古诗词

陆游

寄题求志堂

陆游

古人不轻出,出则尧舜其君民。gǔ rén bù qīng chū,chū zé yáo shùn qí jūn mín。
古人不轻隐,隐则坐使风俗淳。gǔ rén bù qīng yǐn,yǐn zé zuò shǐ fēng sú chún。
孰知后世乃不然,唐虞日远如飞烟。shú zhī hòu shì nǎi bù rán,táng yú rì yuǎn rú fēi yān。
异端欲出六籍上,裔夷直居中夏先。yì duān yù chū liù jí shàng,yì yí zhí jū zhōng xià xiān。
穷居求志达行道,傥不塞责真负天。qióng jū qiú zhì dá xíng dào,tǎng bù sāi zé zhēn fù tiān。
士固不可苟富贵,顾亦岂可徒贫贱。shì gù bù kě gǒu fù guì,gù yì qǐ kě tú pín jiàn。
如其一念有愧心,宁不终身戴惭面。rú qí yī niàn yǒu kuì xīn,níng bù zhōng shēn dài cán miàn。
老夫少年铁铸砚,欲窥圣门终未见。lǎo fū shǎo nián tiě zhù yàn,yù kuī shèng mén zhōng wèi jiàn。
祝君勿恃来日长,八九十年如掣电。zhù jūn wù shì lái rì zhǎng,bā jiǔ shí nián rú chè diàn。

自嘲

陆游

野叟身常杂佣保,茀圃荒庭自锄扫。yě sǒu shēn cháng zá yōng bǎo,fú pǔ huāng tíng zì chú sǎo。
小儿耕养堇堇足,大儿游宦垂垂老。xiǎo ér gēng yǎng jǐn jǐn zú,dà ér yóu huàn chuí chuí lǎo。
朝餐未破百瓮齑,晚饷犹存两囷枣。cháo cān wèi pò bǎi wèng jī,wǎn xiǎng yóu cún liǎng qūn zǎo。
舂粳但备翁作糜,储帛才堪孙裂褓。chōng jīng dàn bèi wēng zuò mí,chǔ bó cái kān sūn liè bǎo。
贤愚元自一王尊,痴钝宁论万冯道。xián yú yuán zì yī wáng zūn,chī dùn níng lùn wàn féng dào。
可怜对客犹自矜,谈道能令君绝倒。kě lián duì kè yóu zì jīn,tán dào néng lìng jūn jué dào。

杂兴五首

陆游

谋生在衣食,不仕当作农。móu shēng zài yī shí,bù shì dāng zuò nóng。
识字读农书,岂不贤雕虫。shí zì dú nóng shū,qǐ bù xián diāo chóng。
妇当娶农家,养蚕事炊舂。fù dāng qǔ nóng jiā,yǎng cán shì chuī chōng。
晨耕候春扈,夜织惊秋蛩。chén gēng hòu chūn hù,yè zhī jīng qiū qióng。
畦蔬胜肉羹,社酒如粥醲。qí shū shèng ròu gēng,shè jiǔ rú zhōu nóng。
毋为慕朝帻,谄笑求见容。wú wèi mù cháo zé,chǎn xiào qiú jiàn róng。

杂兴五首

陆游

家世本臞儒,自奉至俭薄。jiā shì běn qú rú,zì fèng zhì jiǎn báo。
肉食固难期,间亦阙盐酪。ròu shí gù nán qī,jiān yì quē yán lào。
宾朋饭芋豆,时节羹藜藿。bīn péng fàn yù dòu,shí jié gēng lí huò。
偶然设鸡豚,变色相与作。ǒu rán shè jī tún,biàn sè xiāng yǔ zuò。
家居常守此,自计岂不乐。jiā jū cháng shǒu cǐ,zì jì qǐ bù lè。
蔬园畏蹴蹋,切勿思大嚼。shū yuán wèi cù tà,qiè wù sī dà jué。

杂兴五首

陆游

家本徙寿春,遭乱建炎初。jiā běn xǐ shòu chūn,zāo luàn jiàn yán chū。
南来避狂寇,乃复遇强胡。nán lái bì kuáng kòu,nǎi fù yù qiáng hú。
于时髧两髦,几不保头颅。yú shí dàn liǎng máo,jǐ bù bǎo tóu lú。
乱定不敢归,三载东阳居。luàn dìng bù gǎn guī,sān zài dōng yáng jū。
人事固难料,今乃八十馀。rén shì gù nán liào,jīn nǎi bā shí yú。
努力未死间,读我先人书。nǔ lì wèi sǐ jiān,dú wǒ xiān rén shū。

