古诗词

陆游

东斋杂书十二首

陆游

养生有妙理,省事与寡言。yǎng shēng yǒu miào lǐ,shěng shì yǔ guǎ yán。
于此能力守,众说皆其藩。yú cǐ néng lì shǒu,zhòng shuō jiē qí fān。
扰扰斫汝本,譊譊伤汝魂。rǎo rǎo zhuó rǔ běn,náo náo shāng rǔ hún。
要当俱置之,息深踵自温。yào dāng jù zhì zhī,xī shēn zhǒng zì wēn。

东斋杂书十二首

陆游

学者学圣人,斯须不容苟。xué zhě xué shèng rén,sī xū bù róng gǒu。
百年乐箪瓢,千载仰山斗。bǎi nián lè dān piáo,qiān zài yǎng shān dòu。
家庭盛弦诵,父子相师友。jiā tíng shèng xián sòng,fù zi xiāng shī yǒu。
但令书种存,勿愧耕垄亩。dàn lìng shū zhǒng cún,wù kuì gēng lǒng mǔ。

入梅

陆游

今年入梅日,云脚垂到地。jīn nián rù méi rì,yún jiǎo chuí dào dì。
芬香小麦麨,展转北窗睡。fēn xiāng xiǎo mài chǎo,zhǎn zhuǎn běi chuāng shuì。
甲夜闻雨声,起拜造物赐。jiǎ yè wén yǔ shēng,qǐ bài zào wù cì。
三登于此卜,一饱可坐致。sān dēng yú cǐ bo,yī bǎo kě zuò zhì。
语儿高尔囷,戒妇丰尔馈。yǔ ér gāo ěr qūn,jiè fù fēng ěr kuì。
击壤歌太平,门无督租吏。jī rǎng gē tài píng,mén wú dū zū lì。

北窗雨中作

陆游

郁蒸作不解,风雨来有信。yù zhēng zuò bù jiě,fēng yǔ lái yǒu xìn。
岂惟窗户清,更喜草木润。qǐ wéi chuāng hù qīng,gèng xǐ cǎo mù rùn。
简编既陈前,灯火亦可近。jiǎn biān jì chén qián,dēng huǒ yì kě jìn。
跂予望圣贤,倾河洗骄吝。qí yǔ wàng shèng xián,qīng hé xǐ jiāo lìn。
扶衰幸未死,吾道其少进。fú shuāi xìng wèi sǐ,wú dào qí shǎo jìn。
安得平生欢,怀抱为君尽。ān dé píng shēng huān,huái bào wèi jūn jǐn。

薄暑

陆游

仲夏暑尚薄,孤村日尤长。zhòng xià shǔ shàng báo,gū cūn rì yóu zhǎng。
僧坊初施浴,行路亦馈浆。sēng fāng chū shī yù,xíng lù yì kuì jiāng。
老我绝人事,终日坐虚堂。lǎo wǒ jué rén shì,zhōng rì zuò xū táng。
南北两松棚,细细吹清香。nán běi liǎng sōng péng,xì xì chuī qīng xiāng。
堂中无长物,独置湘竹床。táng zhōng wú zhǎng wù,dú zhì xiāng zhú chuáng。
我睡仆亦休,睡觉谁在傍。wǒ shuì pū yì xiū,shuì jué shuí zài bàng。
起坐拭两眦,小山郁苍苍。qǐ zuò shì liǎng zì,xiǎo shān yù cāng cāng。
安得乌有生,俱老无何乡。ān dé wū yǒu shēng,jù lǎo wú hé xiāng。

采药有感

陆游

蒹葭记霜露,蟋蟀谨岁月。jiān jiā jì shuāng lù,xī shuài jǐn suì yuè。
古人于物理,琐细不敢忽。gǔ rén yú wù lǐ,suǒ xì bù gǎn hū。
我少读苍雅,衰眊今白发。wǒ shǎo dú cāng yǎ,shuāi mào jīn bái fā。
中间婴疢疾,过日常卒卒。zhōng jiān yīng chèn jí,guò rì cháng zú zú。
涧毛春可求,山药秋可掘。jiàn máo chūn kě qiú,shān yào qiū kě jué。
虽云力探讨,疑义未免阙。suī yún lì tàn tǎo,yí yì wèi miǎn quē。
屏居朋友散,奥妙谁敢发。píng jū péng yǒu sàn,ào miào shuí gǎn fā。
穷理已矣夫,置觥当自罚。qióng lǐ yǐ yǐ fū,zhì gōng dāng zì fá。

