古诗词

陆游

书意三首

陆游

唐尧授人时,妙用均造化。táng yáo shòu rén shí,miào yòng jūn zào huà。
我读七月诗,周室亦其亚。wǒ dú qī yuè shī,zhōu shì yì qí yà。
彼用治四海,我敛之一身。bǐ yòng zhì sì hǎi,wǒ liǎn zhī yī shēn。
至理之所在,太山等微尘。zhì lǐ zhī suǒ zài,tài shān děng wēi chén。
鍊气以成真,岂复有它术。liàn qì yǐ chéng zhēn,qǐ fù yǒu tā shù。
譬如尊六经,百氏当尽黜。pì rú zūn liù jīng,bǎi shì dāng jǐn chù。

雨中示邻里

陆游

寒风吹细雨,白昼见日罕。hán fēng chuī xì yǔ,bái zhòu jiàn rì hǎn。
经旬废读书,天岂成我懒。jīng xún fèi dú shū,tiān qǐ chéng wǒ lǎn。
比邻各无聊,会面苦不款。bǐ lín gè wú liáo,huì miàn kǔ bù kuǎn。
未尝烧茶铛,而况把酒碗。wèi cháng shāo chá dāng,ér kuàng bǎ jiǔ wǎn。
高谈极奇趣,散去意亦满。gāo tán jí qí qù,sàn qù yì yì mǎn。
痴黠未易名,要是工用短。chī xiá wèi yì míng,yào shì gōng yòng duǎn。

记出游所见

陆游

我行初无折简招,出门十里未觉遥。wǒ xíng chū wú zhé jiǎn zhāo,chū mén shí lǐ wèi jué yáo。
憩装萧萧北崦寺,策蹇渺渺西村桥。qì zhuāng xiāo xiāo běi yān sì,cè jiǎn miǎo miǎo xī cūn qiáo。
眉头那可遣愁到,舌本正要著酒浇。méi tóu nà kě qiǎn chóu dào,shé běn zhèng yào zhù jiǔ jiāo。
寒风朝作入裘褐,荒祠暮过奠桂椒。hán fēng cháo zuò rù qiú hè,huāng cí mù guò diàn guì jiāo。
平郊烟敛见聚落,细路日落逢渔樵。píng jiāo yān liǎn jiàn jù luò,xì lù rì luò féng yú qiáo。
安得丹青王右辖,为写此段传生绡。ān dé dān qīng wáng yòu xiá,wèi xiě cǐ duàn chuán shēng xiāo。

自勉

陆游

学诗当学陶,学书当学颜。xué shī dāng xué táo,xué shū dāng xué yán。
正复不能到,趣乡已可观。zhèng fù bù néng dào,qù xiāng yǐ kě guān。
养气要使完,处身要使端。yǎng qì yào shǐ wán,chù shēn yào shǐ duān。
勿谓在屋漏,人见汝肺肝。wù wèi zài wū lòu,rén jiàn rǔ fèi gān。
节义实大闲,忠孝后代看。jié yì shí dà xián,zhōng xiào hòu dài kàn。
汝虽老将死,更勉未死间。rǔ suī lǎo jiāng sǐ,gèng miǎn wèi sǐ jiān。

闻百舌

陆游

春鸟虽儳言,春尽能齰舌。chūn niǎo suī chán yán,chūn jǐn néng zé shé。
秋蚓与寒螀,亦各知时节。qiū yǐn yǔ hán jiāng,yì gè zhī shí jié。
微物顾能此,人乃独不然。wēi wù gù néng cǐ,rén nǎi dú bù rán。
君看甘陵党,作孽非由天。jūn kàn gān líng dǎng,zuò niè fēi yóu tiān。

书村落间事

陆游

东巷西巷新月明,南村北村戏鼓声。dōng xiàng xī xiàng xīn yuè míng,nán cūn běi cūn xì gǔ shēng。
家家输赋及时足,耕有让畔桑无争。jiā jiā shū fù jí shí zú,gēng yǒu ràng pàn sāng wú zhēng。
一村婚聘皆邻里,妇姑孝慈均母子。yī cūn hūn pìn jiē lín lǐ,fù gū xiào cí jūn mǔ zi。
儿从城中怀肉归,妇涤铛釜供刀匕。ér cóng chéng zhōng huái ròu guī,fù dí dāng fǔ gōng dāo bǐ。
再拜进酒寿老人,慈颜一笑温如春。zài bài jìn jiǔ shòu lǎo rén,cí yán yī xiào wēn rú chūn。
太平无象今有象,穷虏何地生烟尘。tài píng wú xiàng jīn yǒu xiàng,qióng lǔ hé dì shēng yān chén。