杂兴五首

陆游

读诗读七月,治书治无逸。dú shī dú qī yuè,zhì shū zhì wú yì。
王业与农功,事异理则一。wáng yè yǔ nóng gōng,shì yì lǐ zé yī。
此外复何为,齐民有遗术。cǐ wài fù hé wèi,qí mín yǒu yí shù。
一饱不啻足,切勿为利訹。yī bǎo bù chì zú,qiè wù wèi lì xù。
大屋起道傍,百鬼阚其室。dà wū qǐ dào bàng,bǎi guǐ hǎn qí shì。
曷不观陆翁,食菜开九秩。hé bù guān lù wēng,shí cài kāi jiǔ zhì。

杂兴五首

陆游

三吴气候异,开岁固多雨。sān wú qì hòu yì,kāi suì gù duō yǔ。
今年已暮春,霁日仅可数。jīn nián yǐ mù chūn,jì rì jǐn kě shù。
寒气薄腠理,沉痛结心膂。hán qì báo còu lǐ,chén tòng jié xīn lǚ。
遣奴买药物,日夜事炮煮。qiǎn nú mǎi yào wù,rì yè shì pào zhǔ。
端居情怀恶,欲出泥淖阻。duān jū qíng huái è,yù chū ní nào zǔ。
安得平生欢,驾言问良苦。ān dé píng shēng huān,jià yán wèn liáng kǔ。

两獐

陆游

吾园畜两獐,善惊未易驯。wú yuán chù liǎng zhāng,shàn jīng wèi yì xùn。
及今才几时,弭耳常依人。jí jīn cái jǐ shí,mǐ ěr cháng yī rén。
饥食园中草,渴饮沟涧滨。jī shí yuán zhōng cǎo,kě yǐn gōu jiàn bīn。
时时辍馀粮,亦未耗吾囷。shí shí chuò yú liáng,yì wèi hào wú qūn。
吏或无佳政,盗贼起齐民。lì huò wú jiā zhèng,dào zéi qǐ qí mín。
孰能抚以德,坐还三代醇。shú néng fǔ yǐ dé,zuò hái sān dài chún。

自咏

陆游

龟屋裁小冠,鹿皮制短裘。guī wū cái xiǎo guān,lù pí zhì duǎn qiú。
陆驾少游车,水泛渊明舟。lù jià shǎo yóu chē,shuǐ fàn yuān míng zhōu。
山泽与城市,有路即可游。shān zé yǔ chéng shì,yǒu lù jí kě yóu。
或时一饭去,间亦旬日留。huò shí yī fàn qù,jiān yì xún rì liú。
方见草木萌,忽已天地秋。fāng jiàn cǎo mù méng,hū yǐ tiān dì qiū。
淘丹云涧冷,采药乳穴幽。táo dān yún jiàn lěng,cǎi yào rǔ xué yōu。
逢人亦欣然,有问乃不酬。féng rén yì xīn rán,yǒu wèn nǎi bù chóu。
摩挲金铜人,千载寄悠悠。mó sā jīn tóng rén,qiān zài jì yōu yōu。

五更闻雨思季长

陆游

幽丛鸣姑恶,高树号杜宇。yōu cóng míng gū è,gāo shù hào dù yǔ。
惊回千里梦,听此五更雨。jīng huí qiān lǐ mèng,tīng cǐ wǔ gèng yǔ。
展转窗未明,更觉心独苦。zhǎn zhuǎn chuāng wèi míng,gèng jué xīn dú kǔ。
天涯怀故人,安得插两羽。tiān yá huái gù rén,ān dé chā liǎng yǔ。

东斋杂书十二首

陆游

吾庐虽甚陋,窗扉亦疏明。wú lú suī shén lòu,chuāng fēi yì shū míng。
开卷冬日暖,曲肱暑风清。kāi juǎn dōng rì nuǎn,qū gōng shǔ fēng qīng。
昨日一鸟鸣,今日一木荣。zuó rì yī niǎo míng,jīn rì yī mù róng。
欣然与之接,悲慨何由生。xīn rán yǔ zhī jiē,bēi kǎi hé yóu shēng。