晨兴

陆游

晨兴未栉盥,扶杖并檐立。chén xīng wèi zhì guàn,fú zhàng bìng yán lì。
断云方东行,庭草露犹湿。duàn yún fāng dōng xíng,tíng cǎo lù yóu shī。
朝饥神益爽,清虚自来入。cháo jī shén yì shuǎng,qīng xū zì lái rù。
可怜数鸡雏,随母啄遗粒。kě lián shù jī chú,suí mǔ zhuó yí lì。
蝶残蚍蜉喜,鼠腐鸱鸦集。dié cán pí fú xǐ,shǔ fǔ chī yā jí。
吾当一洗之,漱泉开玉笈。wú dāng yī xǐ zhī,shù quán kāi yù jí。

老态自遣

陆游

似见不见目愈衰,欲堕不堕齿更危。shì jiàn bù jiàn mù yù shuāi,yù duò bù duò chǐ gèng wēi。
谁令汝年八九十,常欲强健宁非痴。shuí lìng rǔ nián bā jiǔ shí,cháng yù qiáng jiàn níng fēi chī。
目昏大字亦可读,齿摇犹能决濡肉。mù hūn dà zì yì kě dú,chǐ yáo yóu néng jué rú ròu。
若知用短百无忧,此理正如夔一足。ruò zhī yòng duǎn bǎi wú yōu,cǐ lǐ zhèng rú kuí yī zú。
蒙眬臲卼俱有味,笑侮莫听傍人喙。méng lóng niè wù jù yǒu wèi,xiào wǔ mò tīng bàng rén huì。
但令孙曾能力耕,一饱不妨还美睡。dàn lìng sūn céng néng lì gēng,yī bǎo bù fáng hái měi shuì。

耒阳令曾君寄禾谱农器谱二书求诗

陆游

欧阳公谱西都花,蔡公亦记北苑茶。ōu yáng gōng pǔ xī dōu huā,cài gōng yì jì běi yuàn chá。
农功最大置不录,如弃六艺崇百家。nóng gōng zuì dà zhì bù lù,rú qì liù yì chóng bǎi jiā。
曾侯奋笔谱多稼,儋州读罢深咨嗟。céng hóu fèn bǐ pǔ duō jià,dān zhōu dú bà shēn zī jiē。
一篇秧马传海内,农器名数方萌芽。yī piān yāng mǎ chuán hǎi nèi,nóng qì míng shù fāng méng yá。
令君继之笔何健,古今一一辨等差。lìng jūn jì zhī bǐ hé jiàn,gǔ jīn yī yī biàn děng chà。
我今八十归抱耒,两编入手喜莫涯。wǒ jīn bā shí guī bào lěi,liǎng biān rù shǒu xǐ mò yá。
神农之学未可废,坐使末俗惭浮华。shén nóng zhī xué wèi kě fèi,zuò shǐ mò sú cán fú huá。

菖蒲二首

陆游

古涧生菖蒲,根瘦节蹙密。gǔ jiàn shēng chāng pú,gēn shòu jié cù mì。
仙人教我服,刀匕蠲百疾。xiān rén jiào wǒ fú,dāo bǐ juān bǎi jí。
阳狂华阴市,颜朱发如漆。yáng kuáng huá yīn shì,yán zhū fā rú qī。
岁久功当成,寿与天地毕。suì jiǔ gōng dāng chéng,shòu yǔ tiān dì bì。

菖蒲二首

陆游

菖蒲古上药,结根已千年。chāng pú gǔ shàng yào,jié gēn yǐ qiān nián。
闻之安期生,采服可以仙。wén zhī ān qī shēng,cǎi fú kě yǐ xiān。
斯人非世人,两耳长垂肩。sī rén fēi shì rén,liǎng ěr zhǎng chuí jiān。
松下语未终,竦身上青天。sōng xià yǔ wèi zhōng,sǒng shēn shàng qīng tiān。