子遹入城三宿而归独坐凄然示以此篇

陆游

吾儿早自立,所惧非饥寒。wú ér zǎo zì lì,suǒ jù fēi jī hán。
我归自仙蓬,再疏请挂冠。wǒ guī zì xiān péng,zài shū qǐng guà guān。
明恩华其行,汝亟忝一官。míng ēn huá qí xíng,rǔ jí tiǎn yī guān。
得禄宁甚远,惧违菽水欢。dé lù níng shén yuǎn,jù wéi shū shuǐ huān。
我年且九十,亦觉去汝难。wǒ nián qiě jiǔ shí,yì jué qù rǔ nán。
生死要相守,岂惮联征鞍。shēng sǐ yào xiāng shǒu,qǐ dàn lián zhēng ān。
但恐老益衰,千里愁关山。dàn kǒng lǎo yì shuāi,qiān lǐ chóu guān shān。
官期犹累岁,言之已辛酸。guān qī yóu lèi suì,yán zhī yǐ xīn suān。
村醪泻盎盆,山果亦满盘。cūn láo xiè àng pén,shān guǒ yì mǎn pán。
春风吹桃李,一笑且团栾。chūn fēng chuī táo lǐ,yī xiào qiě tuán luán。

暮春新路至湖上示元敏

陆游

时雨作未成,蒸溽思出门。shí yǔ zuò wèi chéng,zhēng rù sī chū mén。
湖塘直东西,行人各归村。hú táng zhí dōng xī,xíng rén gè guī cūn。
翻翻鸟投林,杳杳钟鸣昏。fān fān niǎo tóu lín,yǎo yǎo zhōng míng hūn。
羊牛争迮路,烟火出短垣。yáng niú zhēng zé lù,yān huǒ chū duǎn yuán。
吾儿望未到,谁与共盘餐。wú ér wàng wèi dào,shuí yǔ gòng pán cān。
幽独多恻怆,且复携斯孙。yōu dú duō cè chuàng,qiě fù xié sī sūn。
归来蓬窗下,聊可与晤言。guī lái péng chuāng xià,liáo kě yǔ wù yán。

闵雨

陆游

腊雪不濡土,春风吹早尘。là xuě bù rú tǔ,chūn fēng chuī zǎo chén。
东吴贵粳稻,布种当及晨。dōng wú guì jīng dào,bù zhǒng dāng jí chén。
千里方嚣嚣,坐视膏泽屯。qiān lǐ fāng xiāo xiāo,zuò shì gāo zé tún。
民孽实自作,所赖天公仁。mín niè shí zì zuò,suǒ lài tiān gōng rén。
何时见秋穫,如山筑高囷。hé shí jiàn qiū huò,rú shān zhù gāo qūn。

春和初迁坐堂中

陆游

九月天始霜,泽中多烈风。jiǔ yuè tiān shǐ shuāng,zé zhōng duō liè fēng。
东厢寻丈地,聊以安我躬。dōng xiāng xún zhàng dì,liáo yǐ ān wǒ gōng。
薪炭南山来,地炉晨暮红。xīn tàn nán shān lái,dì lú chén mù hóng。
二月春始和,如虫思奋蛰。èr yuè chūn shǐ hé,rú chóng sī fèn zhé。
草堂虽褊小,门户随事葺。cǎo táng suī biǎn xiǎo,mén hù suí shì qì。
辟窗对小山,峰嶂争嶪岌。pì chuāng duì xiǎo shān,fēng zhàng zhēng yè jí。
笔砚陈横几,图书罗矮床。bǐ yàn chén héng jǐ,tú shū luó ǎi chuáng。
颉颃燕雀声,左右兰茝芳。jié háng yàn què shēng,zuǒ yòu lán chǎi fāng。
有时苦顽痹,杖藜寄相羊。yǒu shí kǔ wán bì,zhàng lí jì xiāng yáng。
折花与弄水,自适亦何常。zhé huā yǔ nòng shuǐ,zì shì yì hé cháng。

