yè tí kǔ。
丹元诉天天为愁,泪洒长河作飞雨。dān yuán sù tiān tiān wèi chóu,lèi sǎ zhǎng hé zuò fēi yǔ。
嗟儿与母同为身,母子分离何苦辛?jiē ér yǔ mǔ tóng wèi shēn,mǔ zi fēn lí hé kǔ xīn?
抽刀割股股不血,一念自感皇穹仁。chōu dāo gē gǔ gǔ bù xuè,yī niàn zì gǎn huáng qióng rén。
吾闻孝慈出天性,人心至诚天必听。wú wén xiào cí chū tiān xìng,rén xīn zhì chéng tiān bì tīng。
儿股有肉母所育,母生儿死儿亦足。ér gǔ yǒu ròu mǔ suǒ yù,mǔ shēng ér sǐ ér yì zú。

巴陵女子行

刘基

巴陵女子天下奇,石作心肝冰作脾。bā líng nǚ zi tiān xià qí,shí zuò xīn gān bīng zuò pí。
生平见义不见巳,抆泪恨杀襄阳儿。shēng píng jiàn yì bù jiàn sì,wěn lèi hèn shā xiāng yáng ér。
临终裂素写怨语,生气犹能起风雨。lín zhōng liè sù xiě yuàn yǔ,shēng qì yóu néng qǐ fēng yǔ。
君不见虎符系颈东海樯,令人愧死巴陵女。jūn bù jiàn hǔ fú xì jǐng dōng hǎi qiáng,lìng rén kuì sǐ bā líng nǚ。

秦女休行

刘基

秦家女儿美且都,齿如编贝唇如朱。qín jiā nǚ ér měi qiě dōu,chǐ rú biān bèi chún rú zhū。
有生不幸遭乱世,弱肉强食官无诛。yǒu shēng bù xìng zāo luàn shì,ruò ròu qiáng shí guān wú zhū。
兄朝出门暮不返,家人怅望空倚闾。xiōng cháo chū mén mù bù fǎn,jiā rén chàng wàng kōng yǐ lǘ。
女休闻之肝胆裂,奋臂不惜千金躯。nǚ xiū wén zhī gān dǎn liè,fèn bì bù xī qiān jīn qū。
援矛一掷白日撼,仇血上溅天模糊。yuán máo yī zhì bái rì hàn,chóu xuè shàng jiàn tiān mó hú。
市人惊噪尘土沸,逻卒奔走驰金吾。shì rén jīng zào chén tǔ fèi,luó zú bēn zǒu chí jīn wú。
有心杀人宁惜死,顾谓女吏何其愚。yǒu xīn shā rén níng xī sǐ,gù wèi nǚ lì hé qí yú。
嫚法长奸谁所致,舍生得义吾何逋。mān fǎ zhǎng jiān shuí suǒ zhì,shě shēng dé yì wú hé bū。
精诚通天天为恻,赦书一夕来宸极。jīng chéng tōng tiān tiān wèi cè,shè shū yī xī lái chén jí。
路旁观者咸叹嗟,女休出门无喜色。lù páng guān zhě xián tàn jiē,nǚ xiū chū mén wú xǐ sè。
君不见景升本初之子空是男,亡家破国令人惭。jūn bù jiàn jǐng shēng běn chū zhī zi kōng shì nán,wáng jiā pò guó lìng rén cán。

乌啼曲

刘基

可怪乌鸦鸟,鸣声不喜人。kě guài wū yā niǎo,míng shēng bù xǐ rén。
如何好彊聒,故博主人嗔?rú hé hǎo jiàng guā,gù bó zhǔ rén chēn?