剧暑

陆游

六月暑方剧,喘汗不支持。liù yuè shǔ fāng jù,chuǎn hàn bù zhī chí。
逃之顾无术,惟望树影移。táo zhī gù wú shù,wéi wàng shù yǐng yí。
或谓当读书,或劝把酒卮。huò wèi dāng dú shū,huò quàn bǎ jiǔ zhī。
或夸作字好,萧然却炎曦。huò kuā zuò zì hǎo,xiāo rán què yán xī。
或欲溪上钓,或思竹间棋。huò yù xī shàng diào,huò sī zhú jiān qí。
亦有出下策,买簟倾家赀。yì yǒu chū xià cè,mǎi diàn qīng jiā zī。
赤脚蹋增冰,此计又绝痴。chì jiǎo tà zēng bīng,cǐ jì yòu jué chī。
我独谓不然,愿子少置思。wǒ dú wèi bù rán,yuàn zi shǎo zhì sī。
方今诏书下,淮汴方出师。fāng jīn zhào shū xià,huái biàn fāng chū shī。
黄旗立辕门,羽檄昼夜驰。huáng qí lì yuán mén,yǔ xí zhòu yè chí。
大将先擐甲,三军随指挥。dà jiāng xiān huàn jiǎ,sān jūn suí zhǐ huī。
行伍未尽食,大将不言饥。xíng wǔ wèi jǐn shí,dà jiāng bù yán jī。
渴不先饮水,骤不先告疲。kě bù xiān yǐn shuǐ,zhòu bù xiān gào pí。
吾侪独安居,茂林荫茅茨。wú chái dú ān jū,mào lín yīn máo cí。
脱巾濯寒泉,卧起从其私。tuō jīn zhuó hán quán,wò qǐ cóng qí sī。
于此尚畏热,鬼神其可欺。yú cǐ shàng wèi rè,guǐ shén qí kě qī。
坐客皆谓然,索纸遂成诗。zuò kè jiē wèi rán,suǒ zhǐ suì chéng shī。
便觉窗几间,飒飒清风吹。biàn jué chuāng jǐ jiān,sà sà qīng fēng chuī。

古井

陆游

道傍有古井,久废无与汲。dào bàng yǒu gǔ jǐng,jiǔ fèi wú yǔ jí。
邻里共浚之,寒泉稍来集。lín lǐ gòng jùn zhī,hán quán shāo lái jí。
驾言欲漱濯,冀远尘土袭。jià yán yù shù zhuó,jì yuǎn chén tǔ xí。
踌躇复弃去,绠短安能及。chóu chú fù qì qù,gěng duǎn ān néng jí。

庵中纪事用前辈韵

陆游

扫洒一庵躬琐细,蓬户朝昏手开闭。sǎo sǎ yī ān gōng suǒ xì,péng hù cháo hūn shǒu kāi bì。
荒山斸药须长镵,小灶煎茶便短袂。huāng shān zhǔ yào xū zhǎng chán,xiǎo zào jiān chá biàn duǎn mèi。
空中咄咄安用书,身外悠悠固难计。kōng zhōng duō duō ān yòng shū,shēn wài yōu yōu gù nán jì。
山僧野叟到即留,麦饭葵羹贵能继。shān sēng yě sǒu dào jí liú,mài fàn kuí gēng guì néng jì。
久贫奴婢多散去,岂有跣足并椎髻。jiǔ pín nú bì duō sàn qù,qǐ yǒu xiǎn zú bìng chuí jì。
负薪长歌过此生,直疑身在鸿荒世。fù xīn zhǎng gē guò cǐ shēng,zhí yí shēn zài hóng huāng shì。

秋词三首

陆游

东吴七月暑未艾,川云忽兴天昼晦。dōng wú qī yuè shǔ wèi ài,chuān yún hū xīng tiān zhòu huì。
蔽空雨点弩发机,平地成渠屋穿背。bì kōng yǔ diǎn nǔ fā jī,píng dì chéng qú wū chuān bèi。
早禾玉粒自天泻,村北村南喧地碓。zǎo hé yù lì zì tiān xiè,cūn běi cūn nán xuān dì duì。
大牲如阜酒如江,相唤龙祠作秋赛。dà shēng rú fù jiǔ rú jiāng,xiāng huàn lóng cí zuò qiū sài。