春晴暄甚花开略无馀矣赋以寓感

陆游

常年看花时,辄苦风雨厄。cháng nián kàn huā shí,zhé kǔ fēng yǔ è。
今年独异此,游人满阡陌。jīn nián dú yì cǐ,yóu rén mǎn qiān mò。
翩翩出联骑,往往醉堕帻。piān piān chū lián qí,wǎng wǎng zuì duò zé。
转盼桃杏空,遂见辛夷坼。zhuǎn pàn táo xìng kōng,suì jiàn xīn yí chè。
海棠尤可念,不耐暖日炙。hǎi táng yóu kě niàn,bù nài nuǎn rì zhì。
胭脂成白雪,其意亦自惜。yān zhī chéng bái xuě,qí yì yì zì xī。
曾未淹旬时,春事欲扫迹。céng wèi yān xún shí,chūn shì yù sǎo jì。
安得爱花心,坚顽如铁石。ān dé ài huā xīn,jiān wán rú tiě shí。

闻里中有斗者作此示之

陆游

老翁无所长,惟是更事多。lǎo wēng wú suǒ zhǎng,wéi shì gèng shì duō。
生世与人处,乌可伤至和。shēng shì yǔ rén chù,wū kě shāng zhì hé。
秋毫不能忍,平地寻干戈。qiū háo bù néng rěn,píng dì xún gàn gē。
唾面听自乾,彼忿自消磨。tuò miàn tīng zì qián,bǐ fèn zì xiāo mó。
乡邻皆世旧,何至誓弗过。xiāng lín jiē shì jiù,hé zhì shì fú guò。
勖哉养子寿,它年住鸡窠。xù zāi yǎng zi shòu,tā nián zhù jī kē。

春晚南堂晨起二首

陆游

秋风树瘦劲,春露叶扶疏。qiū fēng shù shòu jìn,chūn lù yè fú shū。
夙兴立堂上,短发未暇梳。sù xīng lì táng shàng,duǎn fā wèi xiá shū。
高谢世俗撄,游于物之初。gāo xiè shì sú yīng,yóu yú wù zhī chū。
青黄灾断木,三四调群狙。qīng huáng zāi duàn mù,sān sì diào qún jū。
长生岂有巧,要令方寸虚。zhǎng shēng qǐ yǒu qiǎo,yào lìng fāng cùn xū。
今年幸差健,小雨聊荷锄。jīn nián xìng chà jiàn,xiǎo yǔ liáo hé chú。

春晚南堂晨起二首

陆游

春阳染柳条,春风落花片。chūn yáng rǎn liǔ tiáo,chūn fēng luò huā piàn。
化工本无心,谁与催漏箭。huà gōng běn wú xīn,shuí yǔ cuī lòu jiàn。
俯仰财几时,梁间有雏燕。fǔ yǎng cái jǐ shí,liáng jiān yǒu chú yàn。
人亦随物迁,苍然镜中面。rén yì suí wù qiān,cāng rán jìng zhōng miàn。
要当心铁石,先登酣百战。yào dāng xīn tiě shí,xiān dēng hān bǎi zhàn。
我岂儿女哉,秋风感团扇。wǒ qǐ ér nǚ zāi,qiū fēng gǎn tuán shàn。

予素不工书故砚笔墨皆取具而已作诗自嘲

陆游

我昔生兵间,淮洛靡安宅。wǒ xī shēng bīng jiān,huái luò mí ān zhái。
髧髦入小学,童丱聚十百。dàn máo rù xiǎo xué,tóng guàn jù shí bǎi。
先生依灵肘,教以兔园册。xiān shēng yī líng zhǒu,jiào yǐ tù yuán cè。
仅能记姓名,笔砚固不择。jǐn néng jì xìng míng,bǐ yàn gù bù zé。
灶煤磨断瓦,荻管随手画。zào méi mó duàn wǎ,dí guǎn suí shǒu huà。
稍长游名场,粗若分菽麦。shāo zhǎng yóu míng chǎng,cū ruò fēn shū mài。
偶窥文房谱,虽慕无由获。ǒu kuī wén fáng pǔ,suī mù wú yóu huò。
笔惟可把握,墨取黑非白。bǐ wéi kě bǎ wò,mò qǔ hēi fēi bái。
砚得石即已,殆可供捣帛。yàn dé shí jí yǐ,dài kě gōng dǎo bó。
从渠膏粱子,窃视笑哑哑。cóng qú gāo liáng zi,qiè shì xiào yǎ yǎ。