东斋杂书十二首

陆游

吾贫无时醒,日月忽遄迈。wú pín wú shí xǐng,rì yuè hū chuán mài。
空林春采葚,荒垄秋种稗。kōng lín chūn cǎi rèn,huāng lǒng qiū zhǒng bài。
孤学有自来,饥死奚足怪。gū xué yǒu zì lái,jī sǐ xī zú guài。
著书充栋宇,一字不肯卖。zhù shū chōng dòng yǔ,yī zì bù kěn mài。

东斋杂书十二首

陆游

负负无可言,上上不须说。fù fù wú kě yán,shàng shàng bù xū shuō。
天壤大如许,我独身孑孑。tiān rǎng dà rú xǔ,wǒ dú shēn jié jié。
苟合不可为,万事听瓦裂。gǒu hé bù kě wèi,wàn shì tīng wǎ liè。
年登麦饭足,得酒且勤歠。nián dēng mài fàn zú,dé jiǔ qiě qín chuò。

东斋杂书十二首

陆游

有客可剧谈,有酒可尽醉。yǒu kè kě jù tán,yǒu jiǔ kě jǐn zuì。
老夫老更穷,终日惟坐睡。lǎo fū lǎo gèng qióng,zhōng rì wéi zuò shuì。
既无客款门,酒亦未易致。jì wú kè kuǎn mén,jiǔ yì wèi yì zhì。
颓然北窗下,兀兀有馀味。tuí rán běi chuāng xià,wù wù yǒu yú wèi。

东斋杂书十二首

陆游

下帷听雨声,开户延月色。xià wéi tīng yǔ shēng,kāi hù yán yuè sè。
霏霏半篆香,湛湛一池墨。fēi fēi bàn zhuàn xiāng,zhàn zhàn yī chí mò。
徐行舒血脉,危坐学踵息。xú xíng shū xuè mài,wēi zuò xué zhǒng xī。
吾闻诸先贤,养生莫如啬。wú wén zhū xiān xián,yǎng shēng mò rú sè。

东斋杂书十二首

陆游

门低不通车,室隘劣容膝。mén dī bù tōng chē,shì ài liè róng xī。
掩胫无全衣,作字用挫笔。yǎn jìng wú quán yī,zuò zì yòng cuò bǐ。
亲朋孰可望,门内自相恤。qīn péng shú kě wàng,mén nèi zì xiāng xù。
一笑语吾儿,汝驭未须叱。yī xiào yǔ wú ér,rǔ yù wèi xū chì。

东斋杂书十二首

陆游

区芋常愿雨,秧菜常愿晴。qū yù cháng yuàn yǔ,yāng cài cháng yuàn qíng。
吾儿行渡江,晨起愁风生。wú ér xíng dù jiāng,chén qǐ chóu fēng shēng。
人生各徇私,夫岂造物情。rén shēng gè xùn sī,fū qǐ zào wù qíng。
孰能均此意,万里皆春耕。shú néng jūn cǐ yì,wàn lǐ jiē chūn gēng。

东斋杂书十二首

陆游

吾居鱼鳖乡,戒食兼鲜薧。wú jū yú biē xiāng,jiè shí jiān xiān hāo。
鸡鹜以御客,乃者亦一扫。jī wù yǐ yù kè,nǎi zhě yì yī sǎo。
区区仁爱心,殆可质苍昊。qū qū rén ài xīn,dài kě zhì cāng hào。
物情岂远哉,我亦吝肝脑。wù qíng qǐ yuǎn zāi,wǒ yì lìn gān nǎo。

东斋杂书十二首

陆游

艺花恨不茂,薙草欲其尽。yì huā hèn bù mào,tì cǎo yù qí jǐn。
心常堕贪爱,否则近残忍。xīn cháng duò tān ài,fǒu zé jìn cán rěn。
蝶网犹翩翾,蚓断更菌蠢。dié wǎng yóu piān xuān,yǐn duàn gèng jūn chǔn。
君其等观之,何者非可闵。jūn qí děng guān zhī,hé zhě fēi kě mǐn。

东斋杂书十二首

陆游

药与疾相当,何恙不能已。yào yǔ jí xiāng dāng,hé yàng bù néng yǐ。
良医善用药,疾去药亦止。liáng yī shàn yòng yào,jí qù yào yì zhǐ。
晨晡节饮食,劳佚时卧起。chén bū jié yǐn shí,láo yì shí wò qǐ。
藉臼米长生,耄期直易尔。jí jiù mǐ zhǎng shēng,mào qī zhí yì ěr。