秋词三首

陆游

八月暑退凉风生,家家场中打稻声。bā yuè shǔ tuì liáng fēng shēng,jiā jiā chǎng zhōng dǎ dào shēng。
穗多粒饱三倍熟,车轴压折人肩赪。suì duō lì bǎo sān bèi shú,chē zhóu yā zhé rén jiān chēng。
常年县符闹如雨,道上即今无吏行。cháng nián xiàn fú nào rú yǔ,dào shàng jí jīn wú lì xíng。
乡闾老稚迭歌舞,灶釜日餍猪羊烹。xiāng lǘ lǎo zhì dié gē wǔ,zào fǔ rì yàn zhū yáng pēng。

秋词三首

陆游

蓐收功成将整驾,万顷黄云收晚稼。rù shōu gōng chéng jiāng zhěng jià,wàn qǐng huáng yún shōu wǎn jià。
公私逋负一洗空,怀抱喜看儿娅姹。gōng sī bū fù yī xǐ kōng,huái bào xǐ kàn ér yà chà。
从来婚聘不出乡,长自东家适西舍。cóng lái hūn pìn bù chū xiāng,zhǎng zì dōng jiā shì xī shě。
年丰人乐我作诗,朝耕夜织谁能画。nián fēng rén lè wǒ zuò shī,cháo gēng yè zhī shuí néng huà。

七月十一日见落叶

陆游

叶雕非一日,盛夏则已然。yè diāo fēi yī rì,shèng xià zé yǐ rán。
一叶复一叶,及此摇落天。yī yè fù yī yè,jí cǐ yáo luò tiān。
晨起坐堂上,散若飞鸟翩。chén qǐ zuò táng shàng,sàn ruò fēi niǎo piān。
昔时可藏鸦,今欲不庇蝉。xī shí kě cáng yā,jīn yù bù bì chán。
顾视庭中草,亦复非阡眠。gù shì tíng zhōng cǎo,yì fù fēi qiān mián。
百谷秋皆成,是谓造化权。bǎi gǔ qiū jiē chéng,shì wèi zào huà quán。
岂为草木计,而欲求两全。qǐ wèi cǎo mù jì,ér yù qiú liǎng quán。
物理贵见微,勇退差为贤。wù lǐ guì jiàn wēi,yǒng tuì chà wèi xián。

书叹

陆游

齐民困衣食,如疲马思秣。qí mín kùn yī shí,rú pí mǎ sī mò。
我欲达其情,疏远畏强聒。wǒ yù dá qí qíng,shū yuǎn wèi qiáng guā。
有司或苛取,兼并亦豪夺。yǒu sī huò kē qǔ,jiān bìng yì háo duó。
正如横江网,一举孰能脱。zhèng rú héng jiāng wǎng,yī jǔ shú néng tuō。
政本在养民,此论岂迂阔。zhèng běn zài yǎng mín,cǐ lùn qǐ yū kuò。
我今虽退休,尝缀廷议末。wǒ jīn suī tuì xiū,cháng zhuì tíng yì mò。
明恩殊未报,敢自同衣褐。míng ēn shū wèi bào,gǎn zì tóng yī hè。
吾君不可负,愿治甚饥渴。wú jūn bù kě fù,yuàn zhì shén jī kě。

镜湖有鸟名水凫鸣于春夏间若曰打麦作饭偶有所感而作

陆游

人生天地中,赋予各有限。rén shēng tiān dì zhōng,fù yǔ gè yǒu xiàn。
所享过所赋,鲜不贻后患。suǒ xiǎng guò suǒ fù,xiān bù yí hòu huàn。
玉食害而家,此语禹所难。yù shí hài ér jiā,cǐ yǔ yǔ suǒ nán。
麦饭勿谓薄,耕时泥及骭。mài fàn wù wèi báo,gēng shí ní jí gàn。
土塯竹为挟,盐酪调藜苋。tǔ liù zhú wèi xié,yán lào diào lí xiàn。
吾愧人岂知,尚以陋见讪。wú kuì rén qǐ zhī,shàng yǐ lòu jiàn shàn。
恨亦见事迟,失脚堕名宦。hèn yì jiàn shì chí,shī jiǎo duò míng huàn。
千载梁伯鸾,巍然吾无间。qiān zài liáng bó luán,wēi rán wú wú jiān。