忆昔

陆游

忆昔绍兴中,束带陪众彦。yì xī shào xīng zhōng,shù dài péi zhòng yàn。
沐浴雨露私,草木尽葱茜。mù yù yǔ lù sī,cǎo mù jǐn cōng qiàn。
一朝穷达异,相遇忘庆唁。yī cháo qióng dá yì,xiāng yù wàng qìng yàn。
远官楚蜀间,寂寞返乡县。yuǎn guān chǔ shǔ jiān,jì mò fǎn xiāng xiàn。
于时同舍郎,贵者至鼎铉。yú shí tóng shě láng,guì zhě zhì dǐng xuàn。
数奇益自屏,短褐失贫贱。shù qí yì zì píng,duǎn hè shī pín jiàn。
俯仰五十载,未愧金百鍊。fǔ yǎng wǔ shí zài,wèi kuì jīn bǎi liàn。
忍饥菰芦间,生理仅如线。rěn jī gū lú jiān,shēng lǐ jǐn rú xiàn。
穷交谁耐久,晨暮一破砚。qióng jiāo shuí nài jiǔ,chén mù yī pò yàn。
啸歌枫林下,万事付露电。xiào gē fēng lín xià,wàn shì fù lù diàn。
惟有孤舟兴,所至多胜践。wéi yǒu gū zhōu xīng,suǒ zhì duō shèng jiàn。
衡茅无定止,何处非邮传。héng máo wú dìng zhǐ,hé chù fēi yóu chuán。
炊烟起沙际,跳鱼裂波面。chuī yān qǐ shā jì,tiào yú liè bō miàn。
呕哑纬车鸣,隐翳渔火见。ǒu yǎ wěi chē míng,yǐn yì yú huǒ jiàn。
箫鼓乐水神,钟梵闹竹院。xiāo gǔ lè shuǐ shén,zhōng fàn nào zhú yuàn。
我诗虽日衰,得句尚悲健。wǒ shī suī rì shuāi,dé jù shàng bēi jiàn。
巍巍阙里门,未尝弃狂狷。wēi wēi quē lǐ mén,wèi cháng qì kuáng juàn。
放浪终馀年,造物不汝谴。fàng làng zhōng yú nián,zào wù bù rǔ qiǎn。

晓思

陆游

暮年多感怆,孤梦久不成。mù nián duō gǎn chuàng,gū mèng jiǔ bù chéng。
残灯暗无焰,宿雨滴有声。cán dēng àn wú yàn,sù yǔ dī yǒu shēng。
食少夜常饥,展转空肠鸣。shí shǎo yè cháng jī,zhǎn zhuǎn kōng cháng míng。
老鸡虽三号,山窗终未明。lǎo jī suī sān hào,shān chuāng zhōng wèi míng。
默诵旧记书,更觉负平生。mò sòng jiù jì shū,gèng jué fù píng shēng。
披衣搔短发,壮志浩纵横。pī yī sāo duǎn fā,zhuàng zhì hào zòng héng。

幽居即事九首

陆游

采药鹿门山,钓鱼富春渚。cǎi yào lù mén shān,diào yú fù chūn zhǔ。
君看此气象,何止辈伊吕。jūn kàn cǐ qì xiàng,hé zhǐ bèi yī lǚ。
直令终不偶,后人会知汝。zhí lìng zhōng bù ǒu,hòu rén huì zhī rǔ。
亦不妨著书,世世秘囊褚。yì bù fáng zhù shū,shì shì mì náng chǔ。

幽居即事九首

陆游

野寺促晨装,古驿休破橐。yě sì cù chén zhuāng,gǔ yì xiū pò tuó。
虽云行役苦,客子心独乐。suī yún xíng yì kǔ,kè zi xīn dú lè。
家山幸归来,未免叹拘缚。jiā shān xìng guī lái,wèi miǎn tàn jū fù。
安得万里天,翩然下孤鹤。ān dé wàn lǐ tiān,piān rán xià gū hè。

幽居即事九首

陆游

暮年乞残骸,穷巷事幽屏。mù nián qǐ cán hái,qióng xiàng shì yōu píng。
晨兴食一箪,有味敌五鼎。chén xīng shí yī dān,yǒu wèi dí wǔ dǐng。
终日无再炊,奈此夏昼永。zhōng rì wú zài chuī,nài cǐ xià zhòu yǒng。
枯肠不禁搅,戒婢罢煮茗。kū cháng bù jìn jiǎo,jiè bì bà zhǔ